حسینیه ارشاد
0

اشاره

 در تاریخچه مبارزه علیه رژیم پهلوی، فاصله میان ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ تا ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ نقطه عطف به شمار می‌رود. پررنگ شدن نقش مذهب و به‌ویژه مساجد و حسینیه‌ها بعد از قیام ۱۵ خرداد و شکل‌گیری اندیشه مبارزه در میان دانشجویان و جوانان از شاخصه‌های این دوران بود. با گسترش افکار مارکسیستی، متدینانی که دل در گرو اندیشه‌های اسلامی داشتند، درصدد برآمدند با ارایه تفسیری جدید از مفاهیم دینی، جوانان و دانشجویان را تغذیه فکری کنند که حسینیه ارشاد برآیند چنین فضایی بود. تاسیس حسینیه ارشاد، در حقیقت حاصل اخلاص و آگاهی چهره‌های قابل احترامی بود که با انگیزه‌هایی الهی پا به میدان مبارزه فرهنگی و سیاسی علیه رژیم پهلوی گذاشته بودند و در این پایگاه مذهبی و سیاسی، اندیشه‌های دینی را با تفسیری نوگرایانه برای دانشجویان ارایه می‌کردند. از این رو آنجا به کانونی مهم برای مخالفت علیه رژیم پهلوی تبدیل شد. اما در  آبان ۱۳۵۱ خورشیدی این کانون مذهبی و فرهنگی تاثیرگذار از طرف ساواک تعطیل شد.

«گذرستان» حاضر، چگونگی تاسیس و همچنین کارنامه حسینیه ارشاد را مورد بررسی قرار داده است.


بنیان گذار حسینیه ارشاد کیست؟

بنیان گذار حسینیه ارشاد کیست؟

 من با مرحوم ناصر میناچی مقدم از آغاز فعالیت «حسینیه ارشاد» در چادری در جاده شمیران، آشنا شدم، بانی آشنایی من با ایشان شهید آیت الله مرتضی مطهری بود که روزی در دیداری، از تأسیس یک مؤسسه دینی جدید، آن هم ـ موقتا و فعلا! ـ در زیر چادر یا خیمه ای بزرگ در «چالهرز» خبر داد و دعوت کرد که شب به آنجا بروم و در جلسه شرکت داشته باشم؛ آن شب به «چالهرز» رفتم؛ سخنران جلسه خود شهید مطهری بود و پیشنماز هم مرحوم حجت...

ادامه مطلب

استاد مطهری، دکتر شریعتی و حسینیه ارشاد از زبان رهبر معظم انقلاب

استاد مطهری، دکتر شریعتی و حسینیه ارشاد از زبان رهبر معظم انقلاب

تأسیس حسینیه.... اما مسئلة شرکت ایشان[استاد مطهری] در حسینیة ارشاد نباید گفت «شرکت»، باید گفت «مؤسس». ایشان مؤسس ارشاد است. آن وقتی که در تهران جلسات مذهبی درست و حسابی و منظمی نبود، چند نفر به فکر افتادند که یک کار این جوری بکنند. عنصر اصلی هم آقای مطهری بود و آقای همایون که بانی مالی آنجا بود جزو پیش قدمان این کار بودند. چند نفری نشستند و یک محلی را در یک مقداری بالاتر از محل کنونی حسینیه، زمینی بود...

ادامه مطلب

حسینیه ارشاد در دائره المعارف اسلامی

حسینیه ارشاد در دائره المعارف اسلامی

حسینیه ارشاد مؤسسه‌اى است خیریه با اهداف علمى، آموزشى، تبلیغى و پژوهشى در عرصه اندیشه دینى، با رویکرد نوگرایانه که در اوایل دهه 1340ش تأسیس شد.پس از کودتاى 28 مرداد 1332، گروهى از روشنفکران دینى (با پیروى از پیش‌گامان جنبش نوگرایى اسلامى و الگو گرفتن از نهادهایى چون انجمنهاى اسلامى، کانون اسلام، کانون نشر حقایق اسلامى مشهد و انجمن ماهانه مباحثه و شناخت راه صحیح دین‌دارى)، مؤسسه‌اى دینى به‌نام...

