نگاه دیگران
شواهد موجود نشان می‌دهد که آمریکا در تلاش بود همزمان با گسترش روابط موساد و ساواک، بسیاری از مسئولیتهای سیا را در ایران و خاورمیانه به موساد واگذارد. تا آغازین سالهای دهۀ 1340ش. سیا در تشکیل، آموزش، تجهیز و راهبری ساواک نقش درجه اول داشت و اینک آمریکا در نظر داشت با سپردن بخش مهمی از مسئولیتهای جاری سیا به موساد از نیرو و توان سیا در امور مهم‌تری استفاده کند. با این حال هدف آمریکا از این...
ساواک هرچند در ظاهر سازمانی برای مقابله با اقدامات ضدامنیتی در داخل ایران بود؛ اما این سازمان هدف اصلی‌اش انجام ماموریت‌های سیا و حفظ منافع آمریکا بود. در ۲۸ مرداد ۳۲ ایده تاسیس و زیربنای ساختاری سازمان اطلاعات و امنیت کشور (ساواک) از طرف سیا، موساد و اینتلیجنس سرویس شکل گرفت و تعریف سیستم اطلاعاتی کشور بطور فوق العاده‌ای گسترش یافت و به یکباره بزرگ شد. اما اینکه عامل و ایده...
رژیم پهلوی در 23 اسفند 1328 رژیم غاصب صهیونیستی را به صورت «دوفاکتو» به رسمیت شناخت. روابط آن‌ها عملا بعد از کودتای 28 مرداد 1332 آغاز شد و در ابعاد مختلف گسترش پیدا کرد؛ روندی که تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه و حتی در مواردی گسترش یافت. رژیم غاصب صهیونیستی در مقابل شناسایی این رژیم توسط رژیم پهلوی در چهارچوب دکترین مشهور به «محورهای پیرامون» علاقه خود را به گسترش روابط با ایران اعلام...
پس از جنگ جهانی دوم و تبلیغات یهودی‌ها در مورد ستم‌های هیتلر یک همبستگی در بین یهودیان و یک همدردی بین کشورهای اروپایی به نفع یهودیان به‌وجود آمد و با همکاری دولت‌های غربی، مهاجرت یهودیان به فلسطین شدت یافت و پس از جنگ و نزاع با مسلمانان عرب، دولتی با عنوان اسرائیل تشکیل شد. چند سال بعد، در تاریخ 23 اسفند 1328 رژیم پهلوی به واسطه دولت ساعد، اسرائیل را به شکل دو فاکتو به رسمیت شناخت و روابط...
بررسی آمارهای نشر در چهار دهه پیروزی انقلاب اسلامی نکات قابل توجهی را از وضعیت کتاب و نویسندگی در چهار دهه پس از پیروزی انقلاب اسلامی نمایان می‌کند. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همزمان با بیست و ششمین هفته کتاب و به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی اقدام به ارائه آمار نشر و نویسندگی در چهار دهه پیروزی انقلاب اسلامی کرده است.هر چند این آمار آنچنان که انتظار می‌رود، کامل و جامع نیست و...
نگارش تاریخ، مورخ را با شیوه‌های تاریخ‌نگاری و علم تاریخ مواجه می‌کند. ویل دورانت، تاریخ‌نویس و محقق شهیر آمریکایی، تاریخ‌نگاری را علم نمی‌داند و معتقد است تاریخ‌نگاری یک صنعت، هنر و یک فلسفه است. صنعت به دلیل استخراج حقایق، هنر به سبب ایجاد نظمی با معنی در درون آشفتگی مطالب و فلسفه به خاطر روشنگری و جستجوی چشم‌انداز آینده1. با این حال دکتر زرین‌کوب معتقد است هرگاه مورخ با...
یکی از ویژگی‌های سلطنت رضاشاه تاریخ‌زدایی سیستماتیک بود؛ به این معنا که برای ایجاد مشروعیت، تاریخ به‌صورت سیستماتیک دستکاری و تحریف شد. نسل اول روشنفکران پس از مشروطیت با روی کار آمدن رضاشاه و به فرمان وی برای بازتعریف هویت ملی تلاش‌های عمدهای در حوزه تاریخ انجام دادند و به علت تأثیرپذیری از اندیشه ناسیونالیسم و نیز مسائل و معضلات داخلی عمدهای چون نفوذ استعمار، سلطه استبداد و...
