بازسازی عملیات‌های دفاع مقدس در کشور/ کتاب عکس آزادگان آماده چاپ است

به گزارش خبرنگار حماسه و مقاومت فارس(باشگاه توانا)، بعد از ورود سردار بهمن کارگر به بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس تغییر و تحولاتی در ساختار این بنیاد ایجاد شد که یکی از این تحولات تبدیل معاونت هنری بنیاد حفظ آثار و معاونت ادبیات و انتشارات این بنیاد به دو سازمان «سینمایی و هنرهای نمایشی» و «هنری و ادبیات دفاع مقدس» بود.

گل‌علی بابایی‌ که پیش از این تغییرات معاون هنری بنیاد حفظ آثار بود، از 16 مرداد 1392 ریاست سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس را بر عهده گرفته است؛ فعالیت در عرصه هنرهای تجسمی، ادبیات و موسیقی دفاع مقدس از محورهای مأموریت این سازمان است که طی این گفت‌وگو با گل‌علی بابایی به محور هنرهای تجسمی دفاع مقدس می‌پردازیم.

* در محور هنرهای تجسمی چه مأموریت‌هایی به سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس محول شده است؟

چیدمان هنری و تأمین محتوا برای باغ‌ موزه‌های دفاع مقدس در سراسر کشور، انتشار کتاب‌های نقاشی، عکس، کمیک استریپ و کاریکاتور، برگزاری جشنواره‌های بین‌المللی با موضوعات مختلف دفاع مقدس و مقاومت، چاپ بنر و پوسترهای مناسبتی در فضای شهری از محورهای عمده فعالیت در بخش‌ هنرهای تجسمی است.

* سازمان هنری و ادبیات در بحث چیدمان هنری و تأمین محتوا در مراکز فرهنگی و هنری دفاع مقدس یا همان باغ موزه‌های دفاع مقدس چه اقداماتی دارد؟

ساخت باغ موزه‌های دفاع مقدس در استان‌ها یک پروژه ملی بوده که در سطح کشور در حال اجرایی ‌شدن است؛ معاونت مهندسی بنیاد حفظ آثار بحث ساخت باغ موزه را پیگیری می‌کند؛ سپس تأمین محتوا و چیدمان هنری به بخش هنرهای تجسمی سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس محول می‌‌شود؛ سازمان هنری نیز با تشکیل کارگروه‌های تخصصی با حضور کارشناسان طراحی صحنه، معماری و نور نخستین قدم را برای چیدمان هنری برمی‌دارد.

* برای این کار از خلاقیت هنرمندان هر استان استفاده می‌شود یا اینکه هنرمندان از استان‌های دیگر اعزام می‌شوند؟

با توجه به اینکه سعی می‌شود طرح‌های هر استان برای تأمین محتوای باغ موزه دفاع مقدس بر اساس قابلیت‌های همان استان باشد، لذا نظر سازمان این است که هنرمندان بومی استان‌ها با در نظر گرفتن موقعیت جغرافیایی منطقه و محلی که برای باغ موزه در نظر گرفته شده است، طرح‌های خود را ارائه ‌دهند. بدیهی است پس از انجام مراحل کارشناسی اولویت اول با هنرمندان استانی است.

* چیدمان هنری و تأمین محتوا باغ موزه‌ دفاع مقدس در استان‌هایی که کار را آغاز کرده‌اند، در چه مرحله‌ای است؟

در برخی از استان‌ها مانند همدان، کار باغ موزه به اتمام رسیده اما برخی اوقات تغییراتی در دکور یا شکل ظاهری انجام می‌گیرد؛ در بعضی از استان‌ها مانند اصفهان، یزد، شیراز و ... به مرحله چیدمان رسیده‌ایم؛ ضمن اینکه در هر کدام از استان‌ها بازسازی یکی از عملیات‌های دفاع مقدس را نیز خواهیم داشت.

* هر استانی بر چه اساسی بازسازی یکی از عملیات‌های دفاع مقدس را برعهده می‌گیرد و آن را به نمایش می‌گذارد؟

انتخاب‌ هر استان برای بازسازی عملیات‌های دفاع مقدس، براساس محل و محیط مورد نظری که در اختیار استان‌ها گذاشته می‌شود؛ با توجه به شرایط زمین، بازسازی نوع عملیات هم تعیین شده است.

به عنوان مثال منطقه‌ای که برای مرکز فرهنگی دفاع مقدس استان گلستان انتخاب شد، منطقه جنگلی است؛ با توجه به اینکه عملیات «والفجر 4» در منطقه جنگلی اجرا شده بود، بر این اساس قرار شد عملیات «والفجر 4» در استان گلستان بازسازی شود.

نمونه دیگر، محلی که برای ساخت مرکز فرهنگی دفاع مقدس استان مازندران در نظر گرفته شد، در حاشیه رودخانه «تجن» است؛ لذا قرار شد که عملیات «والفجر 8» که عبور از اروند بود، در این استان بازسازی شود.

عملیات «طریق‌القدس» در محور دشت‌آزادگان و سوسنگرد اجرا شد؛ با توجه به اینکه محل ساخت باغ موزه دفاع مقدس در استان سمنان منطقه‌ای رملی است، بازسازی عملیات «طریق‌القدس» صورت گرفته است.

