رجال
آیت‌الله شیخ محمدتقی اصفهانی معروف به «آقا نجفی» ــ برادر ارشد حاج نورالله ملقب به ثقه الاسلام ــ در 22 ربیع الثانی سال 1262ق، در اصفهان به دنیا آمد. پدر وی شیخ محمدباقر نجفی، فرزند مرحوم آیت‌الله شیخ محمدتقی، صاحب کتاب «هدایه المسترشدین» که وی نیز مقام اجتهاد و رهبری داشت. مادر آقانجفی، زمزم بیگم دختر دوم مرحوم آیت‌الله سید صدرالدین صدر از علما و مراجع بزرگ بود. نیاکان آقانجفی از...
غلامعباس آرام (1363-1282ش/ 1984-1903م) سناتور، سفیر و یکی از وزیران امور خارجه ایران در دوران حکومت محمّدرضا پهلوی بود. وی در کابینه‌های دکتر منوچهر اقبال، دکتر علی امینی، اسدالله علم، حسنعلی منصور و امیرعباس هویدا سمت وزارت امور خارجه ایران را بر عهده داشت. آرام، یکی از رکورداران مناصب وزارت و سفارت در دوران حکومت محمّدرضاشاه به شمار می رود. از میان وزیران امور خارجه‌ای که پس از کودتای 28...
مرگ احمد قوام سیاستمدار، درگذشت قطب الدین شیرازی، رأی مثبت دادگاه "لاهه" نسبت به حقانیت ایران در اختلاف با انگلیس رویداد‌های تاریخی است که در 31 تیر روی داده است. رأی مثبت دادگاه "لاهه" نسبت به حقانیت ایران در اختلاف با انگلیس (1331 ش) پس از ملی شدن صنعت نفت ایران در آخر اسفند 1329، شرکت نفتی انگلیس که طرف قرارداد شرکت نفت ایران بود، به این دلیل که متضرّر شده است خواهان ادامه همکاری...
احمد قوام ملقب به قوام‌السلطنه (1334ـ 1252ش) پسر میرزا ابراهیم معتمدالسلطنه برادر وثوق‌الدوله از رجال معروف تاریخ معاصر ایران علی‌الخصوص عصر پهلوی است. او تحصیلات مقدماتی را به اتفاق برادرش حسن وثوق نزد معلمین خصوصی فرا گرفت و سپس در زمینۀ ادبیات فارسی و صرف و نحو عربی، عروض ، معانی بیان و ریاضیات قدیم ادامۀ تحصیل داد و مدتی نیز در مدرسه مروی به آموزش فلسفه و حکمت اشتغال ورزید. او در 12 یا...
قوام السلطنه از جمله سیاستمدارانی است که نام و سرنوشت او به دوران پهلوی اول ودوم گره خورده است. او 5 بار نخست وزیر شد؛ اگرچه کابینه‌های وی غالباً عمر کوتاهی داشتند، امّا خطی که قوام در مدیریت سیاسی جامعه ایران از اولین سال قرن جاری هجری دنبال کرد، مهمترین بستر را برای نفوذ امریکا در اقتصاد و سیاست و فرهنگ جامعه ایرانی باز کرد. شاید بتوان گفت در میان رجال عصر پهلوی قوام نخستین سیاستمدار ایرانی...
محمد قزوینی تحصیلات علوم متدواله اسلامی را در تهران گذراند. وی ابتدا صرف و نحو را زیر نظر پدر آغاز کرد. سپس در محضر استادانی همچون میرزا حسن آشتیانی، حاج شیخ فضل‌الله نوری و امثال آنها شاگردی کرد و در تمام علوم اسلامی از مقدمات صرف و نحو و معانی و بیان و بلاغت و لغت، فقه و اصول و منطق و هیات و علوم ریاضی و علوم ادبی از قبیل تاریخ ادب و رجال و عروض و قافیه متبحر و سرآمد شد. اوایل سال 1322 قمری، آقا میرزا...
