بخت، 35 روز با بختیار یار بود

 به گزارش خبرنگار تاریخ خبرگزاری فارس، سقوط دولت نظامی «غلامرضا ازهاری» و آغاز به کار دولت «شاپور بختیار» (1357 ش)

پس از آن که شاپور بختیار به عنوان نخست وزیر رژیم پهلوی معرفی شد.

وی در شانزدهم دی ماه 1357، با معرفی اعضای کابینه خود، قدرت را به طور رسمی در دست گرفت. کابینه بختیار در حالی روی کار آمد که نهضت اسلامی، سراسر کشور را فراگرفته بود و هیچ قدرتی در رژیم، توان رویارویی، مقابله و سرکوب نهضت را در خود نمی‏دید. بختیار به عنوان آخرین نخست وزیر دوران ننگین پهلوی سعی کرد با اعطای امتیازات گوناگون به مردم، سیل اعتراضات را کاهش دهد.

وی پس از معرفی وزیران خود، رئوس برنامه‏های دولت را به اطلاع نمایندگان مجلس و مردم رساند که اهمّ آن‏ها عبارت بودند از: انحلال ساواک، محاکمه سریع غارتگران، رسیدگی به کارهای خلاف گذشته، آزادی کلیه زندانیان سیاسی، لغو تدریجی حکومت نظامی، ایجاد همکاری نزدیک بین دولت و حوزه‏های علمیه و روحانیان و بالاخره ایجاد امنیت اجتماعی در پناه قانون. ولی تمام تلاش او با شکست مواجه شد و علی رغم سعی وافر او در نگاهداشتن دولت خود و سلسله پهلوی، کابینه بختیار سرانجام پس از پنج هفته پرماجرا، سقوط کرد. با سرنگونی دولت بختیار، عمر رژیم پهلوی و دوران 2500 ساله ستم شاهی پایان یافت و حکومت اللَّه بر کشور حاکم شد.

بنابراین گزارش، شاپور بختیار آخرین نخست وزیر حکومت پهلوی، در 1293 ش متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در شهرکرد به پایان رساند. سپس در 1305 به اصفهان رفت و در این شهر اقامت گزید. پدرش ـ محمدخان بختیاری‌ـ وی را در 1309 در 16سالگی برای ادامه تحصیل به بیروت فرستاد.

وی تحصیلات متوسطه را در مدرسه فرانسوی بیروت به پایان رساند و دیپلم ریاضی گرفت. پس از آن که پدر شاپور بختیار به جرم تشکیل یک قدرت منطقه‌ای از بختیاری‌ها دستگیر شد و در 10 فروردین 1313 توسط قوای رضاخان اعدام شد، شاپور بختیار به تهران بازگشت و پس از سه سال توقف در 1316 برای ادامه تحصیل راهی پاریس شد.

دوران 8ساله اقامت بختیار در پاریس تأثیر عمیقی بر خلق وخوی او داشت‌. تأثیری که توانست هویت فرانسوی را بر هویت ایرانی او غلبه سازد. بختیار در 1318 ش. با یک دختر فرانسوی ازدواج کرد و در 1319 پس از اشغال فرانسه توسط قوای هیتلر وارد دانشگاه سوربن شد و تحصیلات خود را دررشته حقوق ادامه داد.

وی پس از دریافت مدرک دکترا، در 1324 بدون سه فرزند خود به تهران بازگشت و بلافاصله به حضور شاه جوان رفت‌. در سالهای دهه 20 شمسی محمدرضا پهلوی ارتباط وسیعی با چهره‌های سیاسی متمایل به غرب برقرار ساخته بود. در این میان جوانان از فرنگ برگشته که بعدها هریک در رشته‌ای از سیاست نام‌آور شدند، جایگاه خاصی داشتند. بختیار مدت زمان کوتاهی پس از ملاقات با شاه، اوایل 1325، در وزارت جدیدالتأسیس کار استخدام شد و سه سال بعد در 1328 ش. مدیرکل اداره خوزستان شد. بختیار در آبادان صاحب چهارمین فرزند خود شد. او برای تمامی فرزندان خود نامهای فرانسوی برگزید. گی‌، پاتریک‌، پوپال و فرانس‌، به ترتیب فرزندان وی هستند.

