احمد کسروی
0

اشاره

احمد کسروی از روشنفکران عصر پهلوی است. او که در دوره رضاخان جذب وزارت دادگستری شد، متعرض به دین و ارزشهای مذهبی بود و ادعای «اصلاح گری در دین» را داشت. کسروی سابقه اسائه ادب به ساحت مقدس ائمه شیعه را نیز داشت. یک بار توسط مرحوم نواب صفوی به مناظره دعوت شد اما کسروی به تحقیر نواب پرداخت. شکایت نواب از وی به مراجع صالحه نیز نتیجه نداد. در نتیجه احمد کسروی یک بار در ۲۴ اردیبهشت 1324 از یک ترور جان سالم به در برد و در نهایت در ۲۰ اسفند همان سال در کاخ دادگستری به ضرب گلوله یک عضو جنبش فدائیان اسلام به هلاکت رسید.

«پرونده» حاضر شرحی از اخلاقیات، عملکرد و گرایش‌های سیاسی احمد کسروی است.


کسروی چگونه کسروی شد؟

کسروی چگونه کسروی شد؟

 نوشتار حاضر تلاشی است برای درک چرایی رویکردهای ضد شیعی احمد کسروی. سؤال قابل طرح این است که با توجه به بسترهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی زندگی کسروی، آیا می‌توان او را ناگزیر از طرح مباحث ضدشیعی دانست؟! یکی از مهم‌ترین تبعات نهضت مشروطه در ایران، استیلای فضای عرفی‌گرایی و ضدیت با جریان‌های دینی بود؛ هرچند این مسئله شکل قاعده نداشت و بودند اندیشمندانی که در همین فضا تلاش کردند تا اندیشه...

ادامه مطلب

خرمشهر از نگاه مستوفی الممالک

خرمشهر از نگاه مستوفی الممالک

منابع تاریخی و سفرنامه‌های بسیاری به خرمشهر کرده‌اند و مطالبی را در وصف و معرفی این دیار و تعلق آن به ایران آورده‌اند. «فتوح‌البلدان» بلاذری، «احسن التقاسیم فی معرفه الاقالیم» مقدسی و «المسالک‌ و الممالک» اصطخری، قدیمی‌ترین منابعی هستند که به خرمشهر کرده‌اند. در این گزارش ضمن معرفی میراث فرهنگی خرمشهر، نمونه‌هایی از اشارات مورخان و سیاحان را به این...

ادامه مطلب

 احمد کسروی و مشروطه اصفهان

احمد کسروی و مشروطه اصفهان

احمد کسروی از مورخینی است که هر چند در مورد مشروطیت اصفهان صمیمیتی نداشته، ولی در فحوای حملات قلمی وی بخوبی می‌توان تفاوت دو برداشت از مشروطیت را دریافت یکی برداشت سکولاریستی و دیگری برداشت دینی:               چنانکه گفته ‌ایم جنبش مشروطه ‌خواهی در شهرهای ایران به یک گونه نمی‌بود و در هر شهری از روی کمی و بیش آگاهیها و سستی یا استواری خویها و بودن و نبودن...

ادامه مطلب

ترور کسروی

ترور کسروی

با عرض سلام و خدمت اساتید گرام توضیحات شما در مورد کسروی و اعتقادات ایشان بسیار واضح و روشن و گیرا بود. ولی در مورد کسروی و اعتقادات ایشان بسیار واضح و روشن و گیرا بود. ولی در مورد ترور کسروی صحبتی نشد. آیا برای کشتن ایشان همانند سلمان رشدی فتوایی صادر شده بود؟ از طرف کدام مرجع تقلید؟ و گذشته از اینها، آیا ترور کسروی نتیجه مثبتی برای اسلام داشته است؟ آیا درست است کسی را که عقایدی اشتباه دارد و سعی در...

ادامه مطلب

احمد کسروی

احمد کسروی

سید احمد کسروی ،مورخ ، زبان شناس و از رجال فکری و فرهنگی معاصر ، 8 مهر 1269 در آذربایجان متولد شد. او پس از فراگیری دروس متوسطه به تجارت و فعالیتهای آزاد روی آورد . سپس در بهمن 1307 توسط علی اکبر داور وزیر دادگستری رضاشاه ، به وزارت دادگستری آمد و مشغول به کار شد. با قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز مخالفت کرد و به پیشنهاد وزیر عدلیه رضاشاه به ریاست عدلیه خوزستان منصوب شد . کسروی در رشته های تاریخ ، لغت ، زبان...

ادامه مطلب

روشنفکران در عصر رضاخان

روشنفکران در عصر رضاخان

: در بستر و روند تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی جدیدی که در عصر قاجاریه در ساختار سنتی جامعه ایران به وجود آمد، شکل گیری و پیدایش روشنفکران جدید از مهمترین رویدادها در تاریخ، فرهنگ و جامعه ایران است . این طبقه شکل گرفته نقش مؤثر خود را تا حال نیز ادامه دادند. شناخت و نقد و بررسی افکار و نقش روشنفکران ایران از آن رو اهمیت دارد که ماهیت و مبانی واکنش و مواضع مهم ترین نمایندگان تعقل جدید سیاسی،...

