بلدیه یا شهرداری
0

  اشاره

«بلد» به معنای شهر است و «بلدیه» نام قدیم شهرداری است. تأسیس بلدیه در ایران بیش از یک قرن قدمت دارد و اولین بلدیه درکشاکش حوادث مشروطه ، در تهران (در ضلع شمالی میدان امام خمینی فعلی) تأسیس شد. روز اول فروردین 1300 هجری خورشیدی اداره بلدیه در تهران و شهرستانها به صورت «شهرداری» تحت نظارت مستقیم دولت درآمد. پیش از آن وظایف بلدیه را اداره‌ای انجام می‎داد که نامش «اداره احتسابیه» بود و اعضای آن را «محتسب» می‌گفتند.

 «پرونده» حاضر شرحی از تاسیس و فعالیت «بلدیه» و عملکرد آن درتهران است.


عمارت بلدیه در تهران قدیم

عمارت بلدیه در تهران قدیم

عمارت بلدیه در تهران قدیم، میدان توپخانه

ادامه مطلب

بلدیه

بلدیه

 روز اول فروردین 1300 هجری خورشیدی اداره بلدیه در تهران و شهرستانها از حالت انجمنهای شهری خارج و به صورت «شهرداری» تحت نظارت مستقیم دولت درآمد.   «بلد» به معنای شهر است و «بلدیه» نام قدیم شهرداری است. تأسیس بلدیه در ایران بیش از یک قرن قدمت دارد و اولین بلدیه درکشاکش حوادث مشروطه ، در تهران (در ضلع شمالی میدان امام خمینی فعلی) تأسیس شد. پیش از آنکه اداره‌ای به نام بلدیه در تهران...

ادامه مطلب

کمیسیون بلدیه و شرایط کشور به هنگام تاسیس آن

کمیسیون بلدیه و شرایط کشور به هنگام تاسیس آن

پیشنهاد اشغال ایران پس از اشغال تفلیس ، امروز «پاولسکی» کمیسر سیاسی ارتش یازدهم سرخ، با نوشتن نامه‌ای به مسکو خواستار اجرای عملیات مشابهی در ایران شد. وی معتقد بود، مقاومت بلوک ایران و انگلیس، با نخستین حملات نیروهای سرخ به آسانی در هم خواهد شکست.   کودتای سوم اسفند محصول یک توطئه «جی. پی. چرچیل»  (Churchill) در خصوص کودتا در یادداشتی برای درج در پرونده نوشت: قضیه کودتا ظاهراً...

ادامه مطلب

نمای دبگری از ساختمان بلدیه (شهرداری) در میدان توپخانه

نمای دبگری از ساختمان بلدیه (شهرداری) در میدان توپخانه

دستور ساخت ساختمانی جهت اداره مرکزی شهرداری تهران توسط سرلشکر "کریم آقا بوذرجمهر" اولین شهردار تهران در ضلع جنوبی میدان توپخانه تهران به تقلید از میدان شهر سنت پترزبورگ روسیه صادر شد.  

ادامه مطلب

تهران و شهردارانش؛ از مهندس ‌باشی تا قالیباف

تهران و شهردارانش؛ از مهندس ‌باشی تا قالیباف

ناصرالدین شاه قاجار، شاه همیشه در سفر در یکی از سفر‌هایش با مشاهده وضع شهرهای اروپا و بررسی چگونگی رسیدگی به آن‌ها به فکر احداث شهرداری (بلدیه) افتاد تا وضع تهران را از آنچه بود، نجات دهد. تهران در آن دوره با وضعیت خاصی که داشت لازم بود به فردی تحصیلکرده جهت سر و سامان دادن به عنوان وزیر واگذار شود و اولین نفر مهندسی بود که تحصیلات اروپایی را طی کرده بود؛ میرزاعباس‌خان مهندس‌باشی که از جمله...

ادامه مطلب

نگاهی به بلدیه تهران، رشت و اصفهان

نگاهی به بلدیه تهران، رشت و اصفهان

«بلد» به معنای شهر است و «بلدیه» نام قدیم شهرداری است. تأسیس بلدیه در ایران یک قرن قدمت دارد و اولین بلدیه درکشاکش حوادث مشروطه در تهران تأسیس شد. بلدیه در لغتنامۀ دهخدا این چنین تعریف شده است: «مؤسسه‌ای در هر شهر که به کار نظافت و خوبی آب و نان و چراغ و سوخت و خواربار و صحّت نظر دارد»2 در نخستین قانون بلدیه، فصل اول از وظایف بلدیه آمده است: «مقصود اصلی تأسیس بلدیه حفظ...

ادامه مطلب

نهادهای دخیل در فضای شهری  (از بلدیه تا شهرداری)

نهادهای دخیل در فضای شهری (از بلدیه تا شهرداری)

رابطه میان فرهنگ و فضا، هم با تحلیل نحوه ارتباط جامعه محلی با فضا و هم در واکاوی نحوه مداخلات نهادهای مدیریتی بالادست در آن تببین می شود؛ از این رو شناخت نهادهای دخیل در فضاهای شهری از موضوعاتی است که پژوهش «تاریخ فرهنگی فضای شهری» بدان می پردازد. قابل توجه ترین این نهادها که در ارتباط مستقیم با فضا و استفاده کنندگان آن قرار دارد، شهرداری است. شهرداری، همان بلدیه دیروز است که با تصویب قانون...

