رازهای موفقیت یک امام جماعت در گفتگو با آیت‌الله سید رضی شیرازی

هرگز امامت جماعت و خدمت به مردم را با تدریس در حوزه و دانشگاه عوض نمی کنم. مسجدی که تنها مخصوص اقامه نماز باشد از رونق خوبی برخوردار نمی شود، مسجد باید از امام جماعتی پیگیر، پرتلاش، عالم به روز و با نشاط برخوردار باشد.

یکی از این مساجد که بیش از ٥٠ سال است مردم محل و حتی دیگر محلات تهران در این مسجد حضور می یابند، مسجد شفا واقع در خیابان ولی عصر(عج)، تقاطع خیابان شهید بهشتی و مطهری است. مردمی که برای نماز جماعت در این مسجد حضور می بابند غالبا از دیگر محلات تهران به این مسجد می آیند و سالیان سال است که علاقه مندی به امام جماعت، آنها را به افراد ثابت و همیشه حاضر در مسجد تبدیل کرده است.

آیت الله آقا سید رضی شیرازی، امام جماعت مسجد شفا، نواده مرحوم میرزای شیرازی(ره) است. وی متولد نجف اشرف است و از نوادر علمی روحانیت ساکن تهران است. وی از طرف پدری منسوب به میرزای شیرازی بزرگ و از طرف مادری به فقیه اهل بیت (ع) مرحوم آیت‌الله شیخ محمدکاظم شیرازی منسوب است. تحصیلات عمده وی در نجف اشرف بوده و نزد استادان بزرگی چون آیت‌الله آقا شیخ محمدکاظم شیرازی به فراگیری فقه و اصول پرداخته است.

 مسجد شفا به دستور آقای بروجردی ساخته شد و آیت الله سید رضی شیرازی، در سال ١٣٤٤ برای امامت جماعت مسجد شفا انتخاب شد. وی پس از عزیمت به تهران در دانشکده الهیات دانشگاه تهران مشغول به تدریس می شود و در کنار آن در مدارس مروی و سپهسالار کرسی های فلسفه و عقاید برپا می کند.

 وی از ٥٠ سال پیش که به عنوان امام جماعت مسجد شفا انتخاب شد، فعالیت های علمی بسیاری از جمله فعالیت های فرهنگی تبلیغاتی، برگزاری جلسات متعدد مذهبی و اصول عقاید و پاسخگویی به سوالات جوانان را در این منطقه عهده دار شد. رفتار و منش این عالم برجسته به عنوان امام جماعت مسجد با مردم به گونه ای است که بسیاری شیفته و مرید وی شده اند، به گونه ای که پای شهروندان مناطق و محلات دیگر تهران را به این مسجد باز کرده است.

 عالمی برجسته و آشنا به علم روز، برخورد شایسته با مردم و پیگیری مشکلات مردم و تلاش برای رفع آنها تنها بخشی از ویژگی های اخلاقی این امام جماعت و روحانی با فضیلت است که موجب شده، عده ای به معنای واقعی شیفته وی شوند. حضور منظم در مسجد و پاسخگویی این فقیه و فیلسوف بزرگ در نوع خود مثال زدنی است.

 تمسک به عقل و زبان نرم

وی بهترین شیوه در جذب مردم به اسلام را بهره گیری از شیوه تعقل به جای تعبد می داند و معتقد است که با زبان نرم می توان کلام حق را برای مردم بیان کرد. وی معتقد است با زور نمی توان مردم به اسلام دعوت کرد. 

آیت الله شیرازی در مورد نقش امام جماعت در رونق مسجد و افزایش کارکردهای آن می گوید: یک روحانی زمانی می تواند در مدیریت مسجد موفق باشد که از قرآن و روایات ائمه اطهار(ع) در انجام امور مربوط به خود بهره بگیرد و آن را سرلوحه کارش قرار دهد. روحانی و امام جماعت مسجد باید دارای خصوصیاتی باشد و براساس نیازهای روز در مسجد سخنرانی کند از جمله اینکه افرادی را که در مسجد حضور می یابند بشناسد، نیازهای مردم محل را شناسایی کند و برای رفع آن نیازها تلاش کند.