هرچند که نباید از شاهان و فرمانروایان توقع نگارش آثار ارزشمند علمی، تاریخی و ادبی را داشت، در دوره معاصر نوشتن کتاب از سوی سردمداران حکومت‌ها برای کسب موقعیت علمی و فرهنگی رایج شده است. بعضی از این آثار نیز به دوره‌های کناره‌گیری یا عزل این فرمانروایان مربوط است که معمولاً در پی موجه‌سازی یا پرده‌پوشی اقدامات یا قهرمان‌سازی از خود هستند، ولی شاه مخلوع ایران در کتابی که با عنوان...
علم تاریخ و فن تاریخ نگاری رویکرد پُرکاربردی برای کسب خودآگاهی مردم است، اما در اثر غفلت و سهل‌انگاری می‌تواند به ابزاری جهت اغفال و تحمیق و تسلیم توده‌های مردم تبدیل شود. به عنوان مثال، عدم ثبت صحیح رویدادهای تاریخی و نیز بزرگ‌نمایی یا اغماض‌های بی‌جا می‌تواند به پشتوانه‌ی فرهنگی و هویتی کشور خدشه وارد کند و منجر به گمراهی کشور شود. تاریخ مثل زنجیر محکمی است که ما را با...
تیم ملی ایران در حالی خود را برای چهارمین حضورش در جام جهانی آماده می‌کند که یک سال پس از این رویداد مهم، باید در جام ملت‌های آسیایی حاضر شود که نزدیک به چهار دهه است در آن توفیقی نداشته و آخرین قهرمانی‌اش در این رقابت‌ها به سال ۱۹۷۶ باز‌می‌گردد. از سه قهرمانی که ایران در جام ملت‌های آسیا کسب کرده، دوتای آن در ۲۹ اردیبهشت‌ماه به دست آمده است؛ روزی که نه تنها یادآور...
کودتای انگلیسی سوم حوت 1299 ش که منجر به قدرت گرفتن افسر ساده‌ای به نام رضاخان میر پنج شد، فصل جدیدی را در تاریخ معاصر ایران گشود و مجلس مشروطه را به صورت ابزاری در دست نظامیان بدل ساخت. به طوری که طی چندین دوره تا شهریور 1320 و اشغال نظامی ایران توسط متفقین و تبعید رضاشاه به جزیره موریس، از جنگ و جدال احزاب تندرو و مجادله نمایندگان خبری نبود و فقط بله قربان گویان و احسنت گویان به صندلیهای مقدس...
حزب زحمتکشان ملت ایران در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۳۰ به رهبری مظفر بقایی تاسیس شد. او یکی مردان مرموز سیاست ایران بود که برای دست یافتن به قدرت از هیچ کاری دریغ نکرد، اما نتوانست نخست وزیر شود. حزب زحمتکشان ملت ایران در ۳۰ اردیبهشت ۱۳۳۰ در ائتلاف با «سازمان نگهبان آزادی» به رهبری مظفر بقایی کرمانی و «نیروی سوم» به رهبری خلیل ملکی که در ۱۳۲۶ به دلیل وابستگی حزب توده به شوروی از این حزب جدا...
در رژیم پهلوی، ایجاد مؤسسه‌های خیریه یکی از راه‌های درآمدزایی درباریان بود. بنابر خاطرات مینو صمیمی، «سازمان ملی حمایت از کودکان» به سرپرستی فرح پهلوی، چنان دچار فساد شده بود که قادر به تأمین حداقل‌های خواسته‌های والدین کودکان معلول نبود. به گفته وی در این سازمان به ظاهر خیریه، مسئولان و مدیران عالی‌رتبه از امکانات مالی فراوانی برخوردار بودند. علاوه براین، اسناد و گزارشات...
