آموزگار وزیر کار

شماره : 1940 تاریخ 13/6/37



بر حسب پیشنهاد جناب دکتر منوچهر اقبال1 نخست وزیر بموجب این دستخط جناب دکتر جمشید آموزگار را بسمت وزارت کار منصوب و مقرر میداریم که در انجام وظایف محوله اقدام نماید. کاخ سفید



1ـ منوچهر اقبال در 20 مهر 1288 در مشهد به دنیا آمد. تحصیلات ابتدائى خود را در مشهد و تحصیلات متوسطه را در مدارس ثروت و دارالفنون تهران به پایان برد و در دارالفنون با دکتر رضا رادمنش، دکتر فریدون کشاورز و دکتر محمد شاهکار همکلاسى بود. او در سال 1305 با هزینه شخصى عازم اروپا شد و در سال 1312 به عنوان متخصص امراض عفونى از دانشکده پزشکى پاریس فارغ التحصیل شد و در همین سال با یک دختر فرانسوى ازدواج کرد. ورود منوچهر اقبال به صحنه سیاست مقارن با شهریور 1320 و سقوط دیکتاتورى رضاخان بود. وى سمتهایى منجمله: معاون وزارت بهدارى، کفیل وزارت بهدارى، وزیر بهدارى، پست و تلگراف، فرهنگ، راه، کشور، سناتور مجلس سنا، استاندار آذربایجان، ریاست دانشگاه تهران و دانشکده پزشکى، نخست وزیر و مدیر عامل شرکت ملى نفت‏ایران و ... را عهده دار بود. سند بیوگرافیک مورخ 25/5/1333 (مندرج در پرونده ساواک) حاکى از آن است که دکتر اقبال در جریان انتخابات این زمان با وساطت دکتر هادى طاهرى (وزیر مشاور) مبلغ 500 هزار تومان رشوه دریافت داشت. در این دوران شهرت اقبال به عنوان یک چهره وابسته به استعمار بریتانیا و دربار شهرت بیشترى یافت. طبق اسناد ساواک، دکتر منوچهر اقبال در سفر 1331 به فرانسه همراه دکتر عبدالحسین راجى، به عضویت فراماسونرى درآمد. در سالهاى بعد، اقبال به همراه دکتر سعید مالک در راس شوراى تابع تشکیلات فراماسونرى فرانسه قرار داشت. اسناد موجود، نام اقبال را در زمره موسسین لژ خورشید تابان (تابع گراند ناسیونال دو فرانس) در خرداد ماه 1343 و رئیس هیئت مدیره این لژ نشان مى‏دهد. منوچهر اقبال نخست وزیر محمدرضا پس از دولت علاء است. وى از افراد بسیار مطیع و بقولى «نوکر خانه‏زاد» متملق و چاپلوس شاه بود و در این راه از هیچ گونه القاب و رفتارى فروگذار نمى‏کرد. اقبال مدتى وزیر بهدارى بود. و بقول فردوست، بسیار جاه طلب بود. او کارش را از شرکت نفت شروع کرد و به وزارت نفت رسید و با مساعدت اشرف خواهر شاه ، نخست وزیر شد. او مطیع اوامر انگلیسیها بود. فردوست مى‏گوید: وى در زمان نخست وزیرى دچار خبطى شد که از موضوعش بى اطلاع ماند و منجر به برکنارى او شد. بعدها مورد عطوفت ملوکانه قرار گرفت و مجددا رئیس شرکت ملى نفت شد و تا زمان فوتش در این مقام بود. در زمان نخست وزیرى‏اش و نیز دوران صدارت وى در شرکت نفت، دزدیهاى فراوان صورت گرفت لیکن هیچ یک منجر به توبیخ و تنبیه وى نشد. طلوعى علت برکنارى اقبال از نخست وزیرى را تقلب در انتخابات دوره بیستم مجلس عنوان کرده است. اقبال تا شهریور 1339 نخست وزیر بود. در سال 1356 و در سن 68 سالگى سکته کرد و مرد. منوچهر اقبال به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسى اسناد تاریخى