نظام اجباری سربازگیری
0

اشاره

 «نظام اجباری» به خدمت سربازی گفته می‌شود. سربازی در ایران همواره اجباری بوده است. لایحه خدمت اجباری نظام وظیفه برای نخستین بار در سال ۱۳۰۳ توسط کابینه رضاشاه به چهارمین دوره مجلس شورای ملی تقدیم شد و قانون نظام اجباری که مشتمل بر 36 ماده بود، در 16 خرداد ۱۳۰۴ در دوره پنجم مجلس به تصویب رسید. شعبه «سربازگیری» سابق از 28 بـهمن همان سال به «دایره نـظام اجباری» تبـدیل شد. دایره‌ نظام اجباری در ســال 1305 به «اداره نظام اجباری» ارتقاء یافت؛ اما این اداره نیز به تبعیت اوضاع کشور در آن زمان ثبات چندانی نیافت و در15 خرداد سال 1307 به «اداره نظام وظیفه عمومی» تغییر نام داد.

«پرونده» حاضر، به بررسی تاریخچه «نظام اجباری در ایران» و سیر تحولات آن پرداخته است.


 اجباری (مجالس سربازگیری)

اجباری (مجالس سربازگیری)

 پس از نبردهای جانگداز ایران و روسیه و شکستهای پی‌درپی، تقریباَ شیرازه قشون ایران از هم پاشیده بود. در دوره محمدشاه و اوایل دوره ناصری این قشون در هرات کر و فرّی نشان داد و اندک پیشرویهایی داشت ولی اضمحلال این ارتش به خوبی عیان بود. هر چند در آن زمان اشغال کلی ایران توسط استعمار خارجی دور از دهن به نظر می‌رسید و ایران وارد دوره موازنه بین روس و انگلیس شده بود ولی اندک نیروهای منظم باقیمانده...

ادامه مطلب

بازتاب سربازگیری و نظام سربازگیری در میان اقشار مختلف

بازتاب سربازگیری و نظام سربازگیری در میان اقشار مختلف

هر کشوری در طول تاریخ همواره با خطرات و تهاجمات خارجی و آشوب‌های داخلی روبرو شده است که همین دفاع از موجودیت کشور را واجب و ضروری می‌­سازد. ایران نیز در یک منطقه مهم و استراتژیک قرار داشته و در تیر‌‌‌رس دشمنان و بیگانگان بوده است. در داخل کشور نیز با توجه به وجود حکومت‌های پادشاهی، مدعیان مختلفی در داخل و خارج از دربار وجود داشتند که هر‌از‌گاهی دردسر‌ساز بودند. بنابراین...

ادامه مطلب

 قانون نظام اجبارى و مهاجرت علما

قانون نظام اجبارى و مهاجرت علما

       در تیر ماه 1301ه . ش، زمانى که رضاخان در کابینة سیدضیاءالدین طباطبایى پست وزارت جنگ را برعهده داشت، قانون سربازگیرى از تصویب مجلس شوراى ملى گذشت.[1] سردار سپه از 1301 تا 1303ه . ش با برهم زدن قواى نظامى قبل از کودتاى 1299 ه .ش و ایجاد تغییر و تحولاتى در ساختار نظامى کشور، دست به تشکیل ارتش متحدالشکلى زد که به ارتش شاهنشاهى موسوم گردید.[2] وى قواى ژاندارمرى، قزاق و دیگر نیروهاى نظامى را درهم...

ادامه مطلب

نظام خدمت اجباری و ملت سازی رضاخان

نظام خدمت اجباری و ملت سازی رضاخان

     طرح مسئله    سربازان در تاریخ همیشه یکی از ارکان‌های اصلی ارتش و نیروهای نظامی به شمار می‌رفته‌اند و به عبارت دقیق‌تر می‌توان گفت که هیچ سپاه و قشون مقتدری بدون این بازوهای اجرایی به وجود نیامده است. اما چگونگی تأمین این نیروی انسانی در دوره های مختلف یکسان نبوده است. تا پیش از فراگیر شدن حکومت‌های ملی و ارتش‌های یکپارچه، غالب سربازان و سپاهیان ارتش‌ها برای...

ادامه مطلب