ادامه مطلب

حسینیه ارشاد و ساواک

حسینیه ارشاد و ساواک

(نگاهی به کتاب حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک)  خوشبختانه بعد از گذشت 26 سال اسناد موجود در پرونده حسینیه ارشاد یکی از مؤسسات پرسروصدای سالهای 47 - 51 در قالب یک جلد انتشار یافت (تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی، 1383). انتظار می رفت در پرونده حسینیه ارشاد اسناد بیشتری باشد و ساواک مراقبت و توجه بیشتری به آن مؤسسه کرده باشد. اما به نظر می رسد نگاه ساواک بیشتر متوجه افراد بوده و به همین دلیل، بسا اسناد...

ادامه مطلب

حسینیه ارشاد در سایت پژوهشکده باقر العلوم

حسینیه ارشاد در سایت پژوهشکده باقر العلوم

پیروزی انقلاب اسلامی ایران حاصل تلاش‌ها و فعالیت‌هایی در عرصه‌های گوناگون است. یکی از بارزترین این عرصه‌ها، مساجد، حسینیه‌ها، هیئت‌های مذهبی، و مدارس علوم دینی بود که وظیفه¬ی آشنایی آحاد جامعه، خصوصا جوانان را با آموزه‌های اسلام، به عهده داشت. در این میان حسینیه¬ی ارشاد، یکی از پایگاه‌های برجسته‌ای بود که توجه بسیاری از مبارزان و مخالفان رژیم پهلوی، خصوصا جوانان را به خود جلب کرده بود....

ادامه مطلب

روزهایی که در حسینیه ارشاد گذشت/ دکتر شریعتی برخلاف ظاهرش عمیقا مذهبی بود

روزهایی که در حسینیه ارشاد گذشت/ دکتر شریعتی برخلاف ظاهرش عمیقا مذهبی بود

 اولین جذابیت دکتر ظاهرش بود که اگر کسی او را در خیابان می‌دید فکر نمی‌کرد فردی مذهبی باشد، در حالی که شخصیت، تفکر و سخنان او عمیقا مذهبی بود. افرادی چون او باعث شدند ما بشویم بچه‌های حسینیه ارشاد و دائم آنجا رفت و آمد داشتیم. عبدالله اسفندیاری متولد 1332 در شمیران است. وی فارغ التحصیل جامعه شناسی از دانشگاه تهران است و از فعالیت او می‌توان به مدیریت گروه فیلم و سریال در سال 1358 کرد....

ادامه مطلب

نقش برجسته شهید مطهرى در حسینیه ارشاد

نقش برجسته شهید مطهرى در حسینیه ارشاد

«آقاى غلامرضا امامى این اقبال را داشته است تا با بسیارى از چهره هاى شاخص روشنفکرى، بویژه روشنفکرى دینى حشر و نشر و رابطه صمیمانه داشته باشد و از این رو نزد بسیارى از آنان، چهره اى شناخته شده است. او در شبى آرام و در فضاى خانه خواهرش و تا پاسى از شب، در گفت وگویى صمیمانه و براى نخستین بار، خاطراتش را از شهید مطهرى بازگو کرد که حاوى نکات بدیع و جذابى در شناخت آن شهید بزرگوار است. وى چندى پس از انقلاب به...

ادامه مطلب

کتابخانه دیجیتال حسینیه ارشاد

کتابخانه دیجیتال حسینیه ارشاد

کتابخانه دیجیتال حسینیه ارشاد به نشانی www.hepl.ir ، با هدف دسترس‌پذیر ساختن منابع ارزشمند کتابخانه برای کلیه کاربران اینترنتی در اقصی نقاط جهان، در آذرماه 1390 افتتاح شد.در حال حاضر حدود 4000 مدرک دیجیتال در این کتابخانه موجود است. این کتابخانه دارای ویژگی‌های منحصر بفردی است که آن را از سایر کتابخانه‌های دیجیتال موجود، متمایز می‌کند؛ از جمله ارتباط آن با نرم‌افزار مدیریت جامع کتابخانه‌ای که امکان...

ادامه مطلب

نقش حسینیه ارشاد در تاریخ معاصر ایران

نقش حسینیه ارشاد در تاریخ معاصر ایران

 * وظیفه اصلی‌ حسینیه ارشاد فعالیت‌های مذهبی بوده است، اما بعدها با شعرخوانی‌های آقای رحماندوست و سخنرانی‌های دکتر شریعتی وارد مباحث دیگر می شود. اساسا چطور شد که حسینیه ارشاد به عنوان یک نماد و بنای روشنفکری مذهبی شناخته شد؟پیش از ورود دکتر علی شریعتی به حسینیه ارشاد، آنجا مکانی برای طرح بحث‌های دینی روشنگرانه‌تر و استدلالی‌تر در قیاس با سایر نهادهای مذهبی رایج بود. نقش استاد محمدتقی...

