قهر هویدا

موضوع : مذاکرات مجلس شوراى ملى

تاریخ 27/12/43

در جلسه علنى مجلس شوراى ملى روز جارى (27/12/43) آقاى نخست‏وزیر لایحه مقررى مرحوم منصور را تقدیم مجلس کردند و از طرف اکثریت تقاضاى فوریت براى این لایحه شد مهندس والا1 از حزب مردم در مخالفت با فوریت لایحه مزبور صحبت کرد و در خلال اظهارات نامبرده مجلس متشنج شد و آقاى هویدا نخست‏وزیر با ناراحتى و ظاهرا به حالت قهر جلسه را ترک گفتند و تا این ساعت (11) به جلسه علنى مراجعت نکرده‏اند.

توضیح آن که مهندس والا در مخالفت با فوریت لایحه اظهار داشت چون مرحوم منصور در مجلس دوستانى دارد چنین لایحه‏اى تنظیم کرده‏اند و چنانچه آن مرحوم از اقلیت یا حزب مردم بود هرگز چنین پیشنهادى بعمل نمى‏آمد و تقدیم این لایحه به صرف دوستى انجام شده است.

در بولتن درج گردید و در پرونده‏هاى مربوطه بایگانى گردید اقدام دیگرى از نظر این کمیته ندارد

این اطلاعیه در پرونده دولت هویدا بایگانى شود احمدى 29/12/43

رئیس بخش 322 رشیدى 7/1













1ـ عبداله والا فرزند حسین ظهیرالسلطان، ملاک و پیشکار احمد شاه بود که در سال 1301 در قریه شال خلخال بدنیا آمد.

وى فارغ‏التحصیل هنر سرایعالى در رشته شیمى در سال 1322 و لیسانسیه حقوق از دانشگاه تهران در سال 1324 و مسلط به زبانهاى فرانسه و انگلیسى بود.

نامبرده در سال 1321 با ثریا شقاقى دختر یکى از متمولین تهران ازدواج نمود و تنها صاحب یک فرزند بنام کامران در سال 1333 گردید. وى کار مطبوعاتى خود را در سال 1321 با عنوان مدیر مسئولى نشریه تهران مصور آغاز نمود و در ادامه با توجه به نزدیکیش به دهقان توانست بعنوان رابط نشریه با ارتش در زمینه چاپ نشریه در چاپخانه ارتش و همچنین تنظیم مطالب تحت عنوان زیر ذره‏بین ایفاى نقش بنماید.

پس از درگیر شدن احمد دهقان با رزم‏آرا بخاطر چاپ مقاله «من جاسوس شوروى در ایران بودم» و نهایتا قتل احمد دهقان، عبداله والا با کمک رزم‏آرا توانست دو سال به تاریخ تولدش در شناسنامه بیافزاید و آن را از سال 1301 به 1299 تغییر دهد و با این روش صاحب امتیازى نشریه تهران مصور را که میبایست بر طبق قانون مطبوعات حداقل سى سال سن داشته باشد، بدست آورد تا بعنوان جانشین احمد دهقان امور نشریه را بدست گرفته و منویات مورد نظر!! خود را جامه عمل بپوشاند.

نامبرده در دوره‏هاى 20 و 21 مجلس شوراى ملى از خلخال نمایندگى مردم را بعهده داشت و طى بررسى بعمل آمده در اسناد ساواک 7 مجموعه سند پیرامون سوابق و زندگینامه عبداله والا شناسایى گردیده است.

در اسناد شماره 9/25718 و 10/25718، ساواک به 42 سئوال مختلف پیرامون وى پاسخ داده است.

در این سند علاوه بر مشخصات سجلى و سوابق تحصیلى و خانوادگى به روحیات و افکار، نقاط قوت و ضعف، سوابق خدمتى، پاى بندى به رژیم و فعالیتهاى سیاسى پاسخ گفته شده و علاقمندى وى به شاه خوب و نسبت به مذهب عادى ارزیابى شده است و یا اینکه علاقمندى نامبرده به مقام، شهرت، زن و پول فوق‏العاده تشخیص داده شده و از جمله نقاط ضعف وى نیز به همین مسائل اشاره گردیده است.

