نگاه دیگران
همسر شهید حاج طرخانی بعد از شهادت شوهرش به ملاقات گودرزی رفت و به او گفت: «یادت هست حاج آقا چه خدماتی به تو کرد؟ یادت هست خودم برایت غذا میپختم و میآوردم؟ چرا بچههای مرا یتیم کردی؟» بعد از انقلاب، گودرزی مثل همیشه به منزل حاج طرخانی رفت و گفت: «۵۰۰ هزار تومان پول نیاز داریم.» حاج طرخانی پرسید: «این پول را برای چهکاری لازم دارید؟» گودرزی جواب داد:...
وقتی دکتر سنجابی از حضرت امام درخواست ملاقات کرد، امام فرمودند او باید از طرف جبهه ملی تکلیف خود را در مورد رفتن شاه مشخص کند، بعد تشریف بیاورد. در سال 1343 جبهه ملی به علت استعفای دسته جمعی اعضای اصلی آن به استثنای مهندس کاظم حسیبی عملاً منحل شد. استعفا هم به علت اختلاف نظر بین دکتر مصدق که در احمد آباد در حبس خانگی به سر می برد با اعضای جبهه ملی بر سر چگونگی تجدید ساختار آن بود و چون اعضای شورا...
رابطه جبهه ملی و علی امینی با فراز و فرودهایی همراه بود که در نهایت منجر به قطع رابطه شد تا جایی که رهبران و اعضای جبهه ملی حاضر نشدند امینی را در برنامه های اصلاحی اش همراهی کنند. جبهه ملی و هواداران آن به واسطه امضای قرارداد کنسرسیوم، دل پری از امینی داشتند و از این رو بود که مجدد بحث ملی شدن صنعت نفت را در زمان نخست وزیری امینی مطرح کردند. درباره عدم همکاری و مشارکت جبهه ملی با امینی و ریشه...
«جریان‌شناسی فرهنگی بعد از انقلاب اسلامی ایران (1380-1357)» عنوان کتابی است که نویسنده در نخستین صفحه، آن را این‌گونه معرفی کرده است: «این مجموعه، گزارش طرحی تحقیقاتی است که بنا به پیشنهاد معاونت فرهنگی اجتماعی مرکز تحقیقات استراتژیک، به تصویب دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده و با پشتیبانی و تأیید دبیرخانه، گروه تحقیق جهاد دانشگاهی به عنوان مجری طرح انتخاب شده است.» مهندس...
دولت موقت متشکل از نیروهاى ملى (جبهه ملى) و ملى - مذهبى (نهضت آزادى) بود. به نظر مى‌رسد رفتارهاى سیاسى این دولت از پیشینه‌ها و گرایش‌هاى فکرى و محفلى آنها نشأت مى‌گرفت. براى تبیین مسأله در این مقاله، ویژگى‌هاى فکرى و عقیقى این دو محفل و مواضع سیاسى آنها در قالب دولت موقت و نیز مقایسه ویژگى‌ها و رفتارهاى سیاسى آنها ارائه شده است. گرایش‌هاى گریز از مرکز جبهه ملى را نمى‌توان حزبى...
شکل‌گیری افکار و عقاید سیاسی نوین در ارتباط با اوضاع و شرایط سیاسی اقتصادی حاکم بر هر جامعه و قدرت بسیج و تجهیز سیاسی آن و جنبشهای سیاسی، اجتماعی که برای تحقق آنها شکل می‌‌گیرند از موضوعات مهم مورد توجه هر جامعه شناس سیاسی است در ایران نیز بعنوان کشوری که محل تلاقی و برخورد سه لایه از تمدن‌های متفاوت ایران، اسلام و غرب است، افکار سیاسی ای تکوین یافت که هر یک به تشکیل سازمانها،...
اگرچه شکل گیری جبهه ملی به رهبری دکتر مصدق به سال 1328 و قبل از انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی برمی‌گردد، اما فراز و نشیب‌های زیادی بر سر راه این جبهه وجود داشته تا آنجا که برخی بازه فعالیت آن را به چهار دوره تقسیم می‌کنند؛ چهار دوره‌ای که با معلق شدن نسبتاً کامل فعالیت‌های جبهه ملی و احیای دوباره آن از هم تفکیک می‌شود. بازه فعالیت جبهه ملی چهارم از سال 1356 آغاز می‌شود و تا...
