علل و عوامل پذیرش قطعنامه 598

امام خمینی (ره) حتی دو هفته قبل از پذیرش قطعنامه نیزهرگونه تردید در ادامه جنگ را خیانت به اسلام رسول الله (ص) تعبیر کردند و قاطعانه خواستار ادامه مقاومت بودند. ایشان در پیام 13 تیر 1367
می فرمایند: «باید نگذاریم که تلاش فرزندان انقلابی مان در جبهه ها از بین برود. برای برپائی احکام اسلام عزیز دست اتحاد به یکدیگر داده، محکم و استوار تا پیروزی اسلام حرکت کنیم. مسئولین نظام باید تمامی همّ خود را در خدمت جنگ صرف کنند. این روزها باید تلاش کنیم تا تحولی عظیم در تمامی مسائلی که مربوط به جنگ است به وجود آوریم. باید همه برای جنگی تمام عیار علیه آمریکا و اذنابش به سوی جبهه رو کنیم. امروز تردید به هر شکلی خیانت به اسلام است. غفلت از مسائل جنگ، خیانت به رسول الله - صلی الله علیه و آله و سلم - است. اینجانب جان ناقابل خود را به رزمندگان صحنه های نبرد، تقدیم می نمایم» 30
همان گونه که ملاحظه گردید، امام خمینی (ره) تا چند روز پیش از پذیرش قطعنامه 598 نیز همچنان معتقد به ادامه جنگ بودند و این عقیده در ایشان هیچ گاه سست نشد.
مواضع رئیس جمهور وقت ( حضرت آیت الله خامنه ای )
در کنار مواضع امام خمینی (ره)، بد نیست به برخی مواضع اعلام شده مقام معظم رهبری ( که در آن زمان در پست ریاست جمهوری قرار داشتند ) نیز اشاره کنیم. ایشان در تاریخ 20 خرداد 1361 در ملاقات با فرستاده ویژه امارات متحده عربی می فرمایند: «اگر کسانی بخواهند صلح غیر عادلانه را به ما تحمیل کنند، مورد قبول ما نخواهد بود. زیرا ما صلح تحمیلی را هم مثل جنگ تحمیلی ناگوار و غیر قابل تحمل می دانیم. اگر متجاوز مجازات نشود، ریشه تجاوز در منطقه برچیده نخواهد شد». 31
ایشان هم چنین در تاریخ 30 شهریور 1365 در مصاحبه با واحد مرکزی خبر می فرمایند:
«جنگ ما از آغاز به صورت دفاع شروع شد و تا این ساعت هم در حال دفاع هستیم ؛ حتی ورود ما به خاک عراق، در ادامه دفاع مقدس ماست». 32
ودر ادامه این مصاحبه اظهار می دارند:
«امروز مسئله مهم و عمده ما، مجازات متجاوز است و این با رفتن صدام و با مجازات شدن صدام حل می شود. لکن حقوق از دست رفته ملت ما چیزی است که بایستی ما روی آن تکیه کنیم. 33. . . در اوایل جنگ، این هیئت های میانجی که وارد ایران می شدند، به ما می گفتند که آتش بس را قبول کنید و بعد مذاکره کنید. ما می گفتیم الان عراق در خاک ماست ؛ حداقل بگویید عقب نشینی، بعد در مورد آتش بس بحث کنیم. . . صدام و رژیم عراق نیز دلش می خواست که ما آتش بس را قبول کنیم و بعد یک مذاکره طولانی و مفصلی در طول چند سال داشته باشیم و [مثلاً] 10 کیلومتر هم عقب بنشیند و یک امتیاز از ما بگیرند. 34. . . در صورت صلح با صدام، او با تبلیغات وسیع، آن را پیروزی جدیدی برای خود تلقی داشته و خودش را آماده می کرد تا در یک فرصت دیگر و با یک بهانه مشابه وارد بشود. این شرط عقل نیست که ما امنیت کشورمان، امنیت انقلابمان، سلامت مردممان و سلامت مرزهایمان را رها کنیم و به دست سرنوشت بسپاریم. ما به عنوان دولت جمهوری اسلامی و به عنوان مسئولین کشور، حق چنین کاری را نداریم». 35
حضرت آیت الله خامنه ای در مصاحبه با خبرنگار مجله آلمانی اشپیگل نیز در تاریخ 15 آبان 1365می فرمایند:
«اگر ما امروز به یک پایان ناعادلانه جنگ تن در دهیم، انقلاب ما بی محتوا و بی مفهوم خواهد بود ؛ زیرا که انقلاب اساساً برای ایجاد عدل است». 36
ایشان در خطبه های نماز جمعه 23 آبان 1365 نیز در پاسخ به اظهارات ریگان ( رئیس جمهور آمریکا ) می فرمایند:
«شما خود با تحریک عراق و کمک به رژیم بعث، این رژیم را به تجاوز به ایران ترغیب کردید. اما حالا که جمهوری اسلامی ایران نشان داده است که حق خود را خواهد گرفت و متجاوز را عقب زده است، شما مایلید ایران را به صلح و آتش بس راضی کنید. من در اینجا از طرف امام و شما امت حزب الله اعلام می کنم که این جنگ جز با پیروزی رزمندگان ما پایان نخواهد یافت». 37
حال با توجه به موارد فوق، این سؤال مطرح می شود که پس پذیرش قطعنامه چه دلایلی داشت ؟
علل پذیرش قطعنامه از نظر آقای هاشمی رفسنجانی
آقای هاشمی رفسنجانی که در آن هنگام فرمانده جنگ و جانشین فرماندهی کل قوا بود، در باره دلایل پذیرش قطعنامه چنین می گوید: «دو سه عامل باعث شد که قطعنامه را بپذیریم. اولاً نیروهای ما انصافاً قدری خسته شده بودند. چند عملیات ناتمام انجام داده و به اهداف نرسیده بودند. حامیان صدام حسین هم او را به امکانات خطرناک مسلح کرده بودند. . . چند عملیات موفق هم بعثی ها داشتند که بر اثر خستگی نیروهای ما و ابزار پیشرفته خودشان اتفاق افتاده بود. . . آمریکا هم وارد جنگ شد. سکوهای نفتی ما را منهدم کرد. . . هلی کوپترهای ما را زدند، یکی از ناوچه های خوب ما و یک کشتی بزرگ قدیمی را دو نیم کردند. ایرباس مسافری ما را در آن مقطع سرنگون کردند. درست کارهای صدام را انجام می دادند. پس در جنگ، با آمریکا مواجه شدیم. سیاست قطع منابع مالی را پیش می بردند و ما هم مصمم بودیم جلوی آنها را بگیریم. روز به روز مسئله داغ تر می شد. تا آن لحظه، امام، ما و رزمندگان آماده پذیرش آتش بس نبودیم« (!!) 38
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
30. صحیفه امام. جلد 21. ص 69
هم چنین رک. به: حسن نوروزی. « پذیرش قطعنامه و آرمان جهانی انقلاب ». روزنامه ایران. ویژه نامه سالروز پذیرش قطعنامه 598. 27 تیر 1389. ص 33
31. محمد درودیان. علل تداوم جنگ. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1383. ص 198
32. مهدی انصاری و دیگران. « ماجرای مک فارلین ». تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، 1380. ص 34
33. همان. ص 116
34. همان. ص 116
35. همان. ص 117
36. همان. ص 626
37. همان. ص 749
38. محمد حیدری. « یک سال جنگ ؛ پس از قطعنامه ». هفته نامه شهروند امروز. 6 مرداد 1387. ص 92