خواندن رمان در دوران پهلوی ۳ سال حبس داشت! / در جمهوری اسلامی حتی یک اثر تئوریک سانسور نشده است

 چندی پیش سومین برنامه پاسداشت چهل سال انقلاب کبیر اسلامی با عنوان شنبه‌های انقلاب، با حضور دکتر محمدحسین صفارهرندی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، دکتر شهریار زرشناس پژوهشگر و عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، دکتر مجتبی رحمان دوست نویسنده، دکتر اللهیاری معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، خانم مریم جدلی دبیر انجمن ناشران زن مسلمان آقای میثم نیلی برگزار شد. در این برنامه از احمد عطائی مدیرمسئول انتشارات قدر ولایت به‌عنوان ناشر پیشکسوت در عرصه دفاع مقدس، تاریخ معاصر و رهنمود‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی تقدیر شد.
صفارهرندی: از ۱۱ هزار عنوان کتاب در دوره پهلوی به بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار عنوان کتاب در دوران پس از انقلاب رسیده‌ایم
در بخشی از این نشست، دکتر محمدحسین صفارهرندی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در سخنانی با اشاره به آمار عناوین کتاب‌های ثبت شده کشور در قبل و بعد از انقلاب اظهار داشت: تعداد عنوان کتاب ثبت شده در کتابخانه ملی از ۱۳۱۶ تا ۱۳۵۷ در کل ۱۱ هزار عنوان با میانگین سالیانه ۲۷۵ عنوان کتاب بود که این آمار بعد از انقلاب از ۱۳۵۸ تا ۱۳۹۶ به میانگین سالیانه ۳۲۰۴۹ عنوان کتاب و در کل ۱۲۸۱۹۹۶ عنوان کتاب رسیده است.
وی افزود: سرانه مطالعه نسبت به قبل از انقلاب، چندین برابر شده است.
صفارهرندی در خصوص برابری میزان سرانه مطالعه با سایر کشور‌های دنیا تصریح کرد: میزان سرانه مطالعه ایران با ۲۰ کشور دنیا برابر است که این میزان از ۱۲ تا ۱۳ دقیقه به ۲۰ دقیقه رسیده است.
وی در خصوص تأثیر کتاب‌های دینی در سطح جامعه گفت: در حال حاضر اثربخشی کتاب‌های دینی بالاتر از کتاب‌های دیگر است.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: شمار بعضی از کتاب‌ها به بالاترین حد چاپ خود رسیده است که ازجمله این کتاب‌ها با مضمون دفاع مقدس بوده است.
صفارهرندی درباره متهم کردن جمهوری اسلامی به دیکتاتوری و سانسور گفت: در کشور‌های غربی کتاب‌هایی در نقد تفکر غرب نوشته‌شده است که محتوای آن غرب را همان‌طور که هست معرفی می‌کند، اما چرا بعضی از روشنفکران اجازه تزریق این کتاب‌ها را در جامعه نمی‌دهند.
دکتر صفارهرندی گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر شمار کتاب‌ها کم شده است که یکی از علت‌های آن دولتی است و دیگری آن استقبال عمومی مردم است.
وی در پایان افزود: چرا در خطبه‌های نماز جمعه، خطیب جمعه مروج یک کتاب نیست و لازم است تا این موضوع مورد توجه ویژه قرار گیرد.

زرشناس: در جمهوری اسلامی حتی یک اثر تئوریک سانسور نشده است

در ادامه این نشست، دکتر شهریار زرشناس پژوهشگر و عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سخنانی با اشاره به تأثیر انقلاب اسلامی بر آثار نشر و کتاب گفت: با توجه به اینکه در چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی قرار داریم باید به دو نکته محوری اشاره کرد که بر همین اساس انقلاب اسلامی تحولی درگذر از شبه مدرنیته ایجاد کرد و باعث آزادی تفکر و اندیشه در آثار نظری شد.
وی افزود: با پیروزی انقلاب اسلامی، فرآیند آزادی اندیشه و تفکر نشر و اندیشیدن، جان تازه گرفت؛ موضوعی که اساساً در تاریخ ایران بی‌سابقه بود، اما این دستاورد بزرگ انقلاب اسلامی مورد هجمه بی‌سابقه و سنگین تبلیغات دشمن قرارگرفته است.
زرشناس با اشاره به دستاورد انقلاب اسلامی درگذر از دوران شبه مدرنیته تصریح کرد: ظهور عصر شبه مدرنیته در ایران موجب انقطاع آثار نشری و مکتوب از پیشینه تاریخی شد، تاریخی که میان هسته و میراث نظری ایرانیان تفرقه ایجاد کرد، اما انقلاب اسلامی موجب احیای تفکر و خیزش به سمت پیشینه تاریخی خودمان شد بدین سبب بعد از انقلاب اسلامی زمینه بازگشت به خود و ایجاد افق برای دستیابی این میراث ازدست‌رفته فراهم شد.
وی تصریح کرد: نزدیک به دو قرن با غلبه شبه مدرنیته در ایران، عمده جریانات و تفکرات نظری، ترجمه‌ای ارائه شد، اما انقلاب به‌عنوان نماد خیزش اسلامی برای تفکر جدید و میل به‌سوی خودآگاهی تاریخ کشور افق گشایی می‌کند، این روند ادامه دارد و تا اکنون نیز در حال رشد و بالندگی است؛ اگر انقلاب اسلامی با همین روند تداوم یابد شاهد زاینده و رنسانس بی‌سابقه در تولیدات تئوریک خواهیم بود.
زرشناس با اشاره به محور دوم انقلاب اسلامی در ایجاد فضای آزادی برای آثار و تولیدات نظری گفت: پیروزی انقلاب اسلامی زمینه آزادی اندیشه را فراهم کرد، اما همواره این دستاورد بزرگ تحت الشعاع جریان‌های تبلیغی پرفشار غرب نادیده گرفته می‌شود به‌گونه‌ای که ده‌ها شبکه ماهواره‌ای و بسیاری از جریان‌های داخلی سعی در القای توهم دیکتاتوری در بین مردم‌دارند.
وی ادامه داد: مستند و مستدل می‌توان ادعا کرد که در جمهوری اسلامی ایران یک اثر تئوریک سانسور نشده است و این امری بی‌سابقه در طول تاریخ ایران است.
زرشناس گفت: تعداد ۲۵۰۰۰ کتاب هویت ساز ملی و ایرانی پس از انقلاب چاپ شده که قبل از آن اثری از این نوع کتاب‌ها نبود.