ادامه مطلب

آغاز و انجام یک اسلام ستیز

آغاز و انجام یک اسلام ستیز

  روز 20 اسفند 1324 خورشیدی احمد کسروی بدست گروه فدائیان اسلام به قتل رسید و جان خود را بر سر عناد با مذهب تشیع و توهین‌های مکرر به مقدسات آن از دست داد. زندگینامه کسروی در سال 1269 خورشیدی مطابق با چهاردهم صفر 1308 قمری در تبریز به دنیا آمد، پدرانش پشت در پشت روحانی بودند، چندان که در محله حکم آباد تبریز مسجدی به نام پدربزرگ کسروی میراحمد وجود داشت. البته میرقاسم پدر کسروی به کسوت روحانیان در نیامد...

ادامه مطلب

نواب صفوی مبارز سازش ناپذیر

نواب صفوی مبارز سازش ناپذیر

شهید سیدمجتبی نواب صفوی پس از چهار سال اقامت در نجف به دستور‌آیت‏الله سیدابوالحسن اصفهانی جهت مبارزه با کجروی‏های کسروی به‌ایران آمد.وی با تشکیل جمعیت فداییان اسلام به مبارزه با بدخواهان و بداندیشان پرداخت. ترور وابستگان استعماری مانند احمد کسروی‌، عبدالحسین هژیر‌، علی رزم‏آرا و حسین علاء از جمله فعالیت‏های سیاسی این جمعیت می‏باشد. شهید نواب صفوی سرانجام‌‌ به همراه 3تن از همرزمانش به...

ادامه مطلب

بازخوانی پرونده نواب صفوی

بازخوانی پرونده نواب صفوی

طلوع ستاره سال 1303 هجری شمسی است. آفتاب در پس ابرهای سیاه ستم، آخرین نفس های خود را می‌کشد. نور کم سویی به زمین می‌رسد. پاها در بند است. دست ها رهایی ندارند و فریادها در گلو خفه می‌شوند. ناگاه صدای کودکی در فضای خانه می‌پیچد. ستاره‌ای به خانه کوچک آقا سید جواد قدم می‌نهد. نوای آسمانی دعا بر زبان پدر جاری می‌شود. آقا سید جواد میرلوحی نام فرزند را سید مجتبی می‌گذارد تا در لحظه لحظه زندگی به یاد خاندان...

ادامه مطلب

کالبد شکافی جریان روشنفکری در ایران

کالبد شکافی جریان روشنفکری در ایران

از آغاز جریان روشنفکری در تاریخ ایران متجاوز از 160 سال می گذرد. یعنی از زمانی شروع می شود که گروهی از جوانان ایران به دستور عباس میرزا نایب السّلطنه در دوران سلطنت فتحعلی شاه قاجار برای یادگیری علوم و فنون جدید راهی اروپا شدند. این عده در بازگشت به کشور به نام «منوّرالفکر» مشهور شدند. به گواهی اسناد متعددِ تاریخی، همگی آنان به علّت نداشتن آگاهی و شناخت  از فرهنگ جامعه خود و نیز به دلیل تعلق...

ادامه مطلب

هشدار فخرالدین حجازی به پیروان کسروی درباره قرآن سوزی

هشدار فخرالدین حجازی به پیروان کسروی درباره قرآن سوزی

 استاد فخرالدین حجازی ازجمله خطیبان غیرروحانی بود که بیان و قلم خویش را در خدمت ترویج معارف اسلام و انقلاب قرار داد و در این طریق توفیقاتی ارجمند به کف آورد. اوج علاقه بدنه اجتماعی به وی، در اولین دوره از مجلس شورای اسلامی عیان شد که مردم تهران به نمایندگی از خود، او را با بیش از یک میلیون رای به مجلس شورای اسلامی فرستادند. در سالروز رحلت این شخصیت گرانمایه، با یکی ازیاران و مصاحبانش، یعنی محقق...

ادامه مطلب

مرور بر زندگی احمد کسروی؛ عاقبت کسی که می خواست قرآن را بسوزاند!

مرور بر زندگی احمد کسروی؛ عاقبت کسی که می خواست قرآن را بسوزاند!

سید احمد کسروی، مورخ، زبان شناس و از رجال فکری و فرهنگی معاصر است. وی فرزند‌ حـاجی میرقاسم تبریزی است که در 8 مهر 1269 ش در تبریز به دنیا آمد. ناصح ناطق تبریزی در کتاب خود درباره خانواده وی این چنین آورده است: «کسروی از دودمان‌های نامدار تبریز نبود... و خاندان کسروی-مانند بسیاری از دودمان های محروم تبریز- آرزو داشت که فرزند خاندان، درس ملایی بخواند و فقیهی شناخته و یا خطیبی نامدار شود... در آن...

