کمک نکردن شوستر برای جمع آوری اعانه برای مردم قحطی زده ایران

گزارش نبیل الدوله در باره انعکاس اخبار قحطی در ایران در مطبوعات آمریکا

اشاره:

آمریکا برای حضور در ایران به عنوان کشوری با ژئوپلتیکی استثنایی در منطقه، به غیر از نیازمندی به جلب حمایت از سوی ایرانیان باید به فکر اروپاییان حاضر در ایران که دارای سابقه حضوری نسبتاً طولانی داشتند به عنوان معارضان منافعش می بود.

مصون داشتن منافع امریکا از تعرض اروپاییان، به او آموخت تا ضمن دوری از روشهای سنتی اروپاییان یعنی استخدام «جاسوس» و «مزدور»، و با توجه به ثروت زیاد از راههای دیگری مبتنی بر وضعیت سیاسی و اقتصادی آن زمان ایران به «اشتیاق زایی»، «مریدپروری» و «مدیون سازی» با انتخاب از میان اتباع ایرانی یا به صورت عمومی در دوره های مختلف زمانی برای نفوذ خود استفاده کند. که از نمونه های بارز آن می توان

- حضور در صنعت قالیبافی ایرانیان.

- اعزام مسیون (مبلغین مذهبی) به ایران.

- تأسیس مدرسه برای شهروندان ایرانی توسط مسیونرها

- اعطای تابعیت امریکایی به شروندان ایرانی

- تأسیس خیریه با مرکزیت خارج از کشور

- تأسیس بیمارستان

- ایجاد اغوا در رجل سیاسی وقت ایران به عنوان دستآویزی برای راهی از سیتره انگلیس (این اغواگری تا باقیمانده های نسل قاجار و کودتای سیاه 28 مرداد 1332 اثر داشت)

******

توضیحی کوتاه در مورد اسناد:

آمریکا با بهره جستن ازقرارداد دوستی و تجاری ایران و آمریکا(منعقده در13 سپتامبر1856 (برابر 22 شهریور 

1235  هجری خورشیدی) و اعتماد به درامان بودن اتباع امریکایی با تمسک به این عهدنامه، علاوه بر اعزام اتباع خود بامأموریت خاص (مسیونرهای مذهبی، تجار، پزشک، معلم) انجام مأموریتهای دیگری را هم عهده دار می شدند از جمله تأسیس بنگاههای خیریه که امروزه به شکل سازمانهای به اصطلاح مردم نهاد (NGO) نمود دارند.

سازمانهای مردم نهاد (NGO) در کشورهای مورد نظرشان از حمایت از حقوق بشر تا حقوق حیوانات، از تبلیغ ادیان غیر از اسلام تا فرقه های ساختگی، ضاله و خارج از ادیان ابراهیمی مانند فرقه «بهاییت».

البته در دهه های اخیر شکلهای دیگری از آنها متولد شد، از جمله کارگاه های توانمند سازی جوانان . . . ، توانمندی سازی خانم ها . . . ، توانمندی خانم های خانه دار . . . و

بارزترین عملکرد اینگونه سازمانهای مردم نهاد و گارگاه های توانمندسازی در کشورهای استقلال یافته از شوروی درآسیای میانه بود که منجر به شورش هایی با تمایل و اقبال بارز به سیاستهای امریکایی موسوم به «انقلاب رنگی» شد. 

سند مربوط  به گزارش نبیل الدوله سفیر وقت ایران در آمریکا درباره خوداری شوستر از کمک به قحطی زدگان در ایران 

مشخصه سند: GH1330-K21-P7-5-1

----------------------

تاریخ: 25 ربیع الاول 1330 (برابر با 1290/12/23 هجری شمسی)

از: سفیر ایران در واشنگتن

به: وزارت جلیله امور خارجه

در این ایام جراید امریک (1) تفصیلاتی دایر به قحطی بروجرد و صفحات همدان و رخ کرده بودند و انجمن تربیتی ایران و امریک هم مکتوبی از دکتر (مودی)(2) طبیبه امریکایی مقیم طهران در جراید نشر نمودند که در آن نوشته بود قحطی چنان شدت دارد که مردم اطفال خود را می خورند و از انجمن صلیب احمر (3) هم تقاضای اعانه نموده بودند و پس از تحقیقات آن انجمن هم گویا پانصد دلار اعانه خواهد فرستاد این اخبار هیجان عظیمی تولید نموده مردم بیشتربه اظهار و دلسوزی واداشت و همچنین مکتوبی بعضی جراید از ایران درج کرده بودند و این قحطی و شدت آن و از مستر شوستر (4) خواهش کرده بودند در همراهی ایرانیان به تحصیل وجه اعانه برای قحطی زدگان  سعی نماید تا کنون که شوستر قدمی برای چنین امری برنداشت و حال آنکه به اکثریت توجهی که اهالی به او دارند اگر اقدامی در این باب می نمود ناجح (5) می شد. و فواید از آن عاید ایران می گردد، ولی شوستر از قرار اخبار جراید مشغول نوشتن کتب و مقالات است که وجوه بسیار از آنها عایدش خواهد شد. گیرم اینکه مستر شوستر به نظر بنده به اندازه ای تغییر نموده و اهمیت به خود می دهد که نمی توان او را شناخت از جمله از وقت ورود خود الی حال به این سفارت پا نگذاشته و حال آنکه همه کس می دانند که این اسم و رسم و اهمیت را در پرتوی ایران دارد و چون بوسایل بعضی دوستان به او پیغام دادم که خوب است در خطایات (6) خود چیزیکه توهین دولت ایران به من نگوید گویا نیامدن او به این سفارت به این ملاحظه به شود خلاصه شود در ایشان حالاتی مشاهده می کند که اسباب بهت و حیرت فوق العاده می شود و این بنده عقید آن است که ایرانی که برای حدود هزار سال با وجود شداید و انقلاباتی از قبیل فتح اسکندر مقدونی و غیره، هنوز دارای استقلال است و دولت و حثیت ملی او برقرار از این انقلابات (7) اخیره نیز نجات خواهد یافت و از پرتو درایت و کیاست و وطن پرستی اولیای امور و حکمتی که در سیاست خود به خرج داد و می دهند که مورد تحسین عامه است مشکلات حالیه حل شود.

امضا: چاکر علیقلی (8)

----------------------

شرح واژگان :

(1) امریک: امریکا، اتازونی، ینگی دنیا

(2) دکتر مودی: مسیونر امریکایی، از اقدامات او، در سال 1299 هجری شمسی قصد داخل کردن کتابهایی در تبلغ بهاییت داشته که از ورود آنها جلوگیری شد.

(3) انجمن صلیب احمر: سازمان صلیب سرخ

(4) مستر شوستر: آقای شوستر، در تاریخ ایران به نام «مسترشوستر» شناخته شده است. یک حقوقدان امریکایی که بعنوان خزانه دارکل به استخدام دولت ایران در دوران قاجار درآمد

(5) ناجح: پیروز

(6) خطایات: غلط مصطلح بوده، صحیح آن خطایا جمع خطا به معنی غلط، نادرست، ناصواب، ناصحیح

(7) انقلابات: جمع انقلاب به معنی تحول و بازگردانیدن. در اینجا با توجه زمان نامه نگاری مراد شورش های بلشویکی در روسیه تزاری است

(8) علیقلی: کاردار و سفیر ایران در امریکا در دوران قاجار