سفر به اسرائیل

اگرچه رژیم پهلوی از سال 1328 رژیم صهیونیستی اسرائیل را به صورت دو فاکتو1 به رسمیت شناخت و با غاصبان بیت‌المقدس رابطه سیاسی برقرار کرد، اما مردم مسلمان، آزاده و نوع دوست ایران نه تنها کم‌ترین علاقه‌ای به این‌گونه مناسبات نداشتند، بلکه یکی از مهم‌ترین دلایل شروع و شکل‌گیری نهضت امام خمینی (ره) و تبعید ایشان توسط حاکمان پهلوی به خارج از کشور اعتراض امام خمینی (ره) به روابط گسترده رژیم پهلوی با رژیم صهیونیستی بود. ملت قهرمان از عامه مردم تا دانشجویان و انقلابیون به تبعیت از رهبر فرزانه خود از روابط نامیمون دو رژیم که در واقع پشت کردن به مسلمین و ضربه زدن به اساس اسلام و قرآن بود تنفر داشتند و آن را خیانت به آرمان مقدس مردم فلسطین تلقی کرده و به عناوین مختلف اعتراضات خود را ابراز می‌‌کردند. علی‌رغم مخالفت گسترده مردم مسلمان ایران، سردمداران رژیم به دلیل تعلق خاطر به اربابان خارجی از جمله آمریکا و انگلیس، حاکمیت خود را مدیون صهیونیسم بین‌الملل دانسته و روابط گسترده‌ای با رژیم صهیونیستی اسرائیل برقرار نمودند که تا آخرین روزهای بهمن ماه سال 1357 ادامه داشت؛ اما طی حدود سه دهه ارتباطات موجود بین دو رژیم، هیچ طرف جرأت علنی کردن آن را نداشت. با این حال رژیم صهیونیستی برای درهم شکستن مقاومت ملت‌های مسلمان منطقه با تظاهر به داشتن رابطه با رژیم پهلوی، دنبال القای این مسئله به کشورهای متخاصم با رژیم خود بود که: سازش‌ناپذیری با اسرائیل فایده‌ای برایشان ندارد، زیرا سایر کشورها از جمله ایران و اردن با اسرائیل رابطه دارند. این سیاست اسرائیل برای سران رژیم پهلوی ملموس بود و بارها به مسئولین سیاسی رژیم صهیونیستی حساسیت موضوع گوشزد گردید ولی آنان اقدامی اساسی انجام ندادند، لذا هرازچندگاهی اخباری در نشریات و خبرگزاریهای خارجی و اسرائیلی از دیدار مقامات سیاسی، نظامی و اقتصادی و ... دو رژیم درز می‌کرد. اما به دلیل حساسیت موضوع رؤسای ساواک برای کم اثر کردن اعتراض مخالفان راه عادی‌سازی روابط بین رژیم پهلوی و اسرائیل را در این دیدند که از تشکیلات صنفی و غیرقانونی آغاز نمایند، لذا دیدار روزنامه‌نگاران ایران از اسرائیل و بالعکس، برگزاری مسابقات ورزشی بین تیم‌هایی از دو طرف یا دیدار مقامات فرهنگی و دانشگاهی انجام گرفت، هر چند این‌گونه رفت و آمدها نیز اعتراض‌هایی به همراه داشت ولی با این بهانه که روابط این چنینی ربطی به دولت‌ها ندارد و جنبه شخصی دارد، به نحوی از کنار موضوع می‌گذشتند. هر چند پشت صحنه این‌گونه روابط نیز دولت‌ها بودند اما به تدریج قصد کم کردن حساسیت‌ها را داشتند. یکی از مهم‌ترین اقدامات در این زمینه برگزاری مسابقه فوتبال بین دو تیم از ایران و اسرائیل بود، اعتراضات به حدی رسید که مسئولین سیاسی رژیم صهیونیستی را از ایجاد رابطه رسمی و علنی ناامید کرد. ربی مئیر عزری ـ سفیر اسرائیل در تهران ـ در این باره می‌نویسد:
«در یکی از روزهای آوریل 1970 (فروردین 1349) که تیم ملی اسرائیل باید در میدان ورزشی امجدیه (شهید شیرودی فعلی) در برابر تیم ملی ایران می‌ایستاد برای من روز بزرگی بود. خسروانی در جایگاه ویژه، جایی کنار شاپور غلامرضا پهلوی و نزدیک جایگاه شاه و شهبانو برای من و همسرم پیش‌بینی کرده بود. آن روز دو تیم ایران و اسرائیل در برابر هم ایستادند و این بازی پایانی برای گزینش قهرمان آسیا بود. تیم‌های تاج تهران و هپوعل تل‌آویو در میدان به نبرد پرداختند.»
