رشد 30 برابری گردآوری اسناد دفاع مقدس

کاظم فرامرزی، رییس مرکز ملی اسناد و کتابخانه پژوهشگاه علوم و معارف دفاع‌مقدس از رشد 30 برابری جمع‌آوری اسناد توسط این مرکز تحقیقاتی بین سال‌های 1387 تا 1391 خبر داد و گفت: یکی از برنامه‌های ما تولید مجموعه 54 جلدی کتاب‌های تاریخ‌شفاهی است و خوشبختانه 34 جلد آن‌ها مرحله تدوین را سپری کرده‌ است.
دومین نشست از سلسه نشست‌های برنامه تخصصی آشنایی با مراکز ملی اسنادی و تاریخ پژوهی کشور با موضوع دفاع‌مقدس، روز سه‌شنبه 7 خرداد ماه با عنوان «آشنایی با مراکز اسناد در کتابخانه دفاع‌مقدس» و با حضور کاظم فرامرزی، رییس مرکز ملی اسناد و کتابخانه پژوهشگاه علوم و معارف دفاع‌مقدس در ساختمان گنجینه سازمان اسناد و کتابخانه ملی برگزار شد.
کاظم فرامرزی در آغاز این نشست با اشاره به زحمات زنده‌یاد سردار احمد سوداگر برای علمی کردن آموزه‌های دفاع‌مقدس در مدارس و دانشگاه‌‌ها گفت: وقتی به نیروی زمینی سپاه پاسداران وارد شدم، یکی از حوزه‌های مسوولیتی پیشنهادی به بنده در بخش اسناد بود و سه ماه طول کشید تا درباره آن تصمیم بگیرم.
وی ادامه داد: علت این تعلل به دلیل مشاهدات من از دیدن فضایی بود که در آن حجم بسیاری از اسناد وجود داشت. پس از مطالعه و بررسی که سه ماه طول کشید با 6 هزار ساعت فیلم ‌دفاع ‌مقدس، 400 هزار نگاتیو عکس، ‌یک میلیون سند مکتوب و بیش از 23 هزار ساعت نوار‌های کاست از مصاحبه با رزمندگان و فرماندهان هشت سال دفاع‌مقدس رو‌به‌رو شدیم که با عبور از مشکلات توانستیم اسناد تجمیع شده را سازماندهی و بهینه‌سازی کنیم.
فرامرزی در ادامه به تفاوت فیلم‌های موجود با سایر فیلم‌هایی که توسط صدا وسیما در دوران هشت سال دفاع‌مقدس ثبت و ضبط شد پرداخت و گفت: فیلم‌های صدا و سیما توسط آدم‌های حرفه‌ای و ابزار حرفه‌ای ثبت شده بود اما مجموع ویدئو‌های اینجا توسط افراد غیر حرفه‌ای ثبت شده است. آنچه ارزش این اسناد را نسبت به اسناد صدا و سیما بالا می‌برد وجود این دوربین‌ها همراه با یگان‌ها بود و مراکز اصلی و فرهنگی در ثبت این نوع رویداد‌ها حضور نداشتند. اکنون این فیلم‌های ویدئویی به لوح فشرده تبدیل شده است.
وی در ادامه به آسیب‌های وارده بر نگاتیو‌های موجود به دلیل نبود نگهداری مناسب اشاره کرد و گفت: 400 هزار قطعه نگاتیو توسط یگان‌های تیلبغاتی ثبت شد و آنچه از این نگاتیو‌ها قابل استفاده بود اسکن و نسخه‌های آن‌ها برای نگهداری کپی شد.
فرامرزی با اشاره به 23 هزار نوار کاست موجود در آرشیو اسناد دفاع‌مقدس گفت: در این نوار‌ها با قریب به 180 هزار نفر رزمنده مصاحبه انجام شده است. در بخش یک میلیون سند هم با دو نوع سند مواجه بودیم. نخست مجموعه مکاتبات اداری در سطح یگان‌ها و صوت‌های پیاده شده توسط چند تیم بود. انجام این فعالیت‌ها در طول پنج سال 100 میلیون تومان هزینه برد.