محرمانه 4 فوریه 1979 ـ 15 بهمن 1357 از: سفارت آمریکا، تهران ـ 1748 به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی موضوع: سنجابی رهبر مخالفین در مورد وضعیت جاری نظر میدهد 1- (محرمانه- تمام متن) 2- خلاصه: در یک مکالمه زیرکانه سنجابی این عقیده را ابراز نمود که خمینی از ایده یک شورای انقلاب اسلامی یا یک مجمع بزرگ قانون اساسی صرفنظر کرده است. به نظر میرسد که او به موضع رقابتی با خمینی بازگشته است، هر چند که این را...
"پس از قضایای دولت موقت و برکناری جناح میانه رو لیبرال از صحنه سیاسی کشور و حاکمیت رسمی حزب الله بر کشور از سال 1360، نهضت آزادی رفته رفته از انقلاب، امام و نیروهای انقلاب دور گشته و تبدیل به یک نیروی اپوزیسیون شد و به نوعی، در وحدت تاکتیکی و عملی به نیروهای ضد انقلاب و منافقین نزدیک شد". به نظر میرسد هم اکنون در یک فیلم چند قسمتی با پرده های گوناگون هستیم. این فیلم در چند فاز با بازیگران مختلفی...
طی سال های پس از انقلاب مشروطه جریان فکری ناسیونالیسم بدل به نیروی سیاسی نیرومندی شد و به ویژه با روی کار آمدن خاندان پهلوی به ایدئولوژی نظام حکومتی ایران بدل شد. اما آنچه معنادار می نماید همزمانی این تحول با تحولات داخلی، منطقه یی و جهانی طی دهه های نخست قرن حاضر یعنی انتقال قدرت از قاجار به پهلوی، اهمیت یافتن هر چه بیشتر ایران در معادلات منطقه یی و جهانی به دلیل موقعیت ژئوپولتیک و همجواری با...
۱۸ مهر ۱۳۲۸ ش، ۱۹ تن از رجال سیاسی از جمله دکتر محمد مصدق، به عنوان اعتراض به انتخابات دوره شانزدهم مجلس به دربار رفته و در آنجا متحصن شدند. همان افراد در روز اول آبان در منزل دکتر مصدق جبهه ملی ایران را تشکیل دادند. در 18 مهر 1328ش، نوزده تن از رجال سیاسی از جمله دکتر محمد مصدق، به عنوان اعتراض به انتخابات دوره شانزدهم مجلس شورای ملی به دربار رفته و در آنجا متحصن شدند. همان افراد در روز اول آبان در منزل...
روز جمعه پنجم ماه رمضان سال ۱۲۷۶ هجری قمری در شهر تبریز در خانه یکی از مجتهدین آن شهر، آخوندملامهدی تبریزی پسری به دنیا آمد که در بزرگسالی دگرگونی بزرگی در شیوه‌ی آموزش مردم ایران پدید آورد و نامش در تاریخ آموزش و پرورش ایران زمین جاودان ماند. این فرزانه‌ی اندیشمند حاج میرزاحسن رشدیه بود که امروز نام یکی از میدان های منطقه‌ی ۱۱ تهران به نام اوست. حسن، پسر باهوش آخوندملامهدی چون...
میرزا حسن تبریزی (۱۲۳۰ تبریز - ۱۳۲۳ قم) مشهور به رشدیه از پیشقدمان نهضت فرهنگی ایران در سده قبل بود. وی نخستین موسس مدارس جدید در تبریز و تهران بود، او را پدر فرهنگ جدید ایران نامیده‌اند. حاجی میرزا حسن رشدیه با توصیه و مشورت پدرش که از روحانیان بود تصمیم گرفت که به جای رفتن به نجف و خواندن درس طلبگی روانه استانبول و مصر و بیروت گردد و آموزگاری نوین را یاد بگیرد. او به بیروت رفت و در آن جا سبک...