واژه‌های ناشایست و ناسزاهای اسرائیل ستیزانة فراوانی از دهانها شنیدم که هرگز از ترکها و یونانیها که پیشینة زشتی در این زمینه دارند، شنیده نشده بود. گفتنی اینکه با داوربازی به همان‌گونه برخورد شد. از این پس میان سران ورزش ایران در نزدیک شدن به اسرائیل آرام آرام به کندی گرایید2
عزت‌شاهی (مطهری) نیز در خاطراتش، درباره این بازیها و اقدامات اعتراضی خود و تنی چند از دوستان از پنچر کردن و آتش زدن ماشین‌های شرکت واحد، انجام تظاهرات و شعارهایی علیه رژیم و اسرائیل و به آتش کشیدن پرچم رژیم اشغالگر قدس یاد می‌کند.3
هدف از این مقدمه چند سند از مسابقات و مناسبات ورزشی میان رژیم پهلوی و رژیم صهیونیستی است. یکی از این اسناد، بیانگر تاج به تل‌آویو است که باعث اعتراض کشورهای مسلمان می‌گردد و سند دیگر حکایت از ضرب و شتم بازیکنان تیم ایران توسط بازیکنان اسرائیل دارد:
تاریخ: 17/3/43
موضوع: در مورد عزیمت تیم تاج ایران به اسرائیل
طبق اطلاع واصله. در نیمه دوم فروردین ماه جاری تیم تاج ایران جهت انجام پاره‌ای مسابقات به تل‌آویو مسافرت نمود. انعکاس این خبر در جراید عربی موجبات تهییج افکار عمومی و ازدیاد نارضایتی‌های مردم عرب را علیه این مسافرت فراهم آورده است.
نظریه: به‌طور کلی محافل عربی نسبت به هرگونه روابط ایران و اسرائیل و تماس‌های مختلف در کادرهای اداری و غیر اداری حساسیت آشکاری از خود نشان داده و بلندگویهای مزدور و دستگاههای تبلیغاتی کشورهای عربی که مخالف سیاست دولت شاهنشاهی می‌باشند تماسهایی نظیر عزیمت تیم تاج به اسرائیل را دستاویز حملات شدید مطبوعاتی قرار داده و با استفاده از احساسات عربیت مردم آن منطقه افکار عمومی آنان را علیه دولت شاهنشاهی تحریک می‌نمایند.
از طرف دیگر دولت اسرائیل نیز مدتی است که اخبار مربوط به این‌گونه تماسها را با آب و تاب فراوان منتشر می‌نماید و بدین وسیله قصد دارد با تیره ساختن روابط ایران و اعراب دولت شاهنشاهی را وادار به گرایش بیشتر به سوی خود نماید. علاوه براین دشمنان ایران از این پیش‌آمد حتی برای تهییج افکار عمومی داخلی بخصوص طبقه روحانی نیز بهره‌برداری و استفاده می‌نمایند.
لذا شایسته است که حتی‌المقدور از ادامه تماسهای مستقیم و این‌گونه مسافرتها به اسرائیل ممانعت شده تا بدین وسیله از تبلیغات سوء مغرضین علیه کشور شاهنشاهی ایران جلوگیری شود.
رونوشت برابر اصل است. 1/4/43
به: ریاست ساواک تهران ه‍ 22        تاریخ: 19/4/52
از: اداره کل سوم 342      شماره: 1942/342
درباره: برگزاری مسابقه بین تیم واترپلوی کشور اسرائیل و تیم ایران در استخر ورزشگاه امجدیه
پیرو: 1910/342 ـ 17/4/52
برابر اطلاع:
چون نتیجه حاصله از برگزاری آخرین مسابقه بین تیم‌های مذکور مساوی بوده لذا در ساعت 1800 روز 16/4/52 برای تعیین قهرمانی آسیا مسابقه دیگری در استخر امجدیه برگزار و پس از دادن وقت اضافی تیم اسرائیل برنده می‌شود لکن پس از اعلام پیروزی تیم مذکور تعدادی از بازیکنان رزرو تیم تهران به داخل استخر رفته و قصد داشته‌اند با ورزشکاران اسرائیلی گلاویز شوند که با دخالت مأمورین شهربانی صدمه‌ای به ورزشکاران مورد نظر وارد نشده و به محل اقامت خود رهسپار شده‌اند. ضمناً گفته شده یکی از محرکین این جریان رضا کامرانی بوده است. خواهشمند است دستور فرمایید بنحو مقتضی نسبت به چگونگی موضوع تحقیق و نتیجه را با تعیین مشخصات محرکین واقعی جریان مورد بحث اعلام دارند.
مدیرکل اداره سوم ـ ثابتی
از طرف شهابی
آقای فدایی اظهار داشتند به علت پیروزی تیم اسرائیل طرفداران تیم ایران عصبانی شده‌اند لیکن به نحو و شکلی که در نامه نوشته شده نبوده و نظر سوئی نداشته‌اند.
دایره 3
فوراً‌با آقای فدایی مذاکره نتیجه برای مدیریت کل گزارش شود.
به: تیمسار ریاست ساواک مدیریت کل اداره سوم 342             تاریخ: 4/5/52
از: ساواک تهران 20 ه‍       شماره: 73508/ ه‍
درباره: برگزاری مسابقه بین تیم واترپلو کشور اسرائیل و تیم ایران
عطف به شماره 1942/342 ـ 19/4/52
با تحقیقاتی که به عمل آمده است حدود ساعت 1920 روز دوشنبه 16/4/52 پس از اتمام مسابقه واترپولو بین تیم ایران و اسرائیل که نتیجه 4 بر 2 به نفع تیم اسرائیل خاتمه یافته و موقعی که بازیکنان هر دو تیم که قصد خروج از آب را داشته‌اند بهرام توکلی یک نفر از بازیکنان تیم ایران که در موقع مسابقه یک نفر بازیکن اسرائیلی با مشت به پیشانی او زده به او اعتراض می‌نماید در این موقع بازیکن شماره 3 تیم اسرائیل (سه فوقه) که خارج از آب بوده است داخل آب می‌پرد و از پشت با مشت به سر بهرام توکلی می‌زند و این عمل بازیکن اسرائییلی موجب ناراحتی تیم ایران را فراهم و دروازه‌بان تیم فیروز محمدی به طرفداری از توکلی با شماره 3 تیم اسرائیل درگیر و در این موقع بازیکنان طرفین به حمایت یکدیگر با هم گلاویز می‌شوند و با آمدن تیمسار وثیق در میان ورزشکاران و مداخله مأمورین انتظامی مردم متفرق و اعضای تیم اسرائیل با مینی‌بوس به محل اقامت فرستاده می‌شوند. ضمناً رضا کامرانی یک نفر از بازیکنان تیم ایران بوده و در مورد اینکه تحریکی نموده است اطلاعاتی بدست نیامده است.
رئیس ساواک تهران. پرنیان‌فر
گیرنده: مدیریت کل اداره هشتم. عطف به شماره 19710/822 ـ 28/4/52
ریاست فدراسیون فوتبال کشور
محترماً در این موقع که تحولات ورزشی به پیروی از منویات ذات اقدس شاهانه آغاز گردیده و چون در محیط ورزش انجام مسابقات طبق قانون المپیک آزاد می‌باشد و نظر به اینکه در مسابقات آسیایی بین ورزشکاران ایران و اسرائیل مشاهده گردید ورزشکاران تیم اسرائیل از لحاظ قدرت و تاکتیک ورزشی قابل ملاحظه می‌باشند تیم فوتبال یک باشگاه فوتبال به نام (مکابی)‌برای انجام دو مسابقه فوتبال آماده است در نیمه اول اردیبهشت ماه به تهران اعزام گردد خواهشمند است مقرر فرمایند با کسب اجازه اقدامات قانونی آن را به عمل آورند. ضمناً سازمان امنیت کل کشور با انجام این مسابقه مخالفتی نخواهد داشت.
رئیس سازمان‌های ورزشی تاج کشور ـ سرهنگ خسروانی
رونوشت جهت اطلاع سازمان امنیت کل کشور تقدیم و تقاضا دارد برای تسریع در انجام برنامه موافقت خود را مستقیماً‌به سازمان تربیت بدنی ارسال دارند موجب نهایت تشکر و امتنان است.
رئیس سازمان‌های ورزشی تاج کشور ـ سرهنگ خسروانی
به: 81             تاریخ: 7/6/50
از: 812 ج             شماره: 3700
موضوع: مسابقات بوکس آسیایی
در مسابقاتی که قهرمانان بوکس اسرائیل در آن شرکت می‌نمایند احساسات خصمانه‌ای از طرف تماشاچیان نسبت به آنها ابراز می‌شود به‌طوری که در مسابقه دیروز چون امکان می‌رفت از طرف مردم ناراحتی برای آنها بوجود آید تیم اسرائیل کمی زودتر از موعد مقرر از محل مسابقات خارج و به هتل راهنمایی شد.
پی‌نوشت‌ها:
___________________
1ـ گونه‌ای از شناسایی کشورها در عرضه بین‌المللی است که براساس آن دو دولت عملاً‌دارای روابط اقتصادی و تجاری هستند. در مقابل آن، شناسایی روژور (رسمی و اعلامی) قرار دارد که طی آن مناسبات سیاسی ـ دیپلماتیک بین دو دولت برقرار می‌گردد. (سقوط ـ مجموعه سخنرانی‌ها و مقالات همایش سقوط ـ مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی ص 466.
2ـ یادنامه، ربی مئیرعزری، ج 2، ص 25، چاپ اسرائیل.
3ـ خاطرات عزت‌شاهی (مطهری)، تدوین به نرگس کلالی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، 384، ص 58.