ادامه مطلب

اسنادی درباره احمد کسروی

اسنادی درباره احمد کسروی

احمد کسروی از چهره‌های جنجالی تاریخ معاصر ایران و موضوع مناقشات بسیاری است. کسروی از دو جنبه اهمیت یافته است: نخست از منظر تاریخ‌نگاری، به ویژه تاریخ مشروطیت، و دیگر از منظر دشمنی‌هایی که با تشیع و ائمه‌ی معصومین علیهم السلام داشته و ادعاهایی که در مورد برانگیختگی خود مطرح می‌کرده است.  از منظر نخست ـ جایگاه وی درتاریخ‌نگاری مشروطه ـ که هنوز هم هوادارانی دارد، در کتاب «کسروی و...

ادامه مطلب

کسروی از نگاه آل احمد

کسروی از نگاه آل احمد

سید احمد کسروی ،مورخ ، زبان شناس و از رجال فکری و فرهنگی معاصر ، 8 مهر 1269 در آذربایجان متولد شد. او پس از فراگیری دروس متوسطه به تجارت و فعالیتهای آزاد روی آورد. سپس در بهمن 1307 توسط علی اکبر داور وزیر دادگستری رضاشاه، به وزارت دادگستری آمد و مشغول به کار شد. با قیام شیخ محمد خیابانی در تبریز مخالفت کرد و به پیشنهاد وزیر عدلیه رضاشاه به ریاست عدلیه خوزستان منصوب شد. کسروی در رشته‌های تاریخ، لغت،...

ادامه مطلب

مروری بر زندگینامه احمد کسروی ، عاقبت کسی که می خواست قرآن را آتش بزند !

مروری بر زندگینامه احمد کسروی ، عاقبت کسی که می خواست قرآن را آتش بزند !

احمد کسروی در روز هشتم مهرماه ۱۲۶۹ شمسی در یکی از محلات تبریز به نامه حکماوار یا حکم آباد به دنیا آمد. ( ۱ ) پدر او به تجارت رو آورده بود و از رهگذر خرید و فروش فرش امرار معاش می کرد. ( ۲ ) خودش در این مورد می گوید : پدر من نخست زمانی درس خوانده ولی ملایی نکرده و به بازرگانی میپرداختی و فرش فروشی کردی و ملائی نکردی و روضه نخواندی(۳) خواندن و نوشتن و قرآن و مقدمات عربی را به شیوه مرسوم و معمول آنزمان...

ادامه مطلب

تاریخ نگاری احمد کسروی 

تاریخ نگاری احمد کسروی 

 تاریخنگاری کسروی از چند نظر اهمیت پیدا می‌کند. نخست آنکه او حلقه واسط تاریخنگاران عصر مشروطیت ایران با اهل تاریخ در دوره بعد از آن انقلاب است. دوم اینکه وی شالوده جدیدی را به سبک و سیاق غیر سنتی و معمول در عرصه تاریخنگاری ایرانی پی می‌ریزد و فضای جدیدی را برای همقطاران خود از همین دوره به بعد بازمی‌گشاید. لذا او را از سرآمدان این جریان در عرصه تاریخنگاری نو می‌شناسند. او که خود در کوران...

ادامه مطلب

به مناسبت اعدام انقلابی احمد کسروی - اعتقادات در بستر دولتهای مطلقه

به مناسبت اعدام انقلابی احمد کسروی - اعتقادات در بستر دولتهای مطلقه

دامنه کتاب‌سوزی کسروی و گروه باهماد آزادگان تنها به سوزاندن کتابهای مذهبی محدود نمی‌شد. دیوان حافظ نیز ازجمله کتابهایی بود که سوزانده شد. از نظر کسروی سوزاندن این کتابها در راستای «بسط سکولاریسم» و «به‌کارگیری نیروی خِرَد» بود... انقلاب مشروطه و در پی آن به قدرت رسیدنِ رضاشاه از مهم‌ترین تحولاتی است که زمینه‌ساز ظهور و ابراز وجودِ نیروها و گرایشهای سیاسی متفاوت شد. رضاشاه...

ادامه مطلب

فداییان اسلام درپی مرحله اولِ برخورد با کسروی شکل گرفت

گفت‌وشنود با آیت‌الله سید مرتضی مستجابی

فداییان اسلام درپی مرحله اولِ برخورد با کسروی شکل گرفت

  73 سال قبل در چنین روزهایی، جمعیتی که در فاصله دو مرحله از اعدام احمد کسروی و به نام «فداییان اسلام» در عرصه سیاست سربرآورده بود، به مرور بروز و نمودی بیشتر می یافت. امازمینه‌ها و پیامدهای تاسیس این جمعیت چه بود؟ و بانیان اولیه آن چه کسانی بودند؟ این موارد پرسشهایی هستند که در گفت‌وشنودی که در پی می آید، حضرت آیت‌الله حاج سیدمرتضی مستجابی (مستجاب الدعواتی)ــ که از دوستان صمیمی شهید...

ادامه مطلب