رشدیه و مدرسه جاوید پس از آنکه رشدیه به کلات تبعید شد، «مکتب» مدرسه نو بیناد رشدیه وضع پریشانی پیدا کرد و اعیان و اشراف فرزندان خود را از مدرسه بیرون آوردند تا مورد خشم عین الدوله، واقع نشوند. رفته رفته مدرسه از شاگردان خالی شد و تنها گروهی از افراد بی بضاعت در آن مدرسه باقی ماندند. پس از بازگشت رشدیه از کلات، که بنا به دعوت و تقاضای دولت انجام گرفت، رشدیه «مکتب» را منحل کرد و شاگردان را به...
میرزا حسن رشدیه هر چند گاه بار شب نامه ای را در زیر زمین مدرسه فراهم می کرد و سپس آن را با کمک معلمان آزادیخواه پخش می کرد. برخی از معلمان که از عاقبت این فعالیتها هراس داشتند مدرسه رشدیه را ترک گفتند. با افزایش فعالیت سیاسی مدرسه رشدیه بعضی از اطرافیان مظفرالدین شاه و طرفداران امین السلطان (اتابک اعظم) میرزا حسن را تهدید کردند و از او خواستند که از دخالت در امور سیاسی دست بکشد و چون نتیجه ای از...
ولادت حاج میرزا حسن رشدیه دایى آیت الله العظمى حاج سیّد محمّد مولانا روز جمعه پنجم ماه رمضان 1276 ق برابر با 1228 ش در یک خانواده روحانى در شهر تبریز به دنیا آمد([1]) . مادرش سارا خانم نوه صادق خان شقاقى و پدرش آخوند ملاّ مهدى تبریزى از مجتهدین خوشنام و مورد احترام اهالى تبریز بود . آخوند ملاّ مهدى پشنماز کوى چرنداب و از مُدرسان حوزه علمیه تبریز بود . از شاگردان معروف وى مرحوم حاج میرزا عبد الکریم موسوى...
نظام تعلیم و تربیت در ایران از تأسیس دارالفنون تا امروز (1) اکنون که راجع به فرهنگ و تمدن جدید اروپا در قرن سیزدهم هجری و طرز تفکر و طرز زندگانی مردم آن سامان اطلاعات مجملی به دست آمد باید دید کشور ما در چه حال بود و چگونه به سوی تجدد و تحول گام برمی داشت. پس از قتل امیرکبیر رقابت روس و انگلیس شدت یافت. هر یک از آن دو سعی می کرد بر نفوذ خود در ایران بیافزاید و منافعی برای اتباع خویش تأمین کند. دولت روس...
حاج میرزا محمد حسن رشدیه به این نتیجه رسیده بود که تأثیر روزنامه خیلی بیش از «شب نامه» است. وی در اواخر سال 1322 ه. ق اجازه انتشار روزنامه ای به نام مکتب را دریافت کرد. شماره نخستین آن روزنامه در اوایل سال 1323 منتشر شد. وی در شماره دوم روزنامه مکتب با صراحت از نتایج مصیبت بار استبداد در جامعه سخن گفت. محمد صدر هاشمی مؤلف کتاب ارزشمند تاریخ جراید و مجلات ایران به نقل از روزنامه فریاد درباره...
میرزاحسن رشدیه با تاسیس نهادهای آموزشی مدرن در تبریز و سپس در تهران نام خود را در تاریخ معاصر ایران پرآوازه کرده است. این بخش از نوشته، شرح مختصری از فعالیتها و اقدام‌های وی در تاسیس و رشد مدارس جدید و شیوه‌های آموزشی مدرن را توضیح میدهد... میرزاحسن رشدیه با تاسیس نهادهای آموزشی مدرن در تبریز و سپس در تهران نام خود را در تاریخ معاصر ایران پرآوازه کرده است. این بخش از نوشته، شرح مختصری...
داستان زندگی رُشدّیه، بسان جریان زندگی گل و چشمه است. گلها می‌شکُفند، نه برای این که عابری آنها را ببوید، یا شاعری برایشان شعری بگوید، بلکه رُستن و شکُفتن در ذات گل است، گلها بی هیچ چشم‌داشت و انتظار بیرونی شکوفا میشوند، و چشمه‌ها در همه‌ی فصول پیوسته قُل قُل می‌کنند و از دل زمین می‌جوشند، حتی اگر همه‌ی روزنه‌های آنها مسدود شود، چشمه‌ها باز...
