شهید مدرس برای اولین‌بار در تاریخ ایران موضوع «سیاست موازنه منفی» را مطرح کرد س: می‌دانیم سیاستی که منعکس‌کننده منافع خلق و توده‌ها باشد سیاست موازنه عدمی یا منفی است که مدرس خود پایه‌گذار این سیاست در ایران بود. چگونگی انجام سیاست را از طرف مدرس در رابطه با سیاست خارجی مطرح کنید. ج: البته اطلاع دارید که مرحوم مدرس در زمانی که برای اولین‌بار در تاریخ ایران «شاید خاورمیانه» موضوع سیاست عدمی را مطرح کرد، برای اولین‌بار این سیاست در تاریخ ایران مطرح...

آیت‌الله اراکی: آیت‌الله سیداحمد خوانساری فرمود همه یک‌طرف هستند و آقای خمینی یک طرف آیت‌الله محمدعلی اراکی از علمای بزرگ ایران و از نسل شاگردان آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری بود که سابقه دوستی دیرینه‌ای با امام خمینی داشت. ایشان در گفتگوی سال 1364 خود با مجله حوزه به بیان برخی خاطرات خود در این‌باره پرداخت که بخشی از آن به مناسبت سالروز رحلت ایشان درآذرماه 1373 منتشر می‌شود:   مجله حوزه: شما قریب پنجاه سال با امام امت حضرت آیت الله العظمی خمینی آشنایی دارید ، اگر چیزی...

حمله به بیمارستان رضاشاه و تأثیرات آن بر مشهد خیلی محرمانه                                   21 دسامبر 1978 ـ 30 آذر 1357 از: سفارت آمریکا، تهران ـ الف ـ 159   به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی موضوع: حمله به بیمارستان رضاشاه و تأثیرات آن بر مشهد خلاصه: حمله خشونت‌بار ارتش ایران به بیمارستان رضاشاه دانشگاه مشهد قدرت مخالفین در مشهد را افزایش...

بررسی نقش شهید مدرس در حفظ استقلال ایران روز 10 آذر 1316 آیت‌الله سیدحسن مدرس پس از تحمل 9 سال زندان در خواف، سرانجام در شهربانی کاشمر به طرز دلخراشی به شهادت رسید. روز شهادت ایشان بر اساس مصوبه سال 1372 مجلس شورای اسلامی، روز «مجلس» نامگذاری شد. مقاله زیر به بررسی نقش شهید مدرس در حفظ استقلال ایران پرداخته است:  پس از شکست آلمان و تجزیه‌ی عثمانی و پیروزی متفقین ( روس و انگلیس ) مدرس به ایران بازگشت و از راه اسلامبول به تهران وارد...

شرح حال آیت‌الله مدرس به قلم خودش متن زیر شرح حال زندگی آیت الله سید حسن مدرس به روایت خودش، از زمان تولد تا ترور نافرجام ایشان در پاییز سال 1305 خورشیدی است، که به درخواست روزنامه اطلاعات مرقوم نموده‌اند: «بسم الله الرحمن الرحیم؛ خدمت با شرافت مدیر محترم روزنامه اطلاعات وفقه الله تعالی تقاضا فرموده بودید سرگذشت خودم را از لحاظ شریف بگذرانم؛ اجابت؛ بنحو اختصار تصدیع می دهم: ولادت من در حدود یکهزار و دویست و هشتاد و...

آیت‌الله خامنه‌ای: شعار «نه شرقی، نه غربی»، بازتاب فریاد تاریخی مدرس است به منظور بزرگداشت چهل و چهارمین سالگرد شهادت آیت‌الله سید حسن مدرس، در 10 آذرماه 1360 مراسم ویژه‌ای در مدرسه عالی شهید مطهری برگزار شد. متن پیش رو پیام آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس جمهور وقت، می‌باشد که به همین مناسبت در این مراسم قرائت گردید: بسم الله الرحمن الرحیم با درود به روح پاک شهید اسلام، سید حسن مدرس و همه شهدای حاکمیت اسلام و همه پیشتازان انقلاب اسلامی ایران روز دهم آذرماه...

هوشنگ نهاوندی در اسناد  وزارت خارجه آمریکا -2 هوشنگ نهاوندى وزیر آبادانى و مسکن خیلى محرمانه   هوشنگ نهاوندى که در کابینه حسنعلى منصور در 7 مارس 1964 به‌عنوان وزیر آبادانى و مسکن منصوب گردید، احتمالاً جوانترین وزیر ایران است. او شهرتى به‌عنوان روشنفکر به معناى غربى این کلمه دارد و در دیدگاهها و مواضعش صادق و لیبرال محسوب مى‌گردد. وى یک حقوقدان و اقتصاددان تحصیلکرده و مورد حمایت نخست‌وزیر قبلى بود. او عضو حزب ایران نوین بوده و در...

هوشنگ نهاوندی در اسناد لانه جاسوسی - 2 گزارش سیاسی: شاه مجدداً بر اعطای آزادیها تأکید می‌کند؛ رئیس جدید مجلس انتخاب شد؛ بالاخره حزب نهاوندی معرفی شد خیلی محرمانه                                       8 اکتبر 1978 ـ 16 مهر 1357 از: سفارت آمریکا، تهران ـ 9787 به: وزارت امور خارجه، واشنگتن دی. سی. فوری موضوع: گزارش سیاسی: شاه مجدداً بر اعطای...

تلاش واهی تیمور بختیار برای نزدیک شدن به امام خمینی   روز دهم آذر 1348 تیمور بختیار اولین رئیس فراری ساواک که در عراق و در پناه رژیم بعث به سر می‌برد، توانست جزء همراهان استاندار کربلا وارد منزل امام خمینی شود. ولی امام کلمه ای با او سخن نگفت.   تیمور بختیار که در آن زمان سرگرم مبارزه با شاه بود با حمایت مقامات بعثی کوشش فراوانی به عمل آورد تا خود را به امام که محور اصلی مبارزه با رژیم شاه بود نزدیک کند و از طریق تظاهر به جلب حمایت ایشان بتواند...

مدرس، زندهِ همیشهِ تاریخ 10 آذر، سالگرد شهادت آیت‌الله سید حسن مدرس است. به این مناسبت مقاله زیر زندگی و زمانه آن زندهِ همیشهِ تاریخ را مورد بررسی قرار داده است:  چکیده  آیت‌الله سیدحسن مدرس با این که مجتهدی طراز اول بود اما بیشتر به عنوان یک روحانی مبارز شناخته می‌شود که جانش را فدای حفظ استقلال کشور و مبارزه با استبداد کرده است. وجهۀ سیاسی شخصیت‌مدرس تا حدودی مدارج علمی و شخصیت حوزوی او را تحت‌الشعاع...

مظفر بقائی، نفت و سیاست از کابینه ساعد تا ترور رزم آرا  با سقوط احمد قوام، ابراهیم حکیمی، با اختلاف یک رأی در برابر دکتر محمد مصدق به نخست وزیری رسید. حکیمی بلافاصله پس از تصدی پست نخست وزیری پیشنهاد کرد برای افزایش قدرت شاه مجلس سنا، که نیمی از اعضای آن انتصابی بود، تشکیل شود. پیشنهاد تأسیس این مجلس، که تا آن زمان شکل نگرفته بود، مورد حمایت سیدحسن تقی زاده، که زمانی از مخالفین تشکیل آن بود، قرار گرفت. سیدحسن تقی زاده و ابراهیم حکیمی از دوره نهضت...

قرارداد ذلت‌بار و عوامفریبی رضاخان! روز 6 آذر 1311 رضاشاه در اقدامی عوامفریبانه با هدف فراهم‌سازی زمینه پذیرش قرارداد جدید نفتی با انگلیسی‌ها، امتیازنامه دارسی را به داخل بخاری افکند و آن را سوزاند و مردم این اقدام را جشن گرفتند. اما قرارداد تمدید امتیاز دارسی در اردیبهشت سال بعد میان تقی‌زاده و سر جان کدمن انگلیسی به امضا رسید...!  قرارداد دارسی یا امتیازنامه دارسی قراردادی است که ویلیام ناکس دارسی در سال ۱۹۰۱ با دولت ایران...

قرارداد 1933، خیانت تاریخی رضاشاه در 6 آذر 1311 اسناد پیمان دارسی را در اقدامی فریبکارانه به داخل بخاری انداخت و آنها را سوزاند اما 5 ماه بعد در ۹ اردیبهشت ۱۳1۲ (30 آوریل 1933) یک امتیاز نامه جدید با انگلیسی‌ها به امضا رساند. اگرچه مفاد این امتیازنامه محرمانه بود، نکات اصلی آن به قرار زیر بود: «به موجب قرارداد جدید، مبنای 16 درصدی سابق پرداخت حق‌الامتیاز باطل شد و بجای آن مقرر گردید که برای هر تن نفت استخراج شده (با حداقل...

کنفرانس بی‌اجازه در تهران! 78 سال پیش ایران میزبان نشست سران سه کشور شوروی، انگلستان و آمریکا در تهران بود. کنفرانسی که تنها در روز برگزاری، مسئولان ایرانی از آن باخبر شدند!  روز 6  آذر سال 1322 رؤسای جمهور سه کشور فاتح جنگ جهانی دوم بدون اطلاع دولت وقت وارد خاک ایران شده و یکی از کنفرانس‌های چندگانه‌شان را در تهران برگزار کردند. در این کنفرانس چهار روزه «فرانکلین روزولت» رئیس‌جمهور آمریکا، «وینستون...

انجمن‌های ایالتی و ولایتی ، تلاش شاه برای به حاشیه راندن دین  روز 7 آذر 1341 امیراسدالله علم نخست‌وزیر مصوبه «انجمن‌های ایالتی و ولایتی» را تحت فشار امام خمینی لغو کرد و خبر آن را به علما و مراجع تهران و قم اطلاع داد. روز 10 آذر نیز خبر لغو مصوبه و غیر قابل اجرا بودن آن در مطبوعات منتشر شد. مقاله زیر به کالبدشکافی انجمن‌های ایالتی و ولایتی پرداخته است: قانون اساسی مشروطیت ایران به خاطر ترس از فوت مظفر‌الدین شاه بیمار با عجله در سال 1285 شمسی با 57...

زندگی و زمانه منوچهر اقبال روز 4 آذر 1356 دکتر منوچهر اقبال مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در سن 68 سالگی بر اثر سکته قلبی درگذشت. سکته وی یک ساعت پس از آنکه وی نزد هویدا از مقام خود استعفا کرده بود، صورت گرفت.  منوچهر اقبال از نخست‌وزیران عصر پهلوی دوم در 20 مهر 1288 ش در مشهد به دنیا آمد. پدر او حاج مقبل‌السلطنه خراسانی-معروف به «اقبال التولیه» در آذر 1304 عضو مجلس مؤسسان شد که انتقال سلطنت را به رضاخان سردار سپه تسجیل...

اردشیر زاهدی در دو چهره متفاوت   اردشیر زاهدی وزیر خارجه دوران پهلوی دوم و آخرین سفیر رژیم شاه در آمریکا، روز پنجشنبه 28 آبان 1400 خورشیدی در شهر مونترو در سوئیس درگذشت.  زندگی ۹۳ ساله اردشیر زاهدی را می‌توان به چند دوره متمایز تقسیم کرد:  الف - دوره قبل از ورود به فعالیت‌های سیاسی  این دوره مشتمل بر ۲۳ سال است که عمدتاً به مقطع تحصیلات اردشیر زاهدی اختصاص دارد. اردشیر که در ۱۳۰۷ متولد شد تحصیلات ابتدایی خود را در...

چرا شاه سقوط کرد؟   در این روزهای سخت مباحثی از مقایسه اقتصاد دو دوره پیش و پس از انقلاب به میان می آید و بسیاری می پرسند که برنامه های اقتصادی شاه موفق بوده یا نه. برخی شاه را کارآمد و برآیند طرح های اقتصادی او را موفق می شمارند. اگر چه طرح های موفقی هم دیده شد ولی سرجمع برنامه های شاه با نارسایی ها، اشکالات، ناکامی و بی عدالتی اجتماعی همراه شد. باری داوری در باره کارنامه شاه نیاز به ژرف کاوی و جامع نگری دارد اما با...

لژهای فراماسونری در ایران و تأثیر آن بر تحولات تاریخ معاصر ایران مقدمه هم‌زمان با دوران رشد و شکوفایی دانش و آگاهی و نوآوری و نوگرایی در غرب، پدیده‌ای دیگر در سراسر جهان خودنمایی کرد که «استعمار غرب» نام گفت. مورخی در این باره می‌نویسد: «جهان غرب دگرگونیهایی یافت و جنبشهای بزرگ علمی، فکری، فرهنگی و مذهبی رنسانس و رفورماسیون را آزمود و رفته رفته تمدن بورژوازی غرب با دو رویةویژه شکل گرفت؛ رویه دانشی و کارشناسی و رویه استعمار. در پایان سده هجدهم...

چگونه رئیس نظمیه رضاخان از ایران گریخت؟  روز 29 آبان 1314 محمدحسین آیرم، رئیس نظمیه به بهانه معالجه خود، از ایران خارج شد و از ترس رضاشاه هرگز به ایران بازنگشت. در غیاب او سرهنگ رکن‌الدین مختاری که تا این تاریخ معاون نظمیه بود، به ریاست آن گمارده شد ماجرای فرار سرلشکر آیرم‌خان یکی از رخدادهای خواندنی تاریخ معاصر ایران است. آیرم‌خان از نظامیان سفاک دوره حکومت رضاشاه بود. او در سال 1261 متولد شد. او پس از تحصیلات مقدماتی رهسپار روسیه...

ازدواج سیاسی، طلاق سیاسی!  روز 27 آبان 1327 وزارت دربار با انتشار اعلامیه‌ای جدایی فوزیه از محمدرضا پهلوی را رسماً اعلام کرد./ روزنامه اطلاعات، 29 آبان 1327  هم ازدواج فوزیه و محمد‌رضا پهلوی و هم جدائی آنها یک تصمیم واحد میان رهبران دو کشور نبود بلکه اراده انگلستان و محاسبات آن کشور در سیاستهای خاورمیانه‌ای خود در سالهای جنگ دوم جهانی نقش اساسی دراین ازدواج کم دوام داشت. در حالی که رضا شاه پهلوی، دوران اقتدار سیاسی...

مصاحبه با آیت‌الله میرزا غلامحسین جعفری همدانی  انقلاب اسلامی، خیزشی است فطری، خاستگاه آن، جانهای پاک و باورهای دینی مردم است. گوارا میوه ای است از شجره طیّبه عبودیت حق، سهم و نقش هر کس در پیدایی و استمرار آن، منوط به فطرت الهی و مایه وری ایمان اوست. آنانی در این بزم. مقرّب ترند و جام بلا را عاشقانه نوشمی کنند که در عرصه پیکار با نفس فیروزمندتر و در اطاعت و عبودیت حق، خاضع ترند.  عالم غیور خطّه همدان. که جانش را با بهره وری از فیوضات آیات عظام:...

زندگینامه آیت‌الله غلامحسین جعفری همدانی آیت‌الله غلامحسین جعفری همدانی در سال 1324 (ق) در روستای شانگرین از توابع شهرستان همدان به دنیا آمد. پدرش فردی متدین بود و در دهه عاشورا برای مردم روستا روضه می‌خواند. جعفری همدانی در سن 13 سالگی برای تحصیل علوم دینی به همدان رفت و به مدت پنج سال در آن شهر تحصیل کرد، سپس در 1342 (ق) برای تکمیل معلومات خود به قم رفت و به مدت سه سال نزد اساتید حوزه علمیه قم تلمذ کرد. وی قوانین را نزد آقا میرزا محمد همدانی...

مراسم سالمرگ بنیانگذار اسرائیل در تهران عصر پهلوی!  روز 30 آبان 1353 سفارت رژیم صهیونیستی در تهران به مناسبت سلگرد مرگ بن‌گوریون موسس این رژیم و اولین نخست‌وزیر اسرائیل، مراسم بزرگی برپا کرد. بسیاری از مقامات رژیم شاه در این مراسم شرکت کردند.   در عصر پهلوی دوم دفتر نمایندگی اسرائیل در ایران در حکم یک سفارت‌خانه عمل می‌کرد و مثل همه سفارت‌خانه‌ها اقدام به برگزاری مراسم جشن و بزرگداشت روزهای خاصی که در تقویم سیاسی و تاریخی هر کشوری...