در چهل‌سالگی دفاع مقدس چه باید گفت، چه باید نوشت؟
اشاره :
گرامی‌داشت یاد چهلمین سالگرد دفاع مقدس بالندگی و غرور دارد و اقتضاء می‌کند که به وزانت و وقار چهل‌سالگی انقلاب اسلامی، چهل‌سالگی دفاع مقدس نیز مورد تجلیل و بزرگداشت قرار گیرد. حسن علایی فعال نویسنده و پژوهشگر حوزه دفاع مقدس و مقاومت یادداشتی را به مناسبت چهلمین سالگرد دفاع مقدس به نگارش درآورده است که در ادامه آن را می خوانیم:
امسال چهلمین سالگرد گرامی‌داشت دفاع مقدس را پیش‌رو داریم. با فرا رسیدن سی و یکم شهریور، دفاع مقدس وارد چهل‌سالگی خود می‌شود. چهل سال از آغاز یکی از طولانی‌ترین جنگ‌های سده اخیر می‌گذرد. سی و یکم شهریور سال ۱۳۵۹ تا بیست و نهم مرداد سال ۱۳۶۷ تاریخ شروع و پایان جنگ است؛ یعنی هشت سال جنگ و هشت سال تجاوز از سوی دشمنان و هشت سال ایستادگی و مقاومت دلیرانه و مردمی از سوی جبهه انقلاب اسلامی که نهایتاً به پیروزی مطلق ایران اسلامی منجر شد. به همان اندازه که آغاز و شروع جنگ و اقدام به تجاوز از سوی هر کشوری تقبیح شده و مذموم است، دفاع از کیان، تمامیت ارضی، آرمان‌ها، اعتقادات، باورها و فرهنگ کشور مورد تجاوز قرارگرفته، تحسین‌شده و قابل‌تقدیر است. در تاریخ‌نگاری جامعه بشری، مردمی سربلند و پرافتخار قلمداد می‌شوند که نهایت ایستادگی و مقاومت را در برابر خوی تجاوزگری متجاوزان از خود نشان داده و بر دفاع از تمامیت داشته‌های مادی و معنوی خود پا فشرده‌اند؛ هرچند مقاومتشان به نتیجه نرسیده و به‌ظاهر تن به شکست داده و مغلوب‌شده‌اند. اما قضاوت نهایی تاریخ نه بر اساس نتیجه‌ی به دست آمده؛ بلکه بر اساس میزان ایستادگی و مقاومت در برابر دشمنان رقم خواهد خورد. لذاست که تاریخ همواره از مردمانی که مقاومت به خرج داده ولو در ظاهر شکست‌خورده‌اند به نیکی و بزرگی یادکرده است. صفحات درخشانی از تاریخ، به کشورها و مردمان شکست‌خورده‌یِ پیروز اختصاص یافته است. حال بدیهی است اگر نتیجه‌ی ایستادگی و مقاومت، اضمحلال و شکست دشمن و متجاوز باشد این درخششِ تاریخی تلالوی دیگر خواهد داشت؛ آن چنانکه برای ملت مقاوم و حماسه‌ساز ایران اسلامی در طول هشت سال دفاع مقدس پدید آمد. بنابراین جا دارد که دفاع، مقاومت، حماسه‌آفرینی و پیروزی این ملت سلحشور و تاریخ‌ساز گرامی داشته شود و بر برگ‌برگ آن و لحظه‌لحظه‌ی آن افتخار شود. از این منظر است که گرامی‌داشت چهلمین سالگرد دفاع مقدس بالندگی و غرور دارد و اقتضا می‌کند که به وزانت و وقار چهل‌سالگی انقلاب اسلامی، چهل‌سالگی دفاع مقدس نیز مورد تجلیل و بزرگداشت قرار گیرد. حال در این مقام سوال اصلی و نکته قابل‌تأمل این است که در چهل‌سالگی دفاع مقدس باید چه چیزی گفت و به چه نکاتی تکیه و تأکید کرد و چه چیزی باید گرامی داشته شود؟
۱- دستاوردهای هشت سال دفاع مقدس
