«در آفریقا همه چیز سیاه است»؛ روایتی از پشت خاکریز صدامی‌ها

  همه چیز از پارادوکس جالبی شروع می‌شود که مطلع این پارادوکس اسم کتاب است. «در آفریقا همه چیز سیاه است» شاید بیشترین موضوعاتی که در ابتدا به ذهن مخاطب این کتاب می‌رسد،‌ خواندن داستان‌هایی از آفریقا و قاره‌ی سیاه است. طرح جلد کمی این احتمال را از ذهن دور می‌کند ولی ناخودآگاهِ مخاطب به هرسمتی برود به جایی بین روزهای جنگ تحمیلی نمی‌رود.

«مرد نیم‌ خیز شده روی دیوار، طوری پرید که روی پنجه‌ پا فرود آمد. احساس کرد چیزی به پشتش فرو رفت. چرخید و ردیف گلدان‌های کاکتوس چیده شده کنار دیوار را دید. دست به پشت برد و جای درد را مالید. نگاهش را گرداند توی حیاط و رفت طرف پنجره. روی شیشه‌ها با چسب کاغذی ضرب‌در زده بودند. توی دلش گفت: «اینا که هنوز توی جنگ‌‌ان!»

شاید بیراه نباشد اگر بگوییم که هر قصه‌ای دو وجه دارد؛ یکی خیر و دیگری شر. ماجرای جنگ هم از این قاعده مستثنی نیست. وقتی به کلاه قرمز عراقی روی جلد کتاب نگاه می‌کنی حس می‌‌کنی در این کتاب روایتی دیگرگونه خواهی خواند. روایتی که شاید رنگ و بویی از شر نیز در صفحاتش به چشم می‌خورد، روایتی دورتر از رمل‌های نرم فکه و خاک‌‌های داغ جنوب؛ روایتی کمی آن‌ طرف‌‌تر؛ کمی نزدیک‌‌تر به خاکریز‌های عراق.

«در آفریقا همه چیز سیاه است»؛ نام مجموعه‌ای داستانی است که شامل چهار داستان کوتاه به قلم ساسان ناطق است. این مجموعه برگرفته از خاطرات مکتوب و مستند سربازان عراقی است، که با تخیل جوان این نویسنده ‌ی تبریزی، پرورش یافته و در ذیل عنوان یکی از داستان‌های کتاب با همین نام، منتشر شده است.

ناطق، این کتاب را اشاره‌ای به واقعیت تلخ و سیاه کشور عراق در روزهای جنگ تحمیلی و تصفیه ‌حساب‌‌های شخصی صدام، پس از جنگ می‌‌داند؛ موضوعی که در خلال داستان «در آفریقا همه چیز سیاه است» به آن پرداخته شده و ماجرای انفجار هلی ‌کوپتر عدنان خیرالله طلفاح، وزیر دفاع حکومت صدام و ژنرال ارتش عراق در آن به تصویر کشیده شده است.

برخلاف مجموعه داستان «وقتی جنگ تمام شود»، که روایت‌های آن در جبهه‌ ی خودی و خاکریز‌های داخلی پی گرفته شده است، در این کتاب با داستان‌هایی از جبهه مقابل مواجه می‌شویم. داستان «کسی به مرده‌‌ها لگد نمی‌‌زند» خواننده با شخصیت‌‌های عراقی و نگاه متفاوت آن‌ها به میدان جنگ درگیر است و در این داستان از رزمنده‌های ایرانی و زاویه‌ی دید خودی به دفاع مقدس، خبری نیست.

ناطق، در سومین داستان از این مجموعه‌ 63 صفحه‌‌ای، به بهانه‌‌ی دیدگاه‌های متفاوت ایرانی‌ها و عراقی‌ها به ماه محرم، تقابل جبهه خودی و غیرخودی را به تصویر درآورده و داستان خوبی خلق کرده است. چهارمین روایت مجموعه‌ی «در آفریقا همه چیز سیاه است»، به زمان و مکانی بعد از تهاجم عراق به ایران باز می‌‌گردد. این داستان که فضایی متفاوت از سه داستان دیگر دارد، آنقدر‌ها درگیر حال و هوای جنگ نیست و با نگاهی کاملاً متفاوت و شاید بتوان گفت فکاهی، عراق پس از جنگ را به تصویر کشیده است. ساسان ناطق، در این کتاب نیز همچون برخی از آثار پیشین خود نظیر خلیل در آتش و پشت میدان نبرد، روایت‌‌های واقعی از دوران دفاع مقدس را دستمایه نگارش این کتاب قرار داده است. در آفریقا همه چیز سیاه است، زمستان 92 از سوی انتشارات شهرستان ادب و با قیمت 3500 تومان روانه بازار نشر شده است.