«عوامل تأثیرگذار در دسترسی به منابع تاریخ شفاهی در مراکز تاریخ شفاهی ایران» عنوان پایان‌نامه‌ای است که سارا طاهری دانشجوی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه الزهرا برای دریافت مدرک کارشناسی خود با راهنمایی دکتر زویا آبام و مشورت دکتر سعید رضایی شریف‌آبادی در شهریور 1396 تدوین کرده است. این پژوهش در پنج فصل گردآوری شده که فصل نخست آن به معرفی اجمالی پایان‌نامه می‌پردازد. در...
یکی ازضرورت‌های نگارش هر متن علمی و پژوهشی، تهیه و درج کلیدواژه( keyword) یا واژگان کلیدی است. کلیدواژه، کلمات یا ترکیبات خاصی را گویند که برگرفته از متن و مرتبط با موضوع اصلی است و با ملاحظه آن‌ها می‌توان اجمالاً به محتوای متن پی برد. در حقیقت، کلیدواژه‌ها، عناوینِ موضوعات جزئی هستند که سرعت و میزان بهره‌برداری از متن را افزایش می‌دهند. همچنین کلیدواژه‌ها به نمایه‌سازی...
مقاله حاضر به بررسی اهمیت و نقش تاریخ‌نگاری در مقوله امنیت و امنیت ملی در ایران می‌پردازد. در این نوشتار ابتدا به نقش تاریخ‌نگاری درتکوین ایدئولوژی و هویت سیاسی توجه شده است و رابطه تاریخ و امنیت ملی مورد بررسی قرار گرفته است و سپس با رویکردی انتقادی به تاریخ‌نگاری پس از انقلاب که به این موضوع کم‌توجه بوده پرداخته است. در نهایت نیز با به «نظریه ایران‌شهر» از آن به...
بسم الله الرحمن الرحیم سلام عرض می‌کنم حضور یکایک حضار محترم و خداوند را شاکرم که توفیق زیارت آستان قدس رضوی حضرت علی ابن موسی الرضا سلام الله علیه و دیدار شما را برای بنده مقرر فرمود. عنوان بحث من «درآمد یا ای بر شناخت مناسبات میان اسناد تاریخی با یادگزاره‌ها، خاصّه خاطرات، در مطالعات تاریخی و تاریخ‌شناختی» است. برای آشکارترشدن موضوع لازم است کلیدواژگان همین عنوان...
کتاب ماه: بسم الله الرحمن الرحیم. با تشکر از دوستان عزیز که وقت خود را در اختیار کتاب ماه تاریخ و جغرافیا گذاشتند. از زوایای گوناگونی می توان در مورد تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بحث کرد. به نظر من، ما هنوز به صورت متعین و ثابتی از تاریخ نگاری انقلاب اسلامی دست نیافته ایم و به علت حضور بازیگران زنده، هنوز در جریان این حادثه قرار داریم؛ البته هم زمان تاریخ نگاری انقلاب اسلامی بسیار زنده و فعال است و هم...
«کریستوفر آندریو» استاد دانشگاه کمبریج و مدیر مدیر مجله « هیستوریکال ژورنال » در کتاب « سرویس مخفی – شکل گیری جامعه اطلاعاتی بریتانیا » (تاریخ نشر : 1985) که نخستین پژوهش جدی در تاریخ سرویس‌های اطلاعاتی انگلیس محسوب می شود و معهذا به اعتراف نویسنده تنها توانسته بر شبکه امپراطوری اطلاعاتی وابسته به اینتلیجنت سرویس نظری اجمالی و پراکنده بیفکند ، پنهانکاری شدید دولت...
مرحله شکل‌گیری آنچه می‌توان اصطلاحاً تاریخ‌نگاری دوره پهلوی نامید، به اواخر دهه 1920 م، باز می‌گردد. یعنی زمانی که تحت تأثیر تحولات تدریجی، رژیم تازه تأسیس پهلوی، برای تبدیل شدن به یک دیکتاتوری سلطنتی، یک نهضت مردمی برای ایجاد حکومت مرکزی مقتدر و اجرای مجموعه کاملی از اصلاحات اقتصادی و اجتماعی به تأخیر افتاده تا مقام او را به عنوان یک مجری نمایش پایین آورد. در نتیجه مکتب تاریخ نگاری...