جنگ هشت‌ساله و دفاع مقدس، در کنار خسارت‌های مادی و معنوی که به دنبال داشت و قهری هر جنگی است، دستاوردهای بی‌نظیر مادی و معنوی را نیز نصیب این ملت کرد که ممکن نیست در کوتاه‌مدت به کم و کیف آن پی برد و فهرستی از آن فراهم آورد. با نگاهی اجمالی به ابعاد مادی و معنوی جامعه‌ی پساجنگ و نقطه‌ای که جامعه‌ی کنونی در آن زیست می‌کند، به‌روشنی می‌توان به روش کلی دستاوردهای دفاع مقدس در ابعاد نظامی، امنیتی، سیاسی، علمی، فرهنگی، اجتماعی، بین‌المللی و حتی اقتصادی دست یافت. البته این بدان معنا نیست که مشکلات و معضلات موجود نادیده انگاشته شود و موردتوجه قرار نگیرد؛ بلکه با اذعان به‌تمامی مشکلات موجود، که واکاوی علل و عوامل آن‌ها فرصتی موسع می‌طلبد، باید درصدد بود تا از باب گفته صاحبان خرد و اندیشه که:
آب دریا را اگر نتوان کشید هم به قدر تشنگی باید چشید
به برخی دستاوردهای آن دوران باشکوه اشاراتی کرد.
در این مجال، صرفاً نگاهی کوتاه به برخی سرفصل‌های مهم دستاوردهای آن دوران پرافتخار می‌تواند راهگشا باشد تا شاید با ابتنای بر آن‌ها، راه برون‌رفت از مشکلات نیز فراهم آید. قطعاً چنین است و خواهد بود.
-ازجمله دستاوردهای دوران دفاع مقدس رشد فناوری‌های علمی و نظامی در عرصه تجهیزات و امکانات است که جمهوری اسلامی ایران را در رتبه ۱۰ کشور برتر جهان قرار داده است. دسترسی به تولید و پرتاب ماهواره، تولید انبوه انواع موشک‌های بالستیک و غیره و به‌کارگیری و ذخیره‌سازی آن‌ها که قدرت بی‌نظیر بازدارندگی را برای کشور عزیزمان به وجود آورده و مایه دلگرمی و مباهات دوستانمان در اقصی نقاط عالم شده است
- رشد محیرالعقول در صنعت هسته‌ای صلح‌آمیز و عضویت بلامنازع در باشگاه کشورهای دارای فناوری غنی‌سازی اورانیوم
- رشد چشمگیر در فناوری نانو و کسب جایگاه ممتاز در این رشته در بین کشورهای مطرح دنیا
- رشد فزاینده تولید علم در کشور و احراز رتبه در بین پانزده کشور برتر دنیا
- نفوذ منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای. امروز به اعتراف و اذعان دوستان و دشمنان، جمهوری اسلامی ایران یکی از تأثیرگذارترین کشورها در موضوعات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است. بسیاری از معادلات سیاسی و امنیتی منطقه و فرامنطقه بدون لحاظ کردن نقش جمهوری اسلامی ایران به نتیجه دلخواه نخواهد رسید.
- در هم کوبیدن هژمونی استکبار جهانی به سرکردگی آمریکا در منطقه و حتی فرامنطقه-تولید گونه‌ای از ادبیات تحت عنوان "ادبیات جنگ" که ماحصل آن انتشار هزاران کتاب، صدها فیلم سینمایی، مستند و تلویزیونی، تولید ده‌ها هزار بیت شعر، تولید هزاران تابلوی نقاشی، گرافیک، خط، برگزاری صدها جشنواره فیلم و عکس و شعر با مضمون و محتوای فرهنگ دفاع مقدس، برگزاری صدها نمایشگاه کتاب، عکس، تابلوهای نقاشی و...
