فعالیتهای اطلاعاتی نمایندگان فرهنگی آمریکا و انگلیس

از: ساواک اصفهان
شماره 44 ـ 4457/10/و
تاریخ 28/11/44
به: مدیریت کل اداره سوم 321
درباره: انجمنهای روابط فرهنگی و بیگانگان

به طوری که استحضار دارند و دولت آمریکا دارای انجمن روابط فرهنگی ایران و آمریکا و دولت انگلیس دارای شورای فرهنگی بریتانیا می‌باشد که این مؤسسات علاوه بر تدریس زبان انگلیسی فعالیتهای دیگری از قبیل کلاس درس خصوصی انگلیسی در منازل اشخاص و کلاس درس آشپزی به خانمها و کلاسهای مطالعه و برنامه‌‌های خارج از تدریس زبان انگلیسی ترتیب داده‌اند که عده‌ای از خانمها و رؤسای ادارات و افراد سرشناس جزو اعضای آن می‌باشند و ضمن این ملاقاتها و در پوشش مطالعه انگلیس امکان دارد که بیگانگان به طور غیرمحسوس اطلاعات موردنیاز خود را کسب نموده و اشخاصی را نیز نشان نمایند.
کمااینکه آقای امامی فروشانی واعظ و دبیر دبیرستانهای اصفهان شخصاً به این ساواک اعلام داشته در یکی از جلسات وعظ مشارالیه که کنسول آمریکا نیز حضور داشته در پایان به وی گفته است که شما خیلی خوب صحبت می‌کنید ترتیبی خواهم داد که به آمریکا عزیمت نمایید. از طرف دیگر تعداد خارجیان مقیم اصفهان به مناسبت طرح‌های صنعتی و عمرانی با سرعت رو به ازدیاد گذارده‌اند و این اشخاص به مناسبت کاری که انجام می‌دهند با ایرانیان دوستی نموده و رفت و آمد پیدا می‌نمایند که مواردی از آن به شرح زیر می‌باشد.
1ـ سرهنگ بازنشسته متین از بعضی از رؤسای ادارات منجمله آقای استاندار و اینجانب دعوتی به شام در منزل به عمل آورده بود که در آن ضیافت تعدادی از متنفذین و سرشناسان شهر و چند نفر بیگانه از جمله آقایان لورنز کنسول آمریکا. مندی رئیس شورای فرهنگی بریتانیا ـ در اصفهان و آقای هامبرگر عضو شورای فرهنگی مزبور و چند نفر بیگانه دیگر نیز حضور داشتند.
کنسول آمریکا از رئیس بانک اعتبارات کشاورزی درباره میزان وام و کمکی که به زارعین می‌گردد سئوالاتی نمود که رئیس بانک مزبور نیز پاسخ او را داد با اینکه این مذاکره جنبه سیاسی نداشته بعید به نظر نمی‌رسد که بیگانگان در چنین مجالس هم اطلاعاتی که بدان نیاز دارند به دست آورند و هم اینکه اشخاص موردنظر خود را نشان کرده و از وجود آنان استفاده نمایند.
2ـ انگلیسی‌ها علاوه بر شورای فرهنگی بریتانیا دارای مؤسسات دیگری از قبیل دایره اسقفی، کلیسای لوقا ـ بیمارستان مسیحی ـ پرورشگاه نابینایان و تعدادی دبستان و دبیرستان می‌باشد و با معاشرت و دوستی که کارکنان غیرایرانی این مؤسسات با عده‌ای از سرشناسان شهر و کارمندان ادارات دولتی و سایر مؤسسات ملی پیدا نموده‌اند امکان دارد اطلاعات مورد نیاز خود را کسب نمایند.
برابر ماده 2 آئین‌نامه انجمنهای فرهنگی که در جلسه بیستم مهرماه 1328 هیأت وزیران به تصویب رسیده مقرر گردیده (انجمن‌های روابط فرهنگی فقط در تهران تشکیل می‌گردند و حق فعالیت در شهرستانها و تأسیس شعب را ندارند) که تصویب‌نامه مذکور طی بخشنامه شماره 3701/303 ـ 25/1/42 جهت اجرا به این ساواک ابلاغ گردیده در حالیکه شورای فرهنگی بریتانیا در اصفهان به استانداری اصفهان اعلام داشته که شورای مزبور با رعایت مقررات و برابر تصویب‌نامه مورخه 11/11/41 هیأت دولت که در مورد انجمنهای روابط فرهنگی ایران با بیگانگان به تصویب رسیده تأسیس گردیده است.
با توجه به مراتب فوق خواهشمند است دستور فرمائید پاسخ موارد خواسته شده زیر را به این ساواک اعلام و در صورت تصویب ترتیبی اتخاذ گردد که رویه تمام ساواکها در مقابل اینگونه انجمنها یکنواخت باشد.
1ـ در صورتی که اساسنامه انجمن روابط فرهنگی ایران آمریکا و شورای فرهنگی بریتانیا در مرکز موجود است یک نسخه از آن را به این ساواک ارسال دارند.
2ـ حدود فعالیت‌های مجاز انجمنهای روابط فرهنگی ایران و بیگانگان تا چه حد می‌باشد و آیا می‌توانند برنامه‌هایی به جز برنامه‌های فرهنگی و آموزشی آن هم در خارج از محل انجمن انجام دهند یا خیر.
3ـ آیا تصویب‌‌نامه سال 1328 قابل اجرا است یا تصویب‌نامه مورخه 12/11/36 هیأت وزیران و در صورتی که تصویبنامه اخیراً باید اجرا شود یک نسخه از آن را به این ساواک ارسال دارند.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت استان اصفهان. تقوی
گیرنده. مدیریت کل اداره هشتم (843) جهت استحضار
(رونوشت مطابق با اصل است)