زن کرمانی که کتاب «روزنامه سفر حج» را نوشت که بود؟

 
کتاب روزنامه سفر حج، عتبات عالیات و دربار ناصری را در سال 1386 (قم، مورخ) چاپ کردم و بعد از آن نیز در مجموعه هشت جلدی «پنجاه سفرنامه حج قاجاری» منتشر شد.
این سفرنامه از زنی کرمانی است که در سال 1309ق به حج مشرف شده و پس از بازگشت، به عراق رفته و آنگاه به تهران آمده و مدتها در دربار قاجاری بوده تا آن که در سال 1312ق به کرمان باز گشته است.
سفرنامه مزبور که هم به لحاظ تاریخی و هم به دلیل آن که از یک زن است دارای ارزش زیادی است، مهم ترین نقصش این است که نام مؤلف آن شناخته شده نیست.
آقای باستانی پاریزی چندین مقاله در باره این سفرنامه در روزنامه اطلاعات نوشتند، ضمن تتبع فراوان اعلام کردند که نتوانسته اند او را شناسایی کنند. ایشان در آن مقالات ارزشمند، محتوای سفرنامه و نقاط قوت و ضعف آن را یادآور شدند. مقاله یاد شده را در سایت کتابخانه تخصصی تاریخ اسلام و ایران گذاشتم و آنجا قابل وصول است.
اخیرا جناب آقای کیان ابراهیمی از کرمان تماس گرفته و فرمودند که اطلاعاتی در باره وی به دست آورده‌اند. از ایشان خواهش کردم مطالب خویش را بنویسند. ضمن تشکر از ایشان که درخواست بنده را اجابت کردند، متن آن نوشته توضیحی ایشان را عینا نقل می کنم. باز هم سپاسگزارم. (جعفریان)

1 – مرحوم ابراهیم خان ظهیرالدوله در زمان پادشاهی فتحعلی شاه قاجار به عنوان والی به کرمان آمد.
2 – به پیشنهاد مرحوم ابراهیم خان آقای میرزا جواد از شیراز به کرمان آمد و منصب امام جمعه کرمان را از آن خود کرد.
3 – نام حقیقی علویه خانم که شما در سفرنامه ذکر کرده اید در حقیقت عالیه خانم اصالتا شیرازی و برادرزاده امام جمعه می باشد.
4 – ایشان (علویه خانم) یا عالیه خانم، همسر آقای شاپورخان پسر عباسقلی خان ـ ایشان پسر مرحوم ابراهیم خان ظهیرالدوله ـ بوده است. شاپور خان از طرف مادر نوه ملک آرا می باشد.
5 – ولی خان پسر حاج موسی خان، حاج موسی خان پسر مرحوم ابراهیم خان ظهیرالدوله می باشد، همسر ولی خان که نام ایشان برده نشده، خانم گوهر خانم دختر زیبنده خانم و ایشان دختر ابراهیم خان و پدر ایشان آقای علیخان امیر تومان بیگلربیگی می باشد و مادر ولیخان زنی از عشایر رابر شهرستان بافت کرمان می باشد.
6 – فاطمه خانم که بعدا فامیل کاظمی شیرازی گرفته شده، همسر ولی خان بوده و فرزند دختر از او دارد به نام های گوهرشاد و سکینه که گوهر شاد با خانواده میرحسینی راینی ازدواج کرده و سکینه خانم در جوانی فوت کرده است.
7 – سه نور چشمی که از آنها نام برده شده، فرزندان عالیه خانم نیستند. در کرمان به بچه معمولا نور چشمی می گویند.
8 – سرکار نواب عالی آقای حسین علیخان امیر (نصرت الممالک) می باشد نه حسن علیخان. ایشان برادر خانم گوهر خانم همسر ولی خان، چندین دوره نماینده مردم کرمان در مجلس شورای ملی بوده است.
9 – آقای غلامحسین خان هم پسر پانزدهم ابراهیم خان ظهیرالدوله و دختر سپهدار همسر ایشان بوده است.