به استناد اطلاعات مندرج در این سند وى طرفدار سیاست غرب در رژیم مشروطه سلطنتى و در ادوار گذشته وفادارى خود را نسبت به شاه به ثبوت رسانیده است. در گزارشى پیرامون عبداله والا اظهار شده است: وى داراى مرام ضد کمونیستى شدید میباشد و طرفدار مقام شامخ سلطنت و با توده‏ایها و مصدق مبارزه پى‏گیر نموده است. و در گزارش دیگرى، عنوان گردیده است:

مهندس عبداله والا صاحب امتیاز و مدیر مجله تهران مصور و تماشاخانه تهران و نماینده مجلس شوراى ملى فاقد حسن شهرت درگذشته بوده و روش روزنامه‏نگارى وى ضد کمونیستى و حتى مقالات عدیده‏اى در این زمینه هم درج نموده است. نامبرده در اواسط سال جارى (1345) ضمن همکارى با بهرام شاهرخ مقالات شدیدى علیه دولت آقاى هویدا منتشر نمود که در نتیجه از طرف وزارت اطلاعات تضییقاتى از نظر آگهى و رپرتاژ براى وى بعمل آمد. ضمنا بعلت فوق‏الذکر از حزب مردم نیز اخراج گردیده است. و همچنین در سند دیگرى آمده است :

خیلى حساس و زودرنج بوده و وضع مادى خوبى ندارد. براى عقیده خود ارزش و احترامى بیش از آنچه که هست قائل میباشد و با اکثریت میانه خوبى ندارد و نطقهایش بیشتر با اعتراض و تشنج همراه است. رویهمرفته شخص مغرضى نیست و اگر نفرتى داشته باشد بعلت زمینه قبلى بوده که برایش فراهم شده بود.

در اسناد ساواک در سال 1350 مشخصات، سوابق، فعالیت‏ها و نظرات وى در قالب فرمى تنظیم شده است. در این اسناد به مطالب زیر اشاره شده است :

... مدیر مجله تهران مصور و رئیس تئاتر نصر و رئیس سندیکاى مرکزى صنعت چاپ میباشد.

... (مشاغل قبلى وى) روزنامه نگارى بوده و سابقا رئیس فدراسیون ژیمناستیک و عضو انجمن طرفدار پیش‏آهنگى

بوده است...

... (میزان ثروت) بیش از 50 میلیون ریال ـ داراى زمین و ساختمان تماشاخانه نصر و صاحب سهم از زمین و ساختمان سینما اروپا ـ منزلى در شمیران و منزلى در تهران خیابان شاه‏آباد و پنجاه هزار متر مربع زمین در بندر پهلوى و صاحب چاپخانه تهران مصور ـ منزل مسکونى وى اجاره‏ایست و ماهیانه در حدود بیست و شش هزار ریال اجاره بها میپردازد...

... درآمد وى از سینما اروپا و تماشاخانه تهران و چاپخانه و مجله تهران مصور و اجاره منزل در حدود پانصد هزار ریال...

... عضو حزب مردم و جمعیتهاى غیر سیاسى کلوپ روتارى...

... (سرگرمى‏ها) مطالعه و معاشرتهاى دوستانه و قمار میکند و علاقمند به عیاشى و خوشگذرانى...

... (اعتیادات مضره) ندارد، سیگار میکشد، مشروب مى‏نوشد...

... تاکنون هیچگونه قرائن و اماراتى که دال بر عدم علاقمندى به رژیم و کشور باشد از وى مشاهده و بدست نیامده است. عبداله والا سرانجام در 1369 ش درگذشت. او نیز عضو کلوپ روتارى بود و در لژ فراماسونرى کوروش عضویت داشت.