وی فصاحت در کلام و خوش رفتاری امام جماعت را عامل مهمی در جذب مردم به مسجد می داند و تصریح می کند: امروز جامعه نیازمند روحانی و امام جماعتی پرمایه در علم و دانش و عمل کننده به اسلام است تا مردم اسلام را عملا در رفتار ببینند. در روایت های اسلامی هم تاکید شده است که مردم را با عمل به اسلام دعوت کنید. بر این اساس امام جماعتی در مسجد موفق است که همیشه در خدمت به مردم از دیگران پیشی بگیرد و مردم بتوانند به راحتی با او حرف بزنند.

 وی اظهار می کند: امام جماعتی که موقع اذان به مسجد بیاید و بعد از پایان نماز از مسجد خارج شود و قبل و بعد از نماز حضورش در مسجد ادامه نداشته باشد، نمی تواند موثر واقع شود. امام جماعت باید ساعت های طولانی در مسجد برای مردم وقت بگذارد و ساعت ها بعد و قبل از نماز با مردم و برای رسیدگی به مشکلات مردم در مسجد حاضر باشد.

آیت الله شیرازی می افزاید: در سال های گذشته همه تلاش من بر این مبنا بوده است که با زبان نرم، کلام حق را برای مردم بیان کنم و راه را به آنها نشان دهم چراکه با زور نمی توان مردم را به اسلام دعوت کرد.

 راز موفقیت در دعوت بالغ بر ٦٠٠ نفر به اسلام

حجت‌الاسلام شیرازی که در سال های گذشته بیش از ٦٤٠ نفر را به اسلام دعوت کرده است، در مورد شیوه هایی که به کار گرفته است تا این افراد به اسلام گرایش پیدا کنند، می گوید: ائمه جماعات باید درجه اول با عقل سپس با علم کامل، مردم را به اسلام دعوت کند. امروز دنیا، دنیای علم است و اکثر مردم باسوادند. بایستی با فکر و تعقل برای اسلام تلاش کرد زیرا که اسلام عین عقل است و غیر از عقل چیز دیگری نمی تواند مردم را به سمت دین اسلام دعوت کند. خود من هم با همین شیوه عقلی توانستم این افراد را به اسلام جذب کنم.

وی با بیان ویژگی های مسجد جاذبه‌مند اظهار می کند: یک مسجد پرجاذبه در درجه اول باید امام جماعتی آشنا به علم روز داشته باشد که با خوش‌رفتاری، زمینه‌ساز جذب مردم به مسجد باشد. از طرفی بیان خوب امام جماعت، ظاهری پاک و آراسته همچنین به روز بودن امام مسجد هم می تواند از دیگر مولفه های مهم در جذب مردم به مسجد است.

آیت الله شیرازی می افزاید: هرگز امامت جماعت و خدمت به مردم را با تدریس در حوزه و دانشگاه عوض نمی کنم. مسجدی که تنها مخصوص اقامه نماز باشد از رونق خوبی برخوردار نمی شود، مسجد باید از امام جماعتی پیگیر، پرتلاش، عالم به روز و با نشاط برخوردار باشد.

 وی با اشاره به اینکه من سالیان سال در دانشگاه و حوزه تدریس داشته‌ام ولی هیچ کدام اینها را بر خدمت به مردم و امام جماعت مسجد ترجیح نمی‌دهم، اظهار می دارد: باید شیوه‌ امامان جماعت در جذب مردم به مسجد همانند شیوه‌ پیامبر (ص) در جذب مردم به اسلام باشد. نحوه رفتار پیامبر(ص) با مردم همان طور که در روایات اسلامی آمده است رفتاری سرشار از محبت‌ بود به گونه‌ای که گاها دیده می شد که برخی از کودکان با پیامبر(ص) رفتاری ناشایست داشتند ولی حضرت آنها را با محبت در آغوش می گرفت یا با آنها بازی می کرد. شیوه رفتار و برخورد پیامبر(ص) امروز باید برای ما الگو باشد.

 وی با اشاره به اینکه در طول ٥٠ سال امامت جماعت تمام تلاشم داشتن رفتار و اخلاق پسندیده با مردم بوده است، تصریح می کند: از همه طبقه ها و گروه های سنی، تحصیل کرده، باسواد و اقشار کم درآمد و پردرآمد همه و همه در این مسجد رفت و آمد دارند و سعی و تلاشم براین اساس است که همه در مسجد باهم برادر باشند و در یک صف برای عبادت با خالق بیاستند.

