روحانیت در ایران ( گزارش فعالیت خیرخواهانه شیخ عبدالکریم حائری در قم )

  حضرت آیت‌الله گذشته از زمان تأسیس جامعه علمیه، توجه مخصوصی به کارهای خیریه داشته‌اند؛ و این یکی از امتیازات ایشان است که با همه مشاغل علمی و مرجعیت فتوی هیچ‌وقت از رسیدگی به حال زیردستان و دست‌گیری افتادگان و کمک به تعلیم اطفال بی‌بضاعت در مدارس و مکاتیب خودداری ننموده و با همه ضعف و ناتوانی به همه کارها رسیدگی می‌نمایند.

اکنون گذشته از هفتصد نفر محصل و مدرس که در زیر سایه ایشان در قم مشغول به تحصیلند، عده زیادی از اطفال یتیم و زن‌های بی‌پرستار و فقرا و مرضی با همراهی ایشان زندگی می‌نمایند. از آن‌جمله در چند سال قبل که تنگ‌سالی مختصری پیش آمد برای فقرا محلی تهیه نمودند که از گرسنگی و سرما آسوده باشند، پس از گذشتن سال و تفرق جمعیت، چند نفر از آنها که مریض بودند باقی ماندند لذا محلی دیگر برای معالجه آنها تهیه نمودند و کم‌کم بر مرضی و مخارج آن افزوده شد تا اکنوه که مریضخانۀ مهمی گردیده که اخیراً به‌واسطۀ خرابی سیل از محل مریضخانه سابق به مریضخانه جدید (که در تحت نظر ایشان از ترکه مرحوم سهام‌الدوله ساخته شده بود) منتقل گردیده و با کمال عنایت و اهمیت به آنها سرکشی می‌شود. آثار خیریه حضرت آیت‌الله بسیار است، چیزی که بیشتر از همه مورد توجه است همت فوق‌العاده بود که در همراهی با سیل‌زدگان قم فرمودند که بلافاصله به همه ولایات تلگراف کرده و استمداد نمودند، و وجوه واصله را با دقت کامل به مصارف سیل‌زدگان و ساختمان آنها رسانیدند که اگر بخواهیم به خصوصیات آن بپرداریم به‌طول می‌انجامد لذا خلاصه این عملیات شش‌ماهه را از نظر خوانندگان می‌گذرانیم.

عملیات انجمن اعانۀ سیل‌زدگان

پس از خرابی سیل، اعلی‌حضرت اقدس شهریاری ده هزار تومان فوری جهت حضرت آیت‌الله فرستادند که به مصرف سیل‌زدگان برسانند. حضرت آیت‌الله جهت تقسیم وجه به اشخاص و مصارف ساختمان، انجمنی تشکیل داد از چند نفر از تجار متدین و رئیس محترم مالیه و مدعی‌العموم و این انجمن تحت‌نظر خود حضرت آیت‌الله مشغول به کار شدند. در ابتدا تا اندازه‌ای پول و نان به سیل‌زده‌های بی‌بضاعت تقسیم نمودند و بعد شروع به ساختمان منازل نمودند. تدریجاً از ولایات که قسمت عمدۀ آن طهران بوده اعانه جمع شد.

جمع کل عایدی 66300 تومان بوده که 30 هزار تومان از طهران می‌باشد و چهارهزار تومان از آن هنوز نرسیده و می‌رسد و تا شب 20 آبان 61 هزاروپانصد تومان خرج شده.

عملیات ساختمانی تاکنون عبارت است از شهرنو 340 خانه، محله سلطان‌محمد شریف 199، سنگ بند و حمام طالار 229، دروازه کاشان 199، کوچه حرم 93، دروازه قلعه 159. برای هر خانواده یک اطاق ساخته‌اند و خرابی خانه‌های واقعه در خندق که جای آن قابل ساختمان نبوده و مهندسین تصویب نکرده‌اند در زمین مبارک‌آباد خانه‌های جدید ساخته شده و برای جلوگیری از خسارت بارندگی کارهای روی آن را مقدم داشته‌اند و کارهای پائین آن تا 29 روز دیگر تمام می‌شود. ع

جامعه علمیه قم

مدرسین عالی

حضرت آیت‌الله حاجی شیخ عبدالکریم              آقای آمیرزا محمد همدانی

آقای آشیخ محمدعلی قمی                           آقای آسید محمدرضای گلپایگانی

آقای آمیرزا محمد قمی                                آقای آمیرزا خلیل‌الله صیمری

آقای آسیدمحمد حجت تبریزی                      آقای میرزاعبدالحسین ابن‌الدین

آقای آسید محمدتقی خونساری                      آقا نجفی تبریزی

اقای حاجی سید محمدباقر قزوینی                  آقای آشیخ عباسعلی شاهرودی

آقای آشیخ حسن فاضل قمی                         اقای آمیرزا محمدعلی ادیب طهرانی

محصلین                   حجره   محصل

مدرسه فیضیه              91      200               دارالشفاء                                      28      42

مدرسه رضویه             24      43                مدرسه حاجی ملاصادق           25      45

مدرسه ناصریه             23      22                مدرسه مهدیقلیخان                 14      20

حاجی سیدصادق         10      18                منازل                                200

متفرقه                                100              جمع                                 700