وی در ادامه به دعوت زنده‌یاد احمد سوداگر در سال 1387 برای حضور در پژوهشگاه علوم و معارف دفاع‌مقدس برای بخش اسناد و پژوهشی آن اشاره کرد و افزود: در این پژوهشگاه، مرکز ملی اسناد کتابخانه دفاع‌مقدس با چهار زیر مجموعه واگذار شد. رسالت مجموعه این بود که از فعالیت‌های پژوهشگاه در بخش اسناد حمایت و پشتیبانی کند. ایجاد واحد درسی آشنایی با دفاع‌مقدس و ایجاد رشته در بخش کارشناسی ارشد دانشگاه‌ها با محوریت دفاع‌مقدس مسایلی بود که از سوی سردار سوداگر مطرح و اجرا شد.
فرامرزی افزود: انتخاب استادان و تولید کتاب برای این رشته‌ها نیازمند فعالیت سندی و تحقیقی بود که توسط این واحد محقق شد. یکی دیگر از اتفاق‌های این مجموعه سندی تولید دایره‌المعارف جنگ بر پایه سند بود.
وی با اشاره به پیشینه گردآوری اسناد توسط ستاد تبلیغات جنگ گفت: کمال خرازی زمانی که این مسوولیت را در دوران جنگ تحمیلی عراق علیه ایران بر عهده داشت مسوول خبرگزاری جمهوری اسلامی بود به همین دلیل در مرور اسناد متوجه وجه اشتراک اسناد با کار‌های انجام شده در رسانه‌ها می‌شوید. مرکز اسناد و کتابخانه دفاع‌مقدس در این ارتباط مجموعه 16 جلدی اسناد مطوبوعاتی را از این اطلاعات استخراج و منتشر کرد. بخشی از مطالب این مجموعه مربوط به مطبوعات خارجی در ارتباط با جنگ است.
فرامرزی افزود: ما در میان مراکز اسنادی شناخته شده نبودیم و زمانی که همایشی بین‌المللی اسناد برگزار شد اسمی از ما به میان نیامد. البته این مرکز از یک فرصت هم بهره‌مند بود و آن زیر مجموعه بودن ستاد کل نیرو‌های مسلح بود و به نوعی مرجعیت نظامی به حساب می‌آمد.
وی ادامه داد: در بررسی و جمع‌آوری اسناد معتقدیم نباید در گردآوری آثار خود را دچار محدودیت کرد و باید نگاهی فرا نظامی به جنگ داشت و تمام تبعات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و غیره را مورد بررسی قرار داد. باید در راه جمع‌بندی اسناد با توجه به علم و معرفت پیش رفت و سپس به صورت عملیاتی وارد کار شد و فرصت‌ها را بیش از این از دست نداد.
رییس مرکز ملی اسناد و کتابخانه دفاع‌مقدس گفت: در حوزه عملیاتی کردن جمع‌آوری اسناد، بنیاد حفظ  آثار و نشر ارزش‌های دفاع‌مقدس در تمامی استان‌ها اداره کل دارد و تمامی استان‌ها را برای جمع‌آوری اسناد فعال کردیم. مورد دیگر تبادل اسناد با دیگر مراکز سندی و دیگری شناسایی سرنخ‌های سندی است.
فرامرزی افزود: بررسی اسناد هشت سال دفاع‌مقدس معطوف به یک سازمان نیست. بلکه دیگر مراکز تحقیقاتی هم می‌توانند در این زمینه فعال شوند و با همدلی کار را پیش ببرند.
وی در ادامه به برگزاری جلسه‌های هفتگی کارشناسی، نشست‌های تخصصی و همایش‌های پژوهشی برگزار شده در طول ده سال گذشته اشاره کرد و گفت: به یقین مراکز تحقیقاتی در بررسی اسناد و مطالعه آن‌ها دیدگاه‌های متفاوتی دارند اما می‌توانند مکمل هم باشند و به یکدیگر کمک کنند.
فرامرزی در ادامه به اهمیت نقش آموزش برای افراد ثبت کننده تاریخ شفاهی هشت سال دفاع‌مقدس اشاره کرد و افزود: تاکنون 23 نشست تخصصی تاریخ‌شفاهی در 16 استان‌ برگزار شده است و بیست‌وچهارمین نشست هم هفته آینده در پژوهشگاه علوم و معارف دفاع‌مقدس برگزار می‌شود.
وی در ادامه به رشد 30 برابری جمع‌آوری اسناد توسط این مرکز تحقیقاتی بین سال‌های 1387 تا 1391 اشاره شد و گفت: یکی از برنامه‌های ما تولید مجموعه 54 جلدی کتاب‌های تاریخ‌شفاهی است. خوشبختانه 34 جلد آن‌ها مرحله تدوین را سپری کرده‌ و درگیر مساله چاپ‌ است.