سیزدهم آبان، یوم الله

تسخیر سفارت امریکا، یکی از مهم ترین رویدادها در تاریخ مبارزات ملت ایران بر ضد استعمار است. رهبر انقلاب بی درنگ از اشغال لانه جاسوسی حمایت کرد و آن را انقلابی بزرگ تر پس از سرنگونی استبداد پهلوی نامید و امریکا را شیطان بزرگ لقب داد. در واقع، با پیروزی انقلاب اسلامی، استبداد و با تسخیر سفارت امریکا، استعمار از ایران ریشه کن شد.

 حادثه سیزده آبان

چند ماه پس از پیروزی انقلاب و بعد از آنکه چهره واقعی امریکا برای ملت ایران آشکار شد و آنها از فعالیت های مداخله جویانه دولت امریکا آگاه شدند، تعدادی از دانشجویان پیرو خط امام در روز سیزده آبان 1358، به سوی محل سفارت امریکا حرکت کردند. آنان بدون درگیری و برخورد با نگهبانان سفارت، کنترل و مراقبت ساختمان را به عهده گرفتند. دانشجویان که عکس امام خمینی رحمه الله را به سینه هایشان نصب کرده بودند، پس از حدود سه ساعت توانستند سفارت امریکا را تصرف کنند و افراد آن را به گروگان بگیرند.

هدف از تصرف

از آنجا که در کودتای 28 مرداد 1332، امریکا پس از فرار شاه از ایران، دوباره او را در به دست گرفتن قدرت یاری داده بود، مردم ایران حق داشتند پس از پیروزی انقلاب هم به مسئله پذیرش شاه در امریکا ـ پس از فرار او از ایران ـ مشکوک شوند و آن را توطئه ای دیگر برای سرنگونی نظام جمهوری اسلامی بدانند. کشف ارتباط برخی جریان های ضد انقلاب و توطئه گر با سفارت امریکا، فعالیت های جاسوسی سفارت و دامن زدن به اختلاف های قومی، از جمله انگیزه های دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در تصرف سفارت خانه امریکا در تهران بود. دانشجویان خواهان بازگشت شاه برای محاکمه و کوتاه شدن دست امریکا از دخالت در ایران بودند.

اقدامات امریکا پس از تسخیر لانه جاسوسی

پس از تسخیر سفارت امریکا در تهران، دولت کارتر، رئیس جمهور وقت امریکا، افزون بر انجام یک سری فعالیت های دیپلماتیک برای آزادی گروگان ها، تصمیم گرفت از فشارهای اقتصادی و سیاسی نیز برای به زانو در آوردن انقلاب اسلامی استفاده کند. تحریم اقتصادی، انزوای سیاسی و اعزام ناوگان نظامی به خلیج فارس، از جمله اقدامات دیگر امریکاست. دولت امریکا هنگامی که از نجات گروگان ها ناامید شد، تصمیم گرفت کودتای نوژه را اجرا کند که آن نیز با عنایت پروردگار به شکست انجامید.

جلوگیری از نفوذ امریکا

پیروزی انقلاب ایران به رهبری امام خمینی رحمه الله ، سردمداران کاخ سفید را به وحشت انداخت و سفارت خانه امریکا، برای از بین بردن نهال نوپای انقلاب از پا ننشست. تسخیر لانه جاسوسی در سال 1358 به دست دانشجویان، در قطع دست امریکا از دخالت در ایران و پایان سلطه قدرت مندانه آن نقش مهمی داشت. در واقع، اشغال 444 روزه سفارت امریکا در تهران سبب شد تا یکی از اهداف نخستین انقلاب اسلامی، یعنی مقابله با گسترش نفوذ امریکا در کشور، هر چه بیشتر تحقق یابد.