بختیار، یکسال و نیم مدیر کل اداره کار خوزستان بود و در 1329 به تهران بازگشت. در این سال به دنبال ازدواج محمدرضا پهلوی بایک دختر بختیاری به نام ثریا، کمیته‌ای از بختیاری‌های سرشناس کشور تشکیل شد که هدف آن به وجود آوردن یک تیم از سوارکاران چابک برای همراهی همیشگی شاه بود. این تیم «فدائیان شاه‌» لقب گرفت و آن کمیته متشکل از 11 نفر از جمله شاپور بختیار بود. با این حال بختیار یک سال بعد از عضویت در این کمیته خارج شد.

بختیار در 1329 به حزب ایران که 7 سال قبل از آن در سایه آزادی‌های سیاسی بوجود آمده از سقوط دیکتاتوری رضاخان و توسط جمعی از تحصیلکردگان فرنگ رفته تشکیل شده بود، پیوست‌.

با تشکیل دولت مصدق بختیار ابتدا به عنوان نماینده دولت برای رسیدگی به وضع کارگران خوزستان راهی این خطه شد و سپس معاون وزارت کار در دولت دوم مصدق و کفیل وزارت کار شد. عضویت بختیار در دولت با مخالفت با تعدادی از سران جبهه ملی مواجه شد که او را عامل «شرکت نفت انگلیس‌» می‌خواندند.

طبق اسناد به دست آمده از لانه جاسوسی امریکا، بختیار در 11 آذر 1332 به دوتن از مقامات سفارت امریکا در تهران گفته بود، همکاری با انگلیسی‌ها فاجعه‌آمیز و همکاری با شوروی به معنای نابود کردن کشور است‌. ولی حمایت از ایالات متحده نمایانگر تنها امید ایران برای استقلال است‌.

*شاپور بختیار در سازماندهی حبهه ملی دوم نقش اساسی داشت

شاپور بختیار پس از کودتای 28مرداد، به جرم همکاری با سازمان نظامی حزب توده دستگیر و تا 26/10/1334 در زندان ماند و در دومین سازماندهی جبهه ملی که از 30 تیر 1339 و به دنبال به قدرت رسیدن کندی در امریکا و فشار او بر شاه برای ایجاد رفرمهای سیاسی و اقتصادی شکل گرفت نقش فعالی داشت‌. سازماندهی جدید، آلت دست و تحت نفوذ مستقیم حکومت بود.

*بختیار مخالف قیام 15 خرداد بود

بختیار یکی از مخالفین قیام اسلامی 15 خرداد به رهبری امام خمینی‌(ره‌) است. می‌نویسد:«.... در سال 1341 جبهه ملی از جنبش خمینی پشتیبانی نکرد. در این تصمیم‌گیری من نقش داشتم‌. به هیچ قیمت نمی‌خواستم با سیستمی خود را مرتبط سازم که با پیشرفت و تحولی که ما تحسینش می‌کردیم‌، عناد داشت‌.... با چهار رأی در مقابل سه رأی تصمیم گرفتیم که اعمال خمینی را به هیچ عنوان تایید و تقویت نکنیم‌...»

در میان اسنادی که اکنون در دسترس ماست‌، سندی است که ملاقات شاپور بختیار را با یکی از مقامات ساواک در 24فروردین 1340 نشان می‌دهد. بختیار در این ملاقات اظهار داشت‌:

«... من در زندان به تیمور منظور تیمسار سپهبد بختیار گفته‌ام که نسبت به رژیم سلطنت علاقمند و وفادارم و فقط سلطنت است که موجودیتی برای این کشور ایجاد کرده و معلوم نیست اگر این رژیم از بین برود آینده مملکت چه خواهد شود وبه کجا خواهد انجامید.»

*بختیار فراماسون بود

بختیار در سالهای دهه 40 شمسی به پاس خدماتش در جبهه ملی دوم از مراحم خاص دربار برخوردار شد. او مدیریت تعدادی از شرکتهای بنیاد پهلوی و واسطگی برخی کمپانی‌های فرانسوی را برعهده داشت‌. او که در فراماسونری نیز عضویت داشت، تصدی شرکتهای بنیاد پهلوی را تا آغاز امواج انقلاب اسلامی ادامه داد.