- ساخت صدها یادمان از جلوه‌های فداکاری و ایثار رزمندگان و شهدا در سرتاسر کشور؛ به‌ویژه مناطق عملیاتی که هر یک بازگوکننده هویت فرهنگی، اجتماعی مردمان این سرزمین است
- راه‌اندازی راهیان نور در جبهه‌های جنوبی و غربی کشور و بازدید هزاران نفر از اقشار مختلف در طول سال؛ به‌ویژه نوجوان و جوانان برای آشنایی با جلوه‌های ایثار و ازخودگذشتگی نسل‌های حماسه‌ساز این مرزوبوم
- تشکیل موزه‌های جنگ در سطح استان‌های کشور جهت نگهداری و پاسداشت میراث فرهنگی و آشنایی اقشار مختلف با فرازوفرود دوران هشت‌ساله جنگ
۲-پاسخگویی به پرسش‌های اساسی، ابهامات و شبهات درباره جنگ
همزمان با شروع جنگ، برخی سوالات و ابهامات از سوی افراد و احزاب و گروه‌های سیاسی، با قصد و نیت‌های مختلف، درباره شروع جنگ، ادامه جنگ و پایان جنگ طرح می‌شد. ازآنجایی‌که بنای امام و مسئولین انقلاب و نظام بر تبیین هر چه بیشتر موضوعات و اتفاقات پیرامون انقلاب و نظام، در ابعاد داخلی و خارجی، بود، لذا در مناسبت‌های مختلف و به شیوه‌های گوناگون سعی در پاسخگویی و رفع ابهامات و شبهات می‌شد. حضرت امام (ره) در طول هشت سال جنگ کمتر اتفاق می‌افتاد که در سخنرانی‌ها و دیدارهایی که با اقشار مختلف مردم داشتند به موضوع مهم کشور که جنگ بود نپردازند و سوالات و ابهامات پیش‌آمده را پاسخ ندهند. گرچه بسیاری از کسانی که با اغراض خاص سیاسی و غیرسیاسی طرح سوالات و ابهامات را دنبال می‌کردند و قصد و نیتشان بیشتر ایجاد شبهه برای بی‌انگیزه کردن مردم در دفاع و حضور در صحنه‌های مقاومت بود، گوششان شنوای پاسخ‌ها نبود و بر لجاجت خود اصرار می‌ورزیدند! هم‌اینک نیز این جریان شبهه‌افکن، با وجود گذشت سه دهه از پایان جنگ و روشن شدن ابعاد پیچیده تحمیل جنگ هشت‌ساله از سوی قدرت‌های بزرگ با میدان‌داری رئیس حزب بعث عراق، همچنان در کوره طرح شبهات و ابهامات می‌دمد تا نشاید که ایران اسلامی بر سر خوان گسترده این گنجینه تمام‌نشدنی بر خود ببالد و از دستاوردهای چشمگیر آن برای رفع عقب‌ماندگی‌های خود بهره‌مند شود. بنابراین ضروری است تا همگام با اقدامات در مسیر حفظ و گسترش فرهنگ و ارزش‌های دفاع مقدس، از اقدامات و فعالیت‌های شبانه‌روزی بدخواهان برای زیر سوال بردن حقانیت و ارزش دفاع جانانه ملت نه‌تنها هراسی به خود راه داد؛ بلکه باید از این تلاش‌های مذبوحانه فرصتی برای بازخوانی و بازگویی واقعیت‌ها و حقایق جنگ هشت‌ساله پدید آورد.
۳- منشور دفاع مقدس
چهل‌سالگی دفاع مقدس اقتضا می‌کند تا "منشور دفاع مقدس" جهت تبیین خطوط اصلی جنگ هشت‌ساله، با نگاهی به گذشته و سیر کلی جنگ و با امعان نظر قرار دادن سه مقطع شروع جنگ و دلایل و چرایی آن، ادامه جنگ و تدابیر مربوط به آن و پایان جنگ و دستاوردهای آن، با نگاهی به آینده و نوع تعامل با آن رخداد تاریخی تدوین شود. آن چنانکه رهبر معظم انقلاب (مدظله) در چهل‌سالگی انقلاب مبادرت به صدور بیانیه گام دوم کردند. این مهم نوع نگاه انقلاب و نظام و مراکز راهبردی نیروهای مسلح ج. ا. ا و مراکز سیاسی کشور و دستگاه‌های ذی‌ربط را به‌طور رسمی و جهت ثبت در تاریخ این کشور درباره موضوع دفاع مقدس رقم خواهد زد.