ادامه مطلب

سند :

سند : "جلسه حسینیه ارشاد "

موضوع : از : 20ه3 تاریخ 22 / 7 / 49 به : 316 شماره : 17628 / 20ه3 ساعت 30:19 روز 17 / 7 / 49 جلسه حسینیه ارشاد با شرکت عده ‏اى در حدود چهارصد نفر در محل حسینیه تشکیل گردید. ابتدا شیخ مرتضى مطهرى آغاز سخن کرد. یاد شده ضمن به سخنرانى جلسه گذشته خود درباره روح بیان داشت، روح اگر بزرگ باشد خواه ناخواه تن در زحمت و رنج بسر مى‏ برد بدنهایى که از آسایش کامل و خوابهاى راحت و خوراکهاى لذیذ بهره‏ مند باشند داراى روح هاى حقیر و...

ادامه مطلب

سند :

سند : "سابقه حسینیه ارشاد"

درباره: موسسه حسینیه ارشاد از: 316 تاریخ 9 / 8 / 47 محترما در اجراى اوامر صادره تیمسار مدیریت کل سابقه مؤسسه دینى و علمى فوق‏الذکر را باستحضار میرساند. خلاصه سابقه: ساختمان مؤسسه فوق‏الذکر در خیابان قدیم شمیران بالاى سه راه ضرابخانه ایستگاه چاله هرز واقع گردیده. این ساختمان با روش نوین و با مبلمانى شکیل که مجهز به وسائل کافى سمعى و بصرى میباشد ساخته شده و بطوریکه در جراید کثیر الانتشار کشور درج شده...

ادامه مطلب

سند :

سند : "سخنرانی در حسینیه ارشاد"

موضوع: سخنرانى آقاى مطهرى در حسینیه ارشاد مورخه 19 / 11 از: 20 ه ش تاریخ 22 / 11 / 1346 به: 20 ه3 شماره:2540 ه آقاى مطهرى ابتدا آیه‏اى از قرآن تلاوت و تفسیر نمود. سپس اظهار داشت برنامه امشب ما در خصوص ایرانى و روح اسلام در ایرانى میباشد. ایرانى گوشت و پوست و خونش توأم با روح اسلام است. اینکه میگویند اعراب آمدند و کتابهاى ایران را آتش زدند اگر بتاریخ مراجعه کنیم مى‏بینیم این حرف غلط محض است. ایران امپراطورى عظیم...

ادامه مطلب

سند :

سند : "قطع رابطه با حسینیه ارشاد"

درباره : شیخ مرتضى مطهرى عطف به شماره 15026 / ه3 ـ 8 / 1 / 50 شماره: 152 / ه.ش تاریخ 7 / 2 / 50 از: 20ه.ش به: ریاست ساواک تهران ه3 برابر تحقیقات معموله نامبرده بالا اخیرا از گردانندگان حسینیه ارشاد خواسته است جهت برخى از امور حسینیه اختیار تام بوى داده شود و چون با مخالفت اعضاى هیئت مدیره روبرو گردیده لذا روابط خود را با حسینیه مزبور قطع نموده است با عرض مراتب بالا در زمینه مفاد نامه معطوفى منابع و همکاران مربوطه توجیه...

ادامه مطلب

حسینیه ارشاد؛سنگری برای مقابله با اسلام‌ستیزی و اسلام‌زدایی پهلوی

حسینیه ارشاد؛سنگری برای مقابله با اسلام‌ستیزی و اسلام‌زدایی پهلوی

پیروزی انقلاب اسلامی، به عنوان تحولی تاریخ ساز تأثیر خود را در همه زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی گذاشت. تحولی شگرف که خاستگاه آن، بی شک مجامع مردمی و دینی و حضور و حمایت مردم است. در بررسی روند مبارزات اسلامی مردم ایران علیه رژیم پهلوی و سیر رویدادهای سال ۱۳۴۲ به بعد تا وقوع انقلاب اسلامی سال ۵۷، نقش مساجد و حسینیه‌ها بسیار برجسته است. در نهضت اسلامی، مساجد نه تنها در ایجاد حرکت، جنبش و...

ادامه مطلب