بختیار با سقوط کابینه کوتاه مدت ازهاری در دی 1357 به عنوان آخرین نخست وزیر شاه، مأمور تشکیل کابینه شد. وی که به مدت بیش از 30سال در عین عضویت در جبهه ملی روابط پنهانی خود را با رژیم پهلوی حفظ کرد، یک سال قبل از احراز مسئولیت نخست وزیری همراه با چهره هایی مانند کریم سنجابی و داریوش فروهر در خرداد 1356 نامه سرگشاده‌ای به شاه نوشته و در آن خواستار فضای باز سیاسی در کشور شده بود.

*بختیار نخست وزیر 37 روزه

بختیار آخرین تیر ترکش شاه برای فرونشاندن انقلاب مردم ایران بود. نخست وزیری وی تنها 37 روز دوام آورد. او طی این مدت کوشید تا باکمک امریکا، رژیم در حال مرگ پهلوی را نجات دهد. برای دستیاری او «هایزر» ژنرال چهار ستاره نیروی هوایی امریکا و معاون فرماندهی ناتو وارد تهران شد. یکی از مأموریتهای هایزر جلب حمایت ارتش ایران از دولت بختیار و تحکیم مواضعِ آخرین امید شاه بود.

بختیار در دوران کوتاه مدت نخست وزیری توطئه هایی نیز طراحی کرد. از جمله این طرح‌ها، انفجار هواپیمای حامل امام خمینی‌(ره‌) در مسیر بازگشت به تهران بود. با این حال امام در 12 بهمن در دومین ماه حکومت لرزان بختیار و در میان بزرگترین استقبال تاریخ به ایران بازگشت و در همان ماه، مهندس مهدی بازرگان را به عنوان نخست وزیر دولت موقت برگزید.

روز جمعه 20بهمن، پس از نمایش فیلم ورود امام به تهران در تلویزیون‌، پرسنل نظامی پادگان نیروی هوایی به ابراز احساسات پرداخته و نیروهای گارد شاهنشاهی حاضر در پادگان به مخالفت با آنان پرداختند. این مخالفت سرانجام به درگیری مسلحانه میان آنان انجامید و لحظه به لحظه بر شدت و وسعت و تلفات آن افزوده شد. روز 21 بهمن نبرد سرنوشت سازی میان مردم و نیروی هوایی از یک سو و سربازان گارد از سوی دیگر آغاز شد و نهایتاً در سپیده دم روز بعد منجر به شکست گارد و سقوط رژیم پهلوی و درهم پیچیده شدن طومار نظام شاهنشاهی در ایران شد.

با سقوط رژیم پهلوی، شاپور بختیار پس از یک دوره اختفا در تهران با حمایت دستهای مرموزی به خارج گریخت و عازم فرانسه شد. بختیار طی 12 سال اقامت در فرانسه مورد حمایت کامل سرویس‌های اطلاعاتی غرب قرار داشت و با تغذیه کلان مالی فعالیت‌های توطئه‌گرانه علیه نظام نوپای ایران را از سر گرفت‌.

از مهمترین این توطئه‌ها دخالت وی در کودتای نافرجام نوژه و طرح تجزیه خوزستان بود. طبق این طرح ارتش عراق می‌بایست در یک حمله سریع خوزستان را اشغال می‌کرد وبختیار «دولت آزاد» خود را در این خطه اعلام می‌نمود.

شاپور بختیار حدود 12 سال به عملیات علیه نظام جمهوری اسلامی ادامه داد و سرانجام در 15 مرداد 1370 در ویلای مسکونیش در حومه پاریس به قتل رسید. دولت فرانسه به دنبال وقوع این حادثه ابتدا جمهوری اسلامی ایران را متهم به ترور بختیار کرد و حتی برنامه سفر میتران رئیس جمهور وقت آن کشور به تهران نیز درپی این حادثه لغو شد. با این حال در مراحل بعد نیز فرانسوی‌ها نتوانستند این اتهام را به اثبات برسانند.