بعد از سال‌ها مبارزه، سرانجام ملت ایران موفق شد سال 1324 هجری قمری حکومت مشروطه را جایگزین استبداد سنتی قاجار کنند. بدون تردید نقش و عملکرد هریک از سردمداران مشروطه در جای خود قابل تامل و بررسی است. یکی از این شخصیت‌ها مستشارالدوله ، وکیل سرشناس آذربایجان است. شاید در نگاه اول او شهرت خود را مدیون عموی نامدارش میرزا یوسف باشد، اما عملکردش گویای آن است که نشانی از مستشارالدوله بزرگ به ارث...
در چالش میان سنت و تجدد در عصر مشروطه ایران و بازتاب آن در تفکر و رفتار سیاسی سنت‌گرایان و تجددطلبان در موافقت و مخالفت با مشروطیت، غالب مورخان و پژوهشگران تاریخ معاصر ایران به اعتبار مخالفت شیخ فضل‌الله با مشروطیت، وی را یک سنت‌گرای افراطی، مرتجع، استبدادطلب و مخالف هرگونه تجدد تلقی و معرفی کردهﺍند. موافقان شیخ فضل‌الله نیز به اعتبار وجوه غربی اندیشه‌ها و تلاش‌های...
پاوه یکی از شهرهای شمالی استان کرمانشاه و مرکز شهرستان پاوه است که از شمال به استان کردستان مشرف است و منطقه‌ای که پاوه در آن واقع شده بسیار خوش آب و هوا بوده و در کنار کوهستان اورامانات بنا گردیده و مردم این منطقه به گویش اورامی، به زبان کردی تکلم می‌کنند و به جهت جلب حمایت کردها، نام این شهر را به خاطر تجلیل از سردار یزدگرد سوم پاوه نامیدند. پاوه یکی از اولین مناطق کردنشین کشور بود که...
روز عید غدیر سال 1214 ق. در شهر دزفول پسری پا به عرصه وجود گذارد که نامش را مرتضی نهادند. پدرش شیخ‌محمدامین بود و نسب وی به جابربن عبدالله انصاری (وفات78ق.) از صحابه پیامبر(ص) می‌رسد. مادر شیخ‌مرتضی از زنان پرهیزگار زمان خود بود. وی به سال 1279 ق. در نجف اشرف از دنیا رفت. شیخ‌مرتضی مقدمات علوم را در زادگاهش نزد پدر و عموی خود شیخ‌حسین انصاری، که از اکابر علمای آن شهر بود، فرا گرفت. در 1232ق....
آقا ابراهیم امین‌‌السلطان در 20 جمادی‌الاول 1274 در تهران صاحب پسری شد که او را علی‌اصغر نام نهاد. علی‌اصغرخان از 6 سالگی تحصیل را آغاز نمود و مقدمات عربی، ادبیات فارسی و منطق و مبادی فقه و تاریخ و جغرافیا را آموخت و در زبان فرانسه هم ممارستی داشت. وی از 15 سالگی در دستگاه پدر بود و یک‌سال بعد پیشخدمت مخصوص شاه شد و در سفر عتبات (1287) همراه موکب شاهانه بود. وی پس از فوت پدر، لقب و مقام...
این مقاله بر 2 منبع مستندِ عمده درباره روابط کا.گ.ب و بارزانی تکیه دارد. نخستین منبع، بایگانی کمیته مرکزی حزب کمونیست اتحاد شوروی است که نامه‌های رد و بدل‌شده میان کا.گ.ب. و کمیته مرکزی را نیز در بر دارد. مهمترین اسناد ذکرشده در این مقاله به سال ۱۹۶۱، یعنی اوج جنگ سرد برمی‌گردند.دومین منبع، بایگانی به‌اصطلاح میتروخین است که پس از فروپاشی شوروی، توسط افسر رویگردان کا.گ.ب واسیلی میتروخین به...
برخی تفاوت‌های افکار و تمایلات ناسیونالیستی پیشگامان ناسیونالیسم جدید در ایران ریشه در تفاوت دریافت‌ها و رهیافت‌های آنان در رویارویی با چگونگی نسبت میان تاریخ و فرهنگ ایرانی، اسلامی و غربی با یکدیگر داشت. ایران‌گرایی روشنفکرانی چون میرزا فتحعلی آخوندزاده و میرزا آقاخان کرمانی با مبالغه در باستان‌گرایی به طور عمده ماهیت و رنگی ضد‌عربی و حتی ضد‌اسلامی به خود گرفت. اما روشنفکری...