* طراحان را چه کسی انتخاب می‌کند؟

برخی را خودمان انتخاب می‌کنیم یا اینکه استان‌ها پیشنهاد می‌دهند؛ در این مورد سعی می‌کنیم از نیروهای بومی استفاده کنیم؛ در واقع اولویت با طراحان بومی هر استان است؛ به عنوان مثال استان اصفهان چند طراح معرفی ‌می‌کند؛ پس از ارزیابی تخصصی وارد کار می‌شوند.

* در باغ موزه دفاع مقدس همدان آثار متعددی از دوران جنگ به نمایش گذاشته شده بود؛ حتی نامه‌هایی از مردم به جبهه دیده می‌شد؛ این آثار و اسناد چگونه جمع‌آوری ‌شده و در اختیار باغ موزه گذاشته می‌شود؟

اسناد و آثار زیادی در پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس جمع‌آوری شده است؛ در زمان جنگ هم هر استانی آثار خود را در سازمان‌های مثل سپاه، ارتش، ژاندامری و جهاد سازندگی ثبت و ضبط می‌کرد.

به عنوان مثال جهادگران استان سمنان در احداث جاده در تپه‌های الله‌اکبر که منجر به قطع ارتباط سپاه‌های سوم و چهارم عراق شد، نقش مهمی ایفا کردند؛ بیشتر مدارک و اسناد در این استان موجود است.

* تأمین اعتبار برای ساخت باغ موزه‌‌های دفاع مقدس از سوی چه نهاد و سازمانی صورت می‌گیرد؟

بار اصلی بودجه برای احداث باغ موزه‌های دفاع مقدس بر دوش استان مربوطه است که آن هم از طرق مختلف تأمین می‌شود. یکی از منابع بودجه‌ای است که طی سفرهای استانی رهبر معظم انقلاب به استان‌های مختلف تصویب می‌شود؛ در بعضی از استان‌ها هم طی سفرهای استانی رئیس‌جمهور دولت نهم و دهم تصویب ‌شده بود. در این طرح‌های استانی بخش کمی از بودجه توسط بنیاد حفظ آثار تأمین می‌شود.

* کار چیدمان هنری باغ موزه دفاع مقدس چند استان آغاز شده است؟

در حال حاضر استان‌های یزد، سمنان، اصفهان، کردستان، مازندران، گلستان و اراک اعلام آمادگی برای چیدمان باغ موزه کرده‌اند که کارگروه‌ها را به آن استان‌ها اعزام می‌کنیم.

* مأموریت دیگر سازمان هنری و ادبیات دفاع مقدس در بخش هنرهای تجسمی چیست؟

چاپ کتاب‌های عکس از دیگر مأموریت‌های این سازمان است؛ در تعاملی که با انجمن عکاسان دفاع مقدس داریم، آلبوم‌های عکس با موضوع دفاع مقدس تا 9 شماره چاپ شده است. جلد دهم این مجموعه هم با عنوان «آزادگان» در حال آماده شدن برای چاپ است. با استفاده از آرشیوهایی که داریم این کار مشترک بنیاد با انجمن شکل می‌گیرد.

با توجه به ادغام هنری و ادبیات در بنیاد حفظ آثار، تلاش داریم کتاب‌هایی که از بنیاد چاپ می‌شود یک شکل و شمایل مشخص‌تری نسبت به قبل داشته باشد. یعنی کار به لحاظ هنری، کار پسندیده‌تر و زیباتری باشد. بر این اساس، یکی دیگر از مأموریت‌های مدیریت هنرهای تجسمی در بخش گرافیک، بحث طراحی جلد و صفحه‌آرایی کتاب‌هایی است که در سازمان هنری و ادبیات تألیف می‌شود.

یکی دیگر از مواردی که پیگیری می‌کنیم، در حوزه کاریکاتور است؛ در این راستا طی سال‌های قبل جشنواره جهانی کاریکاتور با عنوان «اشغال» برگزار شد؛ در بحث کتاب‌های کمیک استریپ هم کارهای مقدماتی و چاپ آن را انجام می‌دهیم. طراحی بنر و پوسترهای مناسبتی از دیگر مأموریت‌های این سازمان است که در موقعیت‌های خاص انجام می‌گیرد.

* به عنوان آخرین سؤال در سازمان هنری و ادبیات از هنرمندان عرصه هنرهای تجسمی حمایت می‌کنید؟

در این رابطه معمولاً هنرمندان آثار خود را ارائه می‌دهند؛ اگر آثارشان مورد قبول شورای تخصصی قرار بگیرد، کتاب‌هایشان را چاپ می‌کنیم.

مثل کتاب «در چشم آفتاب» و کتاب‌های نقاشی «چلچراغ» با موضوع نقاشی «پرتره» از فرماندهان شهید نیروهای مسلح که پس از تصویب به چاپ رسید. همچنین در زمینه چاپ عکس‌های دوران دفاع مقدس عکاسان جنگ تاکنون کتاب‌هایی از عکس‌های احسان رجبی، امیرعلی جوادیان و سید مسعود شجاعی با عنوان «قاب‌های ماندگار 1، 2 و 3» چاپ شده است. در موزه‌ها نیز هنرمندان آثار خود را در بحث نقاشی و مجسمه ارائه می‌دهند، اگر کارهایشان قبول شد به استان‌ها معرفی می‌کنیم.