ادامه مطلب

دکتر خلیل ثقفی رییس اولین بلدیه تهران

دکتر خلیل ثقفی رییس اولین بلدیه تهران

دکتر خلیل خان ثقفی، فرزند حاج میرزا عبدالباقی اعتضاد الاطباء از رجال نامی دوره ناصری و مظفری است که در تاریخ 17شعبان سال1279ه.ق (1239ه.ش) در تهران دیده به جهان گشود و در دامان یک خانواده اصیل تربیت یافت. وی پس از فراگرفتن مقدمات ادبیات فارسی و عربی به تحصیلات عالی پرداخت. علوم ریاضی و طبیعی و هیات نجوم را در محضر میرزا محمد خان شیرازی (مهندس باشی) و طب قدیم و حکمت الهی را نزد پدرش مرحوم اعتضادالاطباء و آقا...

ادامه مطلب

از احتسابیه و بلدیه تا شهرداری

از احتسابیه و بلدیه تا شهرداری

 بر طبق قانون بلدیه (مشتمل بر ۱۰۸ ماده که در سال شمسی به تصویب رسید) ریاست بلدیه بر عهده رئیس انجمن بلدیه بود که از میان اعضای انجمن با اکثریت آراء انتخاب می شد ولی بعداً ریاست اداره بلدیه زیر نظر وزارت داخله انجام وظیفه می‌کرد اولین نظم امور شهری در دوره ناصرالدین شاه قاجار به اجرا درآمد و اداره‌ای به نام “اداره احتسابیه” که اعضای آن را محتسب می‌نامیدند تاسیس گردید، این اداره دارای...

ادامه مطلب

تاریخچه خواندنی بلدیه زنجان

تاریخچه خواندنی بلدیه زنجان

ازشروع به کارشهرداری(بلدیه)زنجان نزدیک به یک قرن می گذرد . درطول عمراین اداره افزون بر 30شهردار و کفیل شهرداری  که بیشترآنها افراد غیربومی بوده اند ، آمد وشد داشته اند. روایات شفاهی(سینه به سینه)وبرخی منابع جریده ها وکتب قدیمی و یادداشتهای شخصی معمرین ومحفوظات حکایت از آن دارد که، بسیاری ازاین روسای بلدیه منشاء عمران وآبادانی بوده وهمواره به نیکی از آنها یاد می شود . باروی کارامدن پهلوی اول...

ادامه مطلب

کاشف‌السلطنه بنیان‌گذار بلدیه در ایران

کاشف‌السلطنه بنیان‌گذار بلدیه در ایران

پیش از این‌که به موضوع اصلی این مقاله بپردازیم، برای آشنایی بیشتر ‌ی کوتاهی به سرگذشت بلدیه در ایران می‌کنیم و تاریخچه مختصری از آن را بیان می‌داریم: یکی از نکاتی که در تمام طول تاریخ ایران، چه پیش از اسلام و چه پس از آن همواره موردنظر و توجه مردم و دانشمندان قرار داشته است، اداره امور شهر و تأمین امنیت اجتماعی و رفاه شغلی و آزادی کسب و کار و حفظ نظافت و بهداشت عمومی بوده است. وضع...

ادامه مطلب

عملکرد بلدیه

عملکرد بلدیه

نگاهی به نخستین گزارش مستند درباره تهران، سال 1301

از انتخاب تهران به پایتختی توسط آغامحمدخان قاجار بیش از 218 سال می‌گذرد. روزگاری که تهران به دارالخلافگی انتخاب شد، دهی کوچک و بی‌اهمیت در نزدیکی شهرری بود که تا پیش از آن تاریخ، نام آن را به سختی می‌توان از بین متون و اسناد پیدا کرد. پس از آن، تهران مهم‌ترین شهر ایران شد، اما این به‌معنای توسعه و پیشرفت سریع پایتخت نبود. واقعیت این است که تا دوره ناصرالدین شاه قاجار (1313-1263 ق) نمی‌توان رشد...

ادامه مطلب

اسناد بلدیه

اسناد بلدیه

ایران، دارای قدمتی دیرینه در تاریخ شهرنشینی جهان است. شهرنشینی، با تشکیل حکومت مادها آغاز شد و در دوره‌ی هخامنشیان و سلوکیان نیز، گسترش یافت؛ اما بیش‌تر شهرهای دوره‌ی باستان در زمان ساسانیان به اسناد بلدیه به مناسبت یکم فروردین 1300 اعلام تشکیل بلدیه در تهران وجود آمد. در دوره‌ی اسلامی نیز، به دلیل گسترش چشمگیر داد و ستد، شهرنشینی رونق فراوان یافت. درباره‌ی چگونگی مدیریت شهری در ایران...

ادامه مطلب

چند نکته تاریخی از نهاد بلدیه

چند نکته تاریخی از نهاد بلدیه

تهران- ایرنا- نویسنده کتاب «شرح زندگانی من» وقتی از اوضاع خیابان‌های شهر تهران و وضعیت شهرداری در روزگارِ پس از مشروطه را توصیف می‌کند، به گرفتنِ عوارض از وسایلِ نقلیه آن روز که اغلب چهارپا بوده‌اند، می‌کند و می‌نویسد که «از حمام و چرخ‌های بستنی و کالسکه و درشکه و دوچرخه و گاری و اسب و قاطر و الاغ‌های خانه‌دارها هم به‌عنوان نواقل حقّی می‌گرفتند و گاهی...

ادامه مطلب