حجت‌الاسلام از مخالفان «پابرجا و اصولی» مشروطه اروپایی است که وصف وی ــ به ستایش و بیشتر به نکوهش ــ در تواریخ مشروطه آمده است. وی، به روزگار مشروطه، فقیهی مُطاع در دارالعلم بزرگ آن روز، زنجان، و پشتیبانی قاطع برای مشروعه خواهان بود. هرچند نسبت به مشروطه وارداتی، در مجموع، موضعی «منفی» و این اواخر حتی «ستیزناک» داشت، ولی این مخالفت صرفاً از درد دینداری و درک سیاسی او ناشی...
پس از فتح تهران توسط مشروطهخواهان، ستارخان همراه باقرخان سالار ملی، بدون اطلاع از تحولات درونی مشروطیت تهران، به سمت پایتخت روانه شدند. استقبال پرشور مردم شهرهای بین راه و مردم تهران حکایت از قدرشناسی مردم ایران نسبت به زحمات آن دو داشت، اما عده‌ای از حضور آنان در تهران راضی...
مخالفینش نیز به وجود این اوصاف حسنه در وی اعتراف داشتند.1 در آستانه طلوع مشروطه با عین‌الدوله در افتاد و به همین علت به مشهد تبعید شد.2 در آنجا نیز واسطه اصلاح کار مردم شورشی با دولت بود.3 با این سوابق، پس از عزل عین‌الدوله، وزیر عدلیه رژیم مشروطه گردید و حتی می‌خواستند او را «رئیس مجلس قرار دهند.»4 گزارش سفارت انگلیس، مشیرالسلطنه را شخصیتی «معروف به نفرت از اروپاییها» قلمداد...
1. خاندان و تحصیلات آیت‌الله حاج شیخ عبدالحسین تبریزی نجفی معروف به «علامه امینی»، نویسنده کتاب گرانسنگ «الغدیر»، سال 1320ق در خانواده علم و تقوا در تبریز متولد شد. مادرش می‌گوید: شیردادن من به فرزندم، عبدالحسین، با شیردادن به دیگر فرزندانم فرق داشت. زیرا هر گاه می‌خواستم به وی شیر دهم، گویی نیرویی مرا وا می‌داشت که وضو سازم و، با وضو، سینه در دهانش بگذارم! 1 عبدالحسین تحصیلات...
وی 13 ربیع‌الاول 1308 ق در بیست و چهارسالگی برای ادامه تحصیلات دینی و حوزوی عازم نجف اشرف شد و از محضر درس استادان بنام حوزه نجف همچون میرزا حبیب‌الله رشتی، آخوند خراسانی و سیدمحمدکاظم طباطبایی یزدی بهره برد. از میان همه استادان، اصفهانی بیش از همه، یعنی حدود 17سال از درس آخوند خراسانی استفاده نمود و در شمار نزدیک‌ترین شاگردان و اصحاب وی در آمد. پس از فوت آخوند خراسانی بعضی از مردم...
سال 1911م. جهان اسلام شاهد دو تهاجم نظامی بود، نخست تهاجم ایتالیا به طرابلس غرب (لیبی کنونی) و دوم حمله روسیه به شمال ایران. آیت‌الله خالصی، مراجع تقلید وعلمای طراز اول را جهت بحث و تبادل‌نظر و اتخاذ تصمیمات بازدارنده به کاظمین فراخواند وخود شخصاً به سامراء سفر کرد و از آیت‌الله میرزا محمدتقی شیرازی برای حضور در این گردهمایی که به نام «کنگره اول کاظمین» معروف شد دعوت به عمل آورد، بدینسان...
از موضعگیری‌های سوادکوهی در جریان نهضت مشروطه اطلاع دقیقی در دست نیست و در هیچ کدام از منابع ای به عملکرد او نشده است و به نظر می‌رسد که وی در این باره سکوت اختیار کرد ولی اختیارات وسیعی که از سوی محمدعلی شاه به وی داده شد این نکته را به اثبات می‌رساند که اسماعیل‌خان فرد قدرتمندی بود و شاه که با مشروطهخواهان سر ناسازگاری داشت، می‌خواست از این طریق او را به صورت یک متحد برای خود...