حمایت رهبر کبیر انقلاب

حضرت امام خمینی رحمه الله ، با تأیید حرکت دانشجویان در تصرف سفارت امریکا چنین می فرمود: «بارها گفته ام که گروگان گیری توسط دانشجویان مسلمان و مبارز و متعهد ما، عکس العمل طبیعی صدماتی است که ملت ما از امریکا خورده است.» «دانشجویان مسلمان و مبارزی که لانه جاسوسی را اشغال کرده اند، با عمل انقلابی خودشان، ضربه ای بزرگ به پیکر امریکای جهان خوار وارد نمودند و ملت را سرافراز کردند.» «مرکز توطئه و جاسوسی به اسم سفارت امریکا و اشخاصی که در آن بر ضد نهضت اسلامی توطئه نموده اند، از احترام سیاسی و بین المللی برخوردار نیستند.... ما اینجا را نه سفارت خانه می دانیم؛ اینجا مرکز جاسوسی است، و نه آن افرادی که در آنجا هستند از سفرا و از اجزای سفارت خانه می دانیم و دیپلمات می دانیم.... اینها همه جاسوس هستند و مجرم هستند و مجرمین باید در خود این مملکت رسیدگی به حالشان بشود».

حمایت مردمی

پس از اشغال سفارت امریکا به دست دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در سیزده آبان 1358، مردم در مقابل سفارت خانه امریکا تجمع و از اقدام انقلابی آنان حمایت کردند. آنها با پشتیبانی از عمل انقلابی دانشجویان، خواستار بازگرداندن محمدرضا پهلوی بودند و با دادن شعارهایی بر ضد امریکا، توطئه های آن را محکوم می کردند. با آنکه فراوان از مردم خواسته می شد متفرق شوند، ولی در روز چهارده آبان، جمعیت به حدی بود که حرکت اتومبیل ها در خیابان منتهی به سفارت، به کندی صورت می گرفت.

ابرقدرت پوشالی

حرکت انقلابی دانشجویان ایران در سیزده آبان 1358، بازتابی گسترده در رسانه های خارجی داشت که همگی از شکست ابرقدرت پوشالی امریکا خبر می داد. بازتاب این اخبار، نقش مهمی در بیداری ملت ها برای مبارزه با استعمار ایفا کرد.

روزنامه فرانسوی زبان تونس در این باره نوشت: «در صفحات تاریخ، ضبط خواهد شد که حکومت انقلابی ایران، توانست با بزرگ ترین قدرت جهانی به مقابله بپردازد و طرح های جنگی آن را برای آزادی گروگان ها بر هم زند».

روزنامه الثوره چاپ دمشق نیز نوشت: «به زانو درآمدن امریکا در برابر خواسته های انقلاب اسلامی ایران، از مسئله آزاد کردن سپرده های ایران فراتر می رود؛ زیرا امریکا مجبور شد سندی را از سوی رئیس جمهور خود امضا کند که بر اساس آن، به هیچ وجه در امور داخلی ایران دخالت نکند. این دلیل بزرگی است بر اینکه ملت ها قادرند حقوق خود را از سرسخت ترین و نیرومندترین دولت امپریالیستی بازگیرند».

دیدگاه مقام معظم رهبری

مقام معظم رهبری، حضرت آیت اللّه العظمی خامنه ای، درباره تسخیر لانه جاسوسی می فرماید: «سفارت آنها که بعد به عنوان لانه جاسوسی معرفی شد ـ که واقعیتش هم همین بود ـ مرکز سازمان دهی مخالفین انقلاب و دشمنان انقلاب شد که بروند آنجا و دستور بگیرند تا علیه انقلاب و نظام فعالیت کنند.... آنها محمدرضا را که فراری ملت ایران بود، در امریکا پذیرفتند و به او به عنوان یک مهمان پناه دادند. اموالی را که در اختیار محمد رضا بود و میلیاردها دلار می شد که در امریکا سرمایه گذاری کرده بود، برنگرداندند.... اشغال لانه جاسوسی برای این بود که رژیم امریکا بداند با این انقلاب نمی شود شوخی کرد. انقلاب این ملت و این کشور، از آن انقلاب هایی نیست که توطئه ها را تحمل کند».