شاه: به مخالفان هم اجازه اظهارنظر خواهیم داد!

روزنامه اطلاعات؛ 15 مرداد 1357



مصاحبه محمدرضا پهلوی در 14 مرداد 1357، به مناسبت سالروز مشروطیت





اشاره:

همزمان با اوج‌گیری انقلاب اسلامی، محمدرضا پهلوی که به نظر می‌آمد در مقابل حرکت شتابان انقلاب و فشار روزافزون افکار عمومی، روحیه خود را به شدت از دست داده، در بخشی از مصاحبه‌ای که در 14 مرداد 1357 به مناسبت سالروز مشروطیت انجام می‌دهد، ضمن اظهاراتی عجیب و تأمل برانگیز، تلویحاً به فقدان دموکراسی و انتخابات آزاد در دوران حکومت خود اعتراف می‌کند، و وعده اعطای آزادی و حق اظهارنظر را، حتی به مخالفان خود، می‌دهد!

ولی او در گذشته این حقیقت را به روشنی به اثبات رسانده بود که کوچکترین اعتقادی به دموکراسی و آزادی نداشته و کمترین جایگاهی برای نظرات دیگران، حتی نزدیکان خود، قائل نیست، و انقلابیون هم که این حقیقت را به خوبی دریافته بودند، هرگز نتوانستند وعده‌های او را باور کرده و بپذیرند.







«...حالا باید تصریح بکنم که مورد مهمی که ما لازم می‌بینیم که مردم بیشتر در آن شرکت بکنند، موضوع اظهار رأی است، انجمن ده، خانه‌های انصاف، شوراهای داوری، انجمن استان، و شهرستان و بالاخره مجلس شورای ملی و سنا. چیزی که به طور قطع به شما می‌توانم بگویم اینست که انتخابات باید صد در صد آزاد باشد، یعنی هرکس رأی خودش را بدهد، و آن رأی خوانده بشود...

در آزادیهای سیاسی به اندازه ممالک دموکراتیک اروپایی، آزادی خواهیم داشت و مثل ممالک دموکراتیک، حدود آزادی هم تعیین خواهد شد...آزادی گفتار، آزادی قلم نیز، مطابق قانون مطبوعات خواهد بود، که آن هم ممکن است از هرجا اقتباس بشود. بیان و قلم آزاد خواهد بود...به دیگران[=مخالفان] هم اجازه اظهارنظر خواهیم داد.

البته مآلاً حکومت دموکراسی، حکومت رأی مردم است و ما رأی مردم را می‌پذیریم...این فصلی که الان ما شروع کرده‌ایم که حداکثر آزادی در حدود قانون است، امیدوارم که به نتایج خوب خود برسد...»