۴- تجلیل ویژه از رزمندگان، ایثارگران، آزادگان و خانواده‌های آنان
چهل‌سالگی دفاع مقدس فرصت مغتنمی است تا یک‌بار به‌طور ویژه و اساسی از مراتب جهاد و ایثار رزمندگان، ایثارگران، آزادگان و خانواده‌های آنان، که در طول هشت سال جنگ فداکاری و جان‌فشانی کرده و مرارت‌ها را به جان خریدند، تجلیل ویژه و درخور مجاهدت‌های آنان به عمل آید. باید اذعان کرد که در طول چهل سال گذشته اقدامی شایسته در این زمینه انجام‌نشده است؛ هرچند اخلاص و پاکی نیت رزمندگان و ایثارگران مانع از آن شده است که دراین‌باره مطالبه و انتظاری داشته باشند اما این مناعت طبع موجب نمی‌شود که مسئولین و مدیران جامعه مسئولیت خطیر خود را فراموش کنند و به وجود آورندگان آن حماسه عظیم و ناباورانه که امروز در پرتو امنیت به‌جای مانده از آن دوران زیست می‌کنیم، در پیچ‌وخم زندگی به بوته فراموشی بسپارند. گزارش‌های تاریخی حاکی از آن است که رهبران و مدیران و مسئولان و نسل‌های بعد کشوری که در مقطعی درگیر جنگ بوده‌اند به چه سان از سربازان خود تجلیل و قدردانی می‌کنند و از آن‌ها نمادهای اقتدار و قدرت می‌سازند. بنابراین باید کمر همت بست و در چهل‌سالگی دفاع مقدس تجلیلی به‌یادماندنی از سربازان بی‌نام‌ونشان این مرزوبوم به عمل آورد.
۵- بزرگداشت و گرامی‌داشت یاد و نام شهدای جلیل‌القدر
بدون شک شهدای دوران دفاع مقدس و در امتداد آن شهدای مدافع حریم و حرم بزرگ‌ترین، مؤثرترین و شاخص‌ترین مؤلفه قدرت و اقتدار نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران هستند. سرافرازی و عزت ایران اسلامی در این مقطع حساس، دستاورد و محصول خون‌های پاک و مطهری است که در جای‌جای جبهه‌های غرب و جنوب کشور و در عمق راهبردی نظام در آن‌سوی مرزها بر زمین ریخته اما روی زمین نمانده است. این خون‌های پاک به برکت اخلاص نهفته در آن به‌خوبی به ثمر رسیده و چون چتری حافظ امنیت و آسایش کشور در جهنم سوزان فتنه‌انگیزی‌های استکبار جهانی به سرکردگی آمریکای جنایتکار در سطح منطقه و فرامنطقه شده است. بنابراین بزرگداشت یاد و نام همیشگی آن‌ها امری نه صرفاً قدسی که از باب تحکیم پایه‌های اعتقادی، فرهنگی، اجتماعی و… امری لازم و ضروری است. در فضای چهل‌سالگی دفاع مقدس یکی از چشمگیرترین اقدامات پرداختن به این مهم خواهد بود و با قاطعیت می‌توان اذعان نمود که هر چه میزان همت مسئولین و آحاد جامعه در بزرگداشت یاد و نام شهدای عزیز که به‌نوبه خود جهاد ارزشمندی است بالاتر باشد، ضریب امنیت کشور در حفظ منافع ملی افزایش خواهد یافت.
خبرگزاری مهر
نظرات