درسی از حماسه سوم خرداد

در ساعت 2 بعد از ظهر روز سوم خرداد 1361 پس از 24 روز رزم بی‌امان، خرمشهر به طور کامل از اشغال نظامیان بعثی عراق خارج شد و عملیات پیروزمند بیت‌المقدس که در دهم اردیبهشت این سال آغاز شده بود، با این آزادسازی به پایان رسید.

شهر خرمشهر در چهارم آبان 1359 در پی 35 روز پایداری و جانفشانی به اشغال نظامیان عراقی درآمد و به مدت 578 روز (19 ماه) در تصرف بعثی‌ها باقی ماند.

پس از آزادسازی شهر، پرچم پرافتخار جمهوری اسلامی برفراز مسجد نیمه ویران «جامع خرمشهر» و پل تخریب شده این شهر به اهتزاز درآمد و رزمندگان اسلام در اولین عکس‌العمل نماز شکر را در مسجد جامع خرمشهر اقامه کردند.

سالروز آزادسازی خرمشهر به عنوان یک روز ملی در کشور شناخته شده است. زیرا از این مقطع به بعد، جنگ در جبهه نیروهای نظامی ایران از حالت دفاعی خارج شد و به صورت تهاجمی درآمد و آغازی بر پیروزیهای پیاپی بعدی گردید. به همین دلیل بود که از فردای آزادسازی شهر خرمشهر هیأتهای صلح بین‌المللی مأموریت خود را برای متوقف کردن جنگ آغاز کردند و صدور قطعنامه‌های بازدارنده سازمان ملل آغاز شد.

آزادسازی خرمشهر با تکیه بر علم و ایمان نیروهای داخلی، از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران به شمار می‌رود. امام خمینی(ره) در این رابطه تصریح داشتند: «خرمشهر را خدا آزاد کرد.» به هر حال ملت ایران از این میدان، پیروزمندانه خارج شد.

هر ملتی در طول تاریخ خود گردنه‌های متعددی پیش روی دارد. سخت‌ترین این گردنه‌ها و در عین حال ماندگارترین آنها دفاع از استقلال،‌تمامیت، شرف و بویژه اندیشه‌ها و باورهای ملتها است. پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و برچیده شده نظام 2500 ساله شاهنشاهی که با خواسته استثمارگران دنیای نوین در تضاد بود، ارزشهای جدیدی فراسوی ملت کهن و بافرهنگ ایران قرارداد. ملت ایران بار دیگر با بازگشت بیش از پیش به فرهنگ اسلامی و ملی خویش به مقابله با همه تهاجمات برخاست. در این بین حمله ارتش تا بن دندان مسلح صدام که با حمایت دنیای استکباری غرب به وقوع پیوست، بارزترین این تهاجمات بود. این جنگ که در داخل کشور به «دفاع مقدس 8 ساله» مشهور شد، برگ زرینی بر پرونده افتخارات مردم این سرزمین افزود و ایران و ایرانی توانست از این گردنه پر پیچ و خم تاریخ معاصر خود، سرافراز عبور کند.

چیزی حدود 37 سال از آغاز این جنگ می‌گذرد. اما هنوز آن گونه که شایسته حماسه‌سازیها و دلاوریهای این ملت است ارزشهای مترتب بر این دفاع مقدس در میان نسل سوم انقلاب معرفی نشده است. در حالیکه هویت ملی و اسلامی نسل حاضر با تاریخ فداکاریها و ایثارگریهای مردم در دوران دفاع گره خورده است و اگر بناست این نسل به خویشتن خویش بازگشته و راه بنیانگذار جمهوری اسلامی و مدافعان این مرز و بوم را ادامه دهد باید طرحی نو درانداخته شود، اما چگونه؟

به عبارت دیگر بایستی به این سئوال پاسخ داد که اگر در دوران دفاع مقدس وظیفه آحاد مردم حضور در مناطق جنگی، پشتیبانی تدارکاتی و مالی از رزمندگان و مقاومت و پایداری در برابر کاستی‌های بوجود آمده از جنگ بود، وظیفه نسل امروز در دنیای کنونی چیست؟

سئوال دیگری که در این مقوله خودنمائی می‌کند این است که اگر در آن دوران شاخص حرکتهای مردم بسیج بود و این حرکتها در آن دوران ویژگی‌های خاص خود را داشت آیا امروز نیز بسیج می‌تواند محور حرکت و مقاومت مردمی باشد یا خیر؟ اگر پاسخ مثبت است ویژگی‌های بسیج در سالهای پایانی قرن 14 هجری شمسی و سالهای آغازین قرن 21 میلادی چیست؟ به عبارت اخری در حال حاضر بسیجی که به اعتقاد امام (ره) شجره طیبه است، چه کسی است؟

براساس سند چشم‌انداز برنامه 20 ساله توسعه همه جانبه کشور قرار است ایران به پیشرفته‌ترین کشور منطقه و نمونه موفق رشد و توسعه در سایه حکومت دینی برسد. آیا برای نیل به این مهم، بازخوانی پرونده دفاع مقدس 8 ساله ضرورتی دارد یا خیر؟ اگر ضروری است چگونه، از کجا، و توسط چه کسی بایستی آغاز شود؟

ما معتقدیم که در ادامه این راه همچنان به فرهنگ ارزشمند بسیجی نیازمندیم با این تفاوت که اگر در آن زمان، از فرهنگ بسیج، توقع تشکیل یک نیروی توانمند و قابل اتکاء در بعد نظامی را داشتیم امروز از این فرهنگ انتظار بسیج مردم در عرصه‌های علم،‌نرم‌افزاری و فن‌آوری داریم. فراموش نکنیم آن روز نیز قدرتهای بزرگ با حمایتی که از دشمنان ما به عمل آورده بودند، پیروزی ما در جبهه‌ها را غیر ممکن می‌دانستند ولی ما پیروز شدیم و توانستیم استقلال، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی خود را از گزند تعرض بیگانگان حفظ کنیم. امروز نیز همان قدرتها، پیروزی ما را در صحنه‌های علمی و فن‌آوری ناممکن می‌دانند و برای اثبات باور خود به هرگونه تهدید، کارشکنی، سنگ‌اندازی و بحران‌سازی متوسل می‌شوند ولی ما که «فرهنگ بسیج» را تجربه کرده‌ایم معتقدیم این گونه تلاش‌ها در مسیر حرکت ما بازدارنده نخواهد بود و با همان اراده که در جبهه نظامی پیروز شدیم در جبهه علمی و فرهنگی و فن‌آوری نیز به مدد دانش و ایمان نیروهای داخلی بویژه نسل جوان به پیروزی خواهیم رسید.

ساجدی