دستور پرداخت قیمت هدایا

جناب آقای هویدا1 نخست‌وزیر محترم

تاریخ 22/2/1348

شماره: 374/ت



احتراماً به استحضار عالی می‌رساند:

حسب‌الامر مطاع مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر مقرر است که تعدادی ساعت و دگمه سردست با مشخصات مختلف تهیه شود که در مواقع لزوم و مقتضی بر حسب اراده اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر و علیا‌حضرت شهبانو به مقاماتی اهداء گردد پس از تماس با نمایندگی انیورسال در تهران و خواستن نمونه‌های لازم مراتب به شرفعرض علیا‌حضرت رسید و چند نمونه مورد تصویب واقع گردید اینک با تقدیم پیشنهاد قیمت نمایندگی اونیورسال در تهران مبلغ 333970 فرانک سویس از بابت بهای تعداد 250 عدد ساعت و 200 جفت دگمه سردست در وجه کارخانه اونیورسال باید پرداخت گردد.

ضمن توافقی که با نمایندگی کارخانه انیورسال به عمل آمد نصف مبلغ در موقع سفارش و بقیه پس از تحویل قابل پرداخت می‌باشد.

مستدعی است امر و مقرر فرمایند فعلاً نصف بهای مورد سفارش یعنی مبلغ 166985 فرانک سویس در وجه کارخانه اونیورسال حواله شود.2

رئیس کل تشریفات شاهنشاهی

هرمز قریب







1ـ امیرعباس هویدا فرزند حبیب الله (عین الملک) در سال 1298 ﻫ ش متولد شد. تحصیلات ابتدایی و متوسطه خود را در مدرسه فرانسوی بیروت به پایان رساند و سپس به بلژیک رفت و در دانشگاه آزاد بروکسل در رشته علوم سیاسی و اقتصاد درس خواند. در سال 1321 به ایران برگشت و به استخدام وزارت امور خارجه درآمد. در سال 1324 در اولین مأموریت سیاسی خارج از کشور، به پاریس رفت و با حسنعلی منصور آشنا شد. در سال 1329 عبدالله انتظام به وزارت خارجه رسید و هویدا را به ریاست دفتر خود انتخاب کرد. در مهر ماه 1330 هویدا به پیشنهاد کمیسار عالی پناهندگان سازمان ملل متحد به مدت 5 سال مأمور خدمت در این سازمان شد. در سال 1335 با درخواست منصور که سفیر ایران در آنکارا بود به عنوان رایزن سفارت ایران در ترکیه انتخاب شد. در سال 1336 عبدالله انتظام مدیر عامل شرکت ملی نفت شد و هویدا را به عضویت هیئت مدیره شرکت نفت انتخاب کرد. هویدا اوایل سال 1340 در زمره‌ی موسسان کانون مترقی به ریاست یار دیرین خود حسنعلی منصور درآمد. هویدا در سال 1342 در کابینه حسنعلی منصور به سمت وزارت دارایی برگزیده شد و به مدت پانزده ماه در این مقام بود تا اینکه منصور به قتل رسید. شاه برای جلب رضایت آمریکائیان یکی از همکاران نزدیک منصور را به جانشینی او انتخاب کرد. امیر عباس هویدا کاملاً مطیع شاه بود و همان اعضای کابینه منصور را در کابینه خود ابقا کرد. در فروردین سال 1346 امام خمینی (ره) از نجف نامه مفصلی به هویدا نوشته و وضعیت کشور و حضور بیگانگان به ویژه آمریکا را گوشزد نمودند. نامه امام(ره) بی جواب ماند ولی مسائلی را که امام بیان کرده بودند دهان به دهان در میان مردم پخش شد و زمینه حرکت‌هایی که در سال‌های دهة 50 شکل گرفت را فراهم کرد. هویدا در سه بخش مهم سیاست خارجی، امور اقتصادی و مسائل نظامی مسلوب الاختیار بود و فقط در صحنه سیاست داخلی و نمایشات انتخاباتی حضور داشت. هویدا رهبری حزب ایران نوین را به عهده داشت و دکتر کلالی را به مقام دبیر کلی حزب تعیین کرد. دکتر کلالی حزب را به صورت احزاب چپ سازماندهی و گسترش داد و به کانون قدرت مستقلی تبدیل کرده، کم‌کم شاه را به وحشت انداخت و خود هویدا دبیر کلی را به عهده گرفت و کنگره بزرگ حزبی را در دیماه 1353 با دعوت از نمایندگان احزاب بزرگ جهان تشکیل داد. علم نزد شاه رفت و تشکیل حزب واحد رستاخیز را به شاه تلقین کرد. شاه در سال 1353 تشکیل حزب رستاخیز را اعلام و هویدا را به دبیر کلی حزب معرفی کرد. کم‌کم ستاره‌ی بخت هویدا پس از 12 سال افول کرد و شاه به هویدا تکلیف کرد استعفا دهد و او را وزیر دربار به جای علم که در بستر بیماری بود، انتخاب کرد. ازهاری نخست وزیر وقت، هویدا را مقصر همه‌ی فجایع کشور معرفی و به ظاهر او را بازداشت کرد تا اینکه در روز 22 بهمن به دست نیروهای انقلاب افتاد و پس از یک محاکمه در روز شنبه 18 فروردین 1358 هویدا اعدام شد. هویدا در یک خانواده‌ی بهائی به دنیا آمد و پدرش جزو مبلغان و داعیان فرقه‌ی ضاله‌ی بهائیت به شمار میرفت. هرچند که هویدا میخواست به ظاهر بهائی قلمداد نشود اما ارتباطات او با افراد فرقه بهائیت قطعی بود. در مدتی که مأمور به کمیسار عالی پناهندگان بود با سازمان‌های فراماسونری ارتباط برقرار کرد و یکی از اعضای برجسته‌ی فراماسونری در اروپا و استاد اعظم لژ بزرگ ملی فرانسه بود.

رک: رجال عصر پهلوی؛ امیرعباس هویدا به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی

2ـ از جمله کالاهایی که به فراوانی و البته قیمت‌های سنگین برای هدیه به خارجی‌ها در دوره پهلوی خریداری می‌شد، ساعت‌های گرانقیمت سوئیسی بود. این ساعت‌ها که بعضاً از طلا بودند به مناسبت‌های خاص به خارجی‌‌ها تقدیم می‌گردید. خانم مینو صمیمی از کارمندان دفتر فرح پهلوی در این مورد خاطره‌ای را ذکر می‌کند که نشان می‌دهد در جریان این خریدها چگونه نزدیکان شاه از موقعیت خود سوء‌ استفاده می‌کرده‌اند: «یک روز از کمپانی ساعت‌سازی «امگا» به دفتر کارم تلفن شد و شخصی اطلاع داد که: دو تن از دیپلمات‌های ایرانی ده عدد ساعت گرانقیمت با 50 درصد تخفیف (به خاطر قرارداد منعقده بین سفارت ایران و کمپانی امگا) خریده‌اند، ولی مدتی بعد همه‌ی آنها را در شهر زوریخ با قیمتی بالاتر از مبلغ خریداری شده به یک مغازه فروخته‌اند. ما با پیگیری قضیه فهمیدیم که خریداران ساعت، نه دیپلمات‌های ایرانی که دو تن از محافظین ویژه شاه در سفرش به سوئیس بوده‌اند....»

صمیمی، مینو، پشت پرده‌ی تخت طاووس، ترجمه‌ی دکتر حسین ابوترابیان، تهران، انتشارات اطلاعات، 1368، ص 94