نگاهی به مبارزات ضدسلطنتی در روزهای دوم و سوم محرم 1357


نگاهی به مبارزات ضدسلطنتی در روزهای دوم و سوم محرم 1357

روزهای دوم و سوم محر سال 57، مردم در تهران و شهرستان‌ها بار دیگر علیه جنایات رژیم پهلوی دست به تظاهرات زدند. در تهران مردم در نقاط مختلف شهر به خیابان‌ها آمدند و شروع به تظاهرات کردند. در سایر شهرهای کشور از جمله، اصفهان، شیراز، خوزستان، سنندج، کرمان، مشهد، زاهـدان، قم و... تظاهرات‌هایی برگزار شد. گستردگی این تظاهرات‌ها در برخی از شهرها از جمله اصفهان باعث آتش گشون مأموران رژیم به روی مردم شد که طی آن عده زیادی شهید یا مجروح شدند.

؛ در محرم 1357، آخرین ضربه بر پیکره رژیم پهلوی وارد آمد و طولی نکشید که این رژیم ساقط شد. تظاهرات مردمی در دهه اول محرم تا روز عاشورا، از اهمیت بسیاری برخوردار بود. مردم ایران در روز اول محرم در لبیک به فرمان امام خمینی به خیابان‌ها آمده و فضای عزاداری را به یک میتینگ عمومی علیه رژیم پهلوی بدل کردند.

در روز دوم محرم مردم باز هم دست به تظاهرات نسبتاً وسیعی در سطح شهر تهران زدند. تعدادی از آنها در حدود ساعت10:30 دقیقه‌ صبح در خیابان‌های پهلوی (ولیعصر فعلی) اقدام به تظاهرات کرده و در خیابان تخت‌جمشید (طالقانی فعلی) با مأموران درگیر شدند. همچنین تظاهرات پراکنده‌ای در خیابان‌های مختلف شهر از جمله: کریم‌خان، تخت‌طاووس (مطهری فعلی) پل امیر بهادر،  دامپزشکی، آریاشهر،  تاج و ستارخان رخ داد که در نتیجه‌ آن تعدادی از شهروندان شهید و زخمی شدند.

علاوه بر تهران در سایر شهرهای کشـور نیز تظاهـراتی صورت گرفت؛ از جمله در اصفهان تظاهرات وسیعی انجام شد که طی آن درگیری سه نفر کشته و نُه نفر زخمی شدند. در شهر جهرم در استان فارس نیز در شب دوم محرم تظاهرات گسترده‌ای از سوی مردم علیه رژیم برگزار گردید که منجر به درگیری با مأموران شد و طی آن حداقل دو نفر زخمی شدند. در سایر شهرهای ‌این استان هم مانند: کازرون، داراب و نی‌ریز تظاهراتی علیه رژیم صورت گرفت.  در ارومیه نیز تشییع جنازه‌ی یکی از شهدای درگیری‌های روز قبل باعث شد که مردم دست به تظاهرات گسترده بزنند.  در سایر شهرهای کشور مانند: بروجن در استان چهارمحال بختیاری، اهواز و اندیمشک در استان خوزستان، کرمان و سیرجان در استان کرمان هم تظاهراتی علیه رژیم انجام گرفت. در سنندج نیز معلمان شهر بنابر تصمیم کانون معلمان سنندج به دلیل اعلام همبستگی با مردم سایر شهرها و اعتراض به حکومت نظامی در مدارس دست به اعتصاب زدند.

سومین روز محرم، باز هم مبارزات ادامه یافت. مردم در برابر توپ و تفنگ هم از پا نمی‌نشستند و همچنان مبارزه می‌کردند. محرم ماه پیروزی خون بر شمشیر بود و باید در این ماه، ضربه‌ای کاری به رژیم شاه وارد می‌‌شد. تظاهرات مردم تهران در سوم محرم به صورت پراکنده ادامه داشت. در نقاط مختلف شهر از جمله خیابان‌های دامپزشکی، آبمنگول، سر بازار، هاشمی و بازارچه‌ی نائب‌السلطنه راهپیمایی‌هایی به‌وقوع پیوست. همچنین در این روز تظاهـرات گسترده‌ای از سوی اقشار مختلف مردم در بهشت‌زهرا انجام گرفت.

در این روز مهاجمان ناشناسی با اسلحه‌ی گرم و بمب‌های دست‌ساز از روی پل حافظ به قرارگاه پلیس در خیابان کالج تهران حمله کردند که در نتیجه‌ی آن یک سرباز کشته و دو نفر زخمی شدند. در نظام‌آباد هم با نارنجک دستی به دو کامیون ارتشی حمله صورت گرفت.

در سایر شهرها هم درگیری‌هایی بین مردم و مأموران حکومت صورت گرفت.  در استان اصفهان در شهرضا تظاهرات گسترده‌ای از سوی مردم برگزار شد که در نتیجه‌ درگیری شدید مردم با مأموران دو نفر از اهالی شهر شهید شدند.  در زنجان درگیری شدیدی میان مردم و مأموران رخ داد که طی آن قسمتی از بازار بزرگ زنجان طعمه‌ی حریق شده و آسیب دید که در اثر ‌این درگیری‌ها حداقل یک نفر شهید و چهار نفر زخمی شدند.

در سومین روز از ماه محرم در قم نیز تظاهرات پراکنده‌ای در خیابان‌های چهارمردان، دورشهر، بهروز، آذر و نـیز کوچه‌ی رهبر و حدود منزل امام‌‌خمینی صورت گرفت که توسط مأموران حکومت متفرق شدند. همچنین بعد از نماز مغرب و عشا تعدادی در حرم حضرت معصومه(س) اقدام به سردادن شعار نمودند.

در استان بوشـهر تظاهراتی در شهرهای ‌این استان از قبیل: بندر دیر، خورمـوج و برازجان صورت گرفت. در کرمان نیز تعداد زیادی از مردم در مسجد ملک شهر اجتماع کرده و سپس دست به تظاهرات زدند. در سایر شهرهای‌ این استان مانند رفسنجان و سیرجان هم تظاهراتی علیه رژیم صورت پذیرفت.

علاوه برموارد یادشده، در سایر شهرهای کشور مانند: شیراز، مشهد، جهرم، محلات، ورامین، چالوس، زابل، زاهـدان، بروجن و شهرکرد نیز تظاهرات‌هایی برگزار شد که در بعضی از مناطق منجر به درگیری با مأموران حکومت نظامی گشته و در نتیجه تعداد زیادی از تظاهرکنندگان مجروح شدند.


پایگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی