نرم‌افزار کتاب‌خوان مجمع ناشران انقلاب در راه است/ هر آنچه باید درباره نرم‌افزار ترنج بدانید

مسئول پروژه‌های نرم‌افزاری مجمع ناشران انقلاب اسلامی درباره روند آغاز به کار ساخت این نرم‌افزار توضیحاتی داد و گفت: اینگونه که تیم ‌بازاریابی و تبلیغات و خرید کتاب عنوان می‌کنند، چیزی بین اواسط آبان و اوایل آذر این نرم‌افزار ارائه می‌شود.
 
احسان کریم‌خانی، مسئول پروژه‌های نرم‌افزاری مجمع ناشران انقلاب اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس درباره این پروژه اظهار داشت: از همان ابتدای شکل گیری،  مجمع ناشران انقلاب اسلامی در رابطه با آینده پژوهی نشر جلساتی برگزار می‌شد، در مورد مسائل مختلف مبتلابه نشر، درباره اینکه صنعت نشر به چه سمتی در حال حرکت است و چه راه‌حل‌ها، چالش‌ها و چه امکاناتی برای تغییر مسیر داریم، در آن زمان یکی از بحث‌ها این بود که در موضوع کاغذ که جزو مواد اصلی و پایه در صنعت نشر است وارد کننده هستیم و هم اکنون مزیت تولیدی نداریم، این احتمال را در آن زمان می‌دادیم که با چالش روبرو شویم.
کریم‌خانی اضافه کرد: در آن زمان بحث تحریم تا این حد مطرح نبود، تحلیل ما این بود که قیمت کاغذ به لحاظ جهانی در حال افزایش است و کاغذ مزیت خود را برای چاپ کتاب از دست خواهد داد، چون ارزش این ماده اولیه و بستر ارائه محتوا در کتاب و کم کم هزینه آن به تنهایی به قدری بالا می‌رود که ارزش ندارد کتاب منتشر شود؛ در اینجا صنایع رقیب و صنایعی که از کاغذ استفاده های با بازگشت سود بیشتری دارند به راحتی می‌توانستند سهم بازار کتاب را از این ماده اولیه بگیرند.
* روند شکل‌گیری نرم‌افزار کتابخوان/ جرقه اولیه کار از دو سال پیش زده شد
وی افزود: از زمانی که این بحث در کشورهایی مانند آمریکا مطرح شد، در کشور ما نیز به این مساله پرداخته شده است، اما در آن زمان بعضی‌ها می‌گفتند که بازار ما با بازار کشورهای اروپایی و آمریکایی متفاوت است و به محصولی به اسم کتاب دیجیتال احتیاج ندارد و اصرار داشتند که هر گونه ارائه محتوای متنی باید بر بستر کاغذ صورت گیرد. برخی دیگر نیز به این مقوله خارج از ساختار مفهوم علمی کتاب دیجیتال پرداختند و متاسفانه در آن زمان و حتی هم اکنون شاهد موجی از تولیدات نرم افزاری متن محور بودیم که خیلی نمی شود به آن نام کتاب دیجیتال داد. حتی در برهه‌ای از زمان به هر نوع برداشت دیجیتال متن مکتوب، کتاب دیجیتال می‌گفتند.
مسئول پروژه یادآوری کرد: یکی از بحث‌های دیگری که در آن زمان مطرح شد، این بود که به لحاظ هزینه‌های توزیع، جابه جایی یک کتاب به معنای یک کالای وزن دار، از یک نقطه‌ای مثل تهران تا جایی مثل سیستان یا خرمشهر هزینه حمل بار گاه بیشتر از هزینه خود کتاب خواهد شد، که این مهم از اشکالات مطرح شده دیگر بود. مجموعه این عوامل باعث شد گروهی که برای آینده پژوهی کار می‌کردند، یک مطالعه تطبیقی انجام دهند تا ببینند کشورهای دیگر با وضعیت مشابه چه کرد‌ه‌اند؛ در ادامه به این نتیجه رسیدیم که بایستی راه ارائه محتوای بر بستر دیجیتال را پی بگیریم.
کریم‌خانی در ادامه به فعالیت‌های مجمع ناشران انقلاب اسلامی در راستای تولید یک نرم افزار کتاب‌خوان اشاره کرد و اظهار داشت: جرقه اولیه این کار بیش از دو سال پیش به همت دوستانی که در ستاد مجمع ناشران انقلاب بودند زده شد و با تیمی که در آن زمان برای تولید این نرم‌افزار اعلام آمادگی کرده بود، قرارداد بسته شد تا نرم‌افزاری متناسب با بستر سیستم عامل اندروید تولید شود، اما متاسفانه نتیجه کار در مرحله اول چندان مطلوب نبود و کار در زمانی که بنده مسئولیت این پروژه را بر عهده گرفتم، تعطیل شد. یعنی کار به حدی به لحاظ فنی ابعاد داشت که تیم‌هایی که با شرکت‌های کلاسیک فعالیت می‌کردند نتوانستند کار را انجام دهند، پس از آن که کار به دست من سپرده شد، ما هم حدود 4 یا 5 تجربه ناموفق داشتیم و نتوانستیم کار را با استانداردهای مدنظر در بیاوریم.
کریم‌خانی اضافه کرد:‌ با بررسی‌هایی که انجام دادیم، متوجه شدیم که مشکلات جدی برای تولید چنین نرم‌افزاری وجود دارد؛ اول اینکه اصولا تکنیک نشان دادن متن فارسی و عربی با اعراب روی سیستم عامل اندروید مشکل‌ساز است. این سیستم عامل زبان انگلیسی و بسیاری از زبان‌های دیگر را پشتیبانی می‌کند، ولی پشتیبانی آن از زبان فارسی و عربی مانند اغلب سامانه‌های نرم افزاری چندان بومی سیستم عامل نشده‌اند. البته این مشکل تقریبا روی بقیه سیستم عامل‌ها  مانند ویندوز هم داریم که زبان‌های فارسی را به نحو مطلوبی پشتیبانی نمی‌کند.
* تنها برخی از شرکت‌ها اقدام به تولید کتاب دیجیتال با فرمت‌های بومی کرده‌اند
وی تاکید کرد: در ادامه با افزوده شدن آقای افاضاتی به تیم، قرار شد کار را به صورت غیر کلاسیک انجام دهیم، یعنی استفاده از توان فنی افرادی که در یک شرکت متمرکز نشده‌اند، بر این اساس کار بین نیروهایی که حضور داشتند تقسیم شد. تا اینکه حدود سه یا 4 ماه پیش ورژن نهایی که می‌شد کتاب را با استاندارد epub ( استاندارد جهانی مورد توافق اتحادیه اروپا و امریکا برای فرمت ارائه محتوای دیجیتال) تولید شد.
این مقام مسئول با بیان اینکه در برهه فعلی حتی برخی از شرکت‌ها اقدام به تولید کتاب دیجیتال با فرمت‌های بومی کرده‌اند که اصلا از استاندارد جهانی کتاب الکترونیک که اختصارا epub گفته می‌شود، پیروی نمی‌کند گفت: در واقع جنس مشابه‌ای است که به جای نسخه اصل به فروش می‌رسانند و عمده این مطلب هم به دلیل ابعاد فنی ماجرا و بی‌اطلاعی کارفرمایان نسبت به عمق تفاوت فنی کار بر می‌گردد و متاسفانه بسیاری از کارفرماها صرفا به این بیلان کاری نیاز دارند که یک سی دی از متن کتاب‌های خود را با حداقل امکانات و بدترین نوع خدمات به مشتری‌ها ارائه دهند تا به نوعی از قافله عقب نمانده باشند و خب این رویکرد علیرغم اینکه کمکی هم نمی‌کند، باعث مغشوش شدن این بازار نوپا هم می‌شود.
* لایه گرافیکی و قابلیت با طراحی‌های مختلف/ امکانات نرم‌افزار
مسئول پروژه‌های نرم‌افزاری مجمع ناشران انقلاب اسلامی با بیان اینکه متاسفانه در کشور ما این مورد نادیده گرفته می‌شود و تولید یک کتاب با فرمت شخصی و خارج از استانداردهای جهانی کار سختی نیست، کار سخت اینجاست که می‌خواهیم با فرمت جهانی تولید کنیم، که تمام امکانات و سرویس‌های معمول را به مخاطبان این بازار تازه ارائه دهیم. اظهار داشت: موضوع مهم دیگر بحث‌ قفل‌گذاری بود، اما به خاطر اینکه روند کار درست و علمی دیده شده بود، از این رو دوستان موفق شدند کار را انجام دهند و زبان‌های فارسی و عربی با اعراب با توان نمایش کامل، به اشتراک گذاری قسمتی از متن و علامت گذاری، متن و امکاناتی اینچنینی با ظاهری گرافیک مناسب طراحی شد، لایه گرافیکی این قابلیت را دارد که با طراحی‌های مختلف خود را تطبیق دهد.
کریم‌خانی ادامه داد: با موفقیت در نمایش مطلوب زبان‌های هدفمان که فارسی و عربی با اعراب علاوه بر زبان‌های دیگر مرسوم در سیستم ‌عامل اندروید بود، بالاخره موفق به استفاده از موتور متنی شدیم که چه از نظر عملیات روی متن و هم از لحاظ نمایشی و تصویری می‌توانست احتیاجات ما را کاملا برطرف نماید. قدم بعدی این بود که برای موتوری که حاضر شده بود، بدنه  بسازیم و به دنبال طراحی مطلوب ظاهری و تجربه کاربری با نرم افزار باشیم. یعنی رابط گرافیکی را تدارک ببینیم که بخش تعاملات کاربری خارج از متن را شکل دهد.
* کتابخوان ترنج؛ تنها کتابخوان در ایران که با قفل‌گذاری به ناشران تضمین حفظ محتوا می‌دهد
وی درباره موضوع گرافیکی گفت: در این مرحله کار چند بخش بود که به صورت موازی انجام شد. اول می‌بایست یک لایه گرافیکی به نرم افزار اضافه می‌کردیم که این توانایی را داشت تا با هر دیزاینی تغییر کند. موضوع دیگر بررسی بازار مخاطب و نیازمندی‌های دیگر شکل دادن یک تجربه خرید و خواندن دیجیتال کتاب که هم نمود ظاهر کاربری و تجربه کاربری داشت و هم در بخش سمت سرور بایستی کارهایی را انجام می‌دادیم. ماحصل کار هم تبدیل این نمونه به یک محصول تجاری بود که تمام امکانات کتاب‌خوان‌های تراز اول دنیا را دارد و آماده ارایه به مخاطبان است.
وی به پشتیبان سرور هم اشاره و درباره امکانات بیان داشت: این نرم افزار سرور پشتیبانی دارد که فعالیت ثبت کاربران، ایجاد یک پروفایل (تا کتاب‌های خوانده شده و یا مورد مطالعه علاقه‌مندی‌ها)، پیشنهادات را در آن پشتیبانی می‌کند و یک سیستم قفل‌گذاری پیاده سازی شده که برای پایین آوردن ریسک ناشران برای ارائه محتوای دیجیتال است، چراکه تقریبا دغدغه اصلی ناشران ایران و کل جهان این است که اگر کتاب را روی اینترنت بگذاریم همه به راحتی استفاده می‌کنند و کپی کرده و برای من بازگشت سرمایه ندارد، راه حل آن در فضای دیجیتال قفل گذاری محتوا است که تمام کتابفروشی‌های بزرگ دنیا این کار را انجام داده و از این زمینه سود خوبی هم می‌برند، اما تنها کتابخوان در ایران که بحث قفل‌ گذاری و تضمین به ناشر برای حفظ محتوا را دارد. کتابخوان فعلی است که شرکت ترنج در صدد معرفی آن به بازار است.
وی در پاسخ به اینکه چه پروسه‌ای برای ارائه به بازار طی می‌شود، گفت: پروسه تجاری سازی و معرفی به بازار بر عهده شرکت توزیع و پخش ترنج است که در حال رایزنی با ناشران هستند.
کریم‌خانی ابراز داشت: آخرین خبر اینکه گویا ترنج توانسته تعداد زیادی از کتاب‌های خوش فروش بازار را از ناشران دریافت و دیجیتال کنند، در صدد این هستند تا تعداد کتاب‌ها به میزان یک کتابفروشی توانمند به لحاظ عنوان و جذابیت برسد، دسترسی این فروشگاه و اپلیکیشن را برای همه باز کنند تا قابل استفاده باشد و ناشران هم از این قصه سود به دست بیاورند. در واقع خود اپلیکیشن به صورت مجانی به مخاطبان ارائه می‌شود و این کتاب است که در صورت خریداری مخاطب می‌تواند از آن استفاده نماید.
* راه اندازی یک وبلاگ برای گرفتن بازخورد و نظرات مخاطبان
وی درباره فضای اختصاص یافته به علاقه‌مندان استفاده از این نرم‌افزار توضیح داد: به هر کاربر به هر اندازه که نیاز داشته باشد فضا اختصاص می‌یابد که در آن فضا می‌تواند اطلاعات خود را داشته باشد؛ تیم فنی نرم افزار در صدد هستند تا حاشیه نویسی‌های روی کتاب و علامت گذاری‌هایی را که مخاطب در خلال مطالعه خود بر روی کتاب افزوده است را همیشه ذخیره نموده و در صورت نیاز مخاطب هر زمان که اراده نمود به دستگاه متفاوتی که دسترسی خود را وارد نموده بازسازی نماید. در واقع ما به دنبال این هستیم که بهترین تجربه لذت بخش، یک روش مطالعه جدید را به مخاطبان خود عرضه کنیم، البته سیستم چون هنوز در حال چانه‌زنی نهایی و ورود به بازار و تجربه کاربری است قاعدتا کار پیشرفته‌تری را در آینده خواهد داشت و در این رابطه درصدد راه اندازی یک وبلاگ برای گرفتن بازخورد و نظرات مخاطبان بالقوه خود هستیم تا کار هرچه منطبق‌تر بر نیاز‌های مخاطبان عرضه شود.
این مقام آگاه در پاسخ به فارس مبنی بر زمان ارائه این نرم افزار به بازار تصریح کرد: اینگونه که تیم ‌بازاریابی و تبلیغات و خرید کتاب عنوان می‌کنند، چیزی بین اواسط آبان و اوایل آذر این نرم‌افزار ارائه می‌شود تا به تدریج کتاب‌های حوزه عمومی مثل ادبیات، رمان، روانشناسی، کتب دانشگاهی، کودک و فضای اینچنینی را به سیستم اضافه کنند، تلاش ما این است تا کتاب‌هایی را که احتمالا به آن علاقه داریم پیدا کنیم تا این نرم افزار شامل یکسری کتاب‌هایی که کسی نمی‌خواند نباشد.
وی در پایان درباره نام نرم‌افزار اضافه کرد: نام نرم‌افزار فعلا و در مراحل تولید و پیاده سازی «کتابخوان ترنج» است، اما احتمالا با  اسم و برند متفاوت خواهد داشت.