ثمرات حضور امام جماعت درد آشنا و مجهز به علم روز

امام جماعت مسجد شفا خاطر نشان می کند: بسیاری از مساجد هستند که با داشتن امکانات روز نتوانسته اند مردم را به مسجد جذب کنند اما بسیاری از مساجد کوچک و ساده با داشتن امامی درد آشنا و مجهز به علم روز توانسته اند بسیاری را اهل مسجد کنند. مسجدی که از حضور امام جماعت موفق بهره مند است می تواند فعالیت های فرهنگی و هنری و عقیدتی بسیاری را برای مسجد برنامه ریزی کند تا همه مخاطبان از مسجد بهره برداری کنند.

 وی توصیه می کند که باید درب مسجد شبانه روز بر روی مردم باز باشد و می افزاید: اگر امام جماعت خوب کار کند و مدیریت و فعالیت زیادی از خود نشان دهد، خودش را از مردم بداند و بین مردم باشد و در مسجد و محل اعتبار کسب کند آن امام جماعت توانسته مسجد را به مسجد طراز اسلامی نزدیک کند. امام جماعت مسجد باید امامت را کار اصلی خود بداند زیرا که روحانی، مرجع دینی محل است و مدیر دینی یک منطقه به شمار می رود رفتار امام جماعت در تمام افکار و اعمال مردم اثرگذار است.

 وی با اشاره به اینکه مساجد نباید برای کسب درآمد متوسل به کارهای تجاری شوند، می گوید: تجاری شدن مسجد، موجب می شود که معنویت کمرنگ شود و مسجد از فعالیت‌های فرهنگی و مذهبی باز بماند. همان طور که اشاره کردم تنها راه جاذبه مندی مسجد امام جماعت مسجد است.

چرا مردم شیفته امام جماعت شدند؟

فرهاد عصار از اعضای هیئت امنای مسجد که بیش از ٣٠ سال است با آیت الله شیرازی آشنا است، می گوید: وی انسانی سرشار از محبت و آرامش است و همین امر موجب محبوبیت وی در میان نمازگزاران شده است. گاهی دیده می شود افراد با داشتن مشکلات زیاد و گرفتاری‌ها پیش‌ وی که می‌آیند با حضور در محضر وی عصبانیت‌شان فروکش می‌کند و تمام گرفتاری‌هایشان را فراموش می‌کنند. این رفتار و منش زمینه ساز جذب افراد بسیاری به وی شده است. به اعتقاد من اگر رفتار یک امام جماعت به عنوان مدیر طبیعی مسجد با مردم برخوردی شایسته همراه با حفظ کرامت انسانی باشد، می تواند افراد زیادی را به مسجد سوق دهد. این خود عامل موفقیت آیت الله شیرازی است که بعد از گذشت ٤٠ یا ٣٠ سال بسیاری از مردم دیگر محلات را پای منبر وی می کشاند.

تدریس دوره های شرح منظومه و فلسفه ملاصدرا

وی با اشاره به دوره ها و کلاس هایی که توسط آیت الله شیرازی در مسجد یا در منزلشان برگزار می شود، ادامه می دهد: شرح منظومه، فلسفه ملاصدرا و اصول عقاید، سخنرانی‌ها و تفسیر قرآن از جمله دوره‌هایی است که توسط وی برگزار می شود و خوشبختانه علاقه مندان بسیاری را هم جذب کرده است.

 عصار با اشاره به اینکه در مسجد دو نوبت نماز جماعت اقامه می شود به بخش های مسجد هم اشاره ای می کند و می گوید: کتابخانه، ساختمان بسیج و آشپزخانه برای آشپزی در ایام محرم از بخش‌های مسجد است اما بنا داریم که بخش کتابخانه و سالن اجتماعات مسجد را گسترش دهیم که اعتبار و بودجه آن از طریق مردم تامین می شود.

 وی خاطر نشان می کند: مسجد برای نیازمندانی که در مسجد حضور می یابند نیز کمک هایی در نظر می گیرد به گونه ای که پس از تحقیق، پرونده ای برای آنها در مسجد تشکیل می شود و هر ماه مبالغی به حساب آنها واریز می‌شود. در سال‌های گذشته ٧٠ نفر تحت پوشش کمک های مسجد قرار گرفتند.