در دروان پهلوی نوشتن، چاپ و حتی خواندن یک رمان ۳ سال حبس داشت

این نویسنده شاخص کشورمان تصریح کرد: از زمان سلطه شبه مدرنیته در ایران، علیرغم هیاهوی آزادی اندیشه، همواره چندین جریان نظری در حوزه نشر و کتاب سانسور می‌شد. به‌عنوان‌مثال تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی یک کتاب کلاسیک در حوزه اندیشه مارکسیسم مجوز نگرفت، اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی علیرغم حمله مسلحانه جریان مارکسیست و منافقین، شاهد چاپ رسمی آثار تئوری مارکسیسم بودیم.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: این یعنی انقلاب اسلامی با سعه‌صدر کامل و اعتمادبه‌نفس بالا در فضایی که موردحمله مسلحانه دشمنان خود قرار می‌گیرد آثار تئوری آن‌ها را در بستر آزادی اندیشه موردنقد و بررسی قرار می‌دهد.
وی افزود: فضایی که انقلاب اسلامی برای آزادی اندیشه و تفکر احزاب و جریان‌های مختلف ایجاد کرد باعث شد تا جریان‌های لیبرالی برای چاپ آثار و تولیدشان مجوز بگیرند، فضای آزادی اندیشه به‌قدری پس از انقلاب رشد پیدا کرد که برخی از جریان‌های مخالف نیز فرصت سوءاستفاده پیدا کردند، اما در هیاهوی جریان‌های تبلیغاتی همواره این‌گونه القا می‌شود که انقلاب اسلامی مخالف آزادی اندیشه بوده و فضای دیکتاتوری و خفقان ایجاد نموده است.
زرشناس تصریح کرد: به جرات می‌توان ادعا کرد در حوزه نشر و آثار نظری هیچ ممیزی وجود ندارد؛ باید قدر فضایی که پس از انقلاب اسلامی ایجاد شد را بدانیم و زمانی قدر آن را خواهیم دانست که دوران پیش از انقلاب را دیده باشیم.
وی در پایان افزود: قبل از انقلاب برای نوشتن، چاپ و خواندن یک رمان، افراد به سه سال زندان محکوم می‌شدند، اگر کتاب‌های تاریخ معاصر را بخوانیم و بدانیم که در دوران رضاشاه چندین شاعر و شاه مملکت در فضای خفقان آن دوران کشته شدند آنگاه فضای آزاد پس از انقلاب را درک می‌کنیم.

اللهیاری: بعد از انقلاب در آزادی اندیشه و میزان چاپ کتاب به رشد چشمگیری رسیده‌ایم

در ادامه، دکتر محمد اللهیاری، معاون توسعه کتابخانه‌ها و کتابخوانی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در سخنانی اظهار داشت: بعد از انقلاب، مطالعات پژوهشی در دانشگاه‌ها مورد استقبال قرار گرفته است و در جمهوری اسلامی در آزادی اندیشه و میزان چاپ کتاب رشد چشمگیر و عظیمی داشته‌ایم.
اللهیاری همچنین به برخی مشکلات نویسندگان اشاره و تصریح کرد: علیرغم همه تلاش‌ها، اما هنوز نویسندگان از امنیت شغلی بالایی برخوردار نیستند.
وی ادامه داد: در حوزه نشر هنوز قرارداد‌ها به صورت حرفه‌ای نیست و با مشکلاتی روبه رو هستیم که لازم است این مشکلات بر طرف شود تا بتوان کتاب‌ها را به صورت مناسب، ترویج و تبلیغ کنیم.
اللهیاری در پایان گفت: اگر مشکلات را در همه حوزه‌ها برطرف کنیم قطعا گرایش مردم نیز به کتاب بیشتر می‌شود.

جدلی: تعداد زنان فعال در حوزه نشر در بعد از انقلاب ۱۶.۵ برابر شده است

مریم جدلی دبیر انجمن ناشران زن مسلمان هم در بخشی از این نشست در سخنانی با اشاره به دستاورد‌های انقلاب اسلامی در زمینه سازی برای حضور موفق و گسترده زنان در عرصه نویسندگی گفت: رشد و بالندگی آثار نشر بانوان پس از انقلاب اسلامی بی سابقه بوده به گونه‌ای که با توجه به جمعیت باسواد کشور، این رقم ۱۶.۵ برابر شده است.
وی افزود: طبق آمار رسمی، پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به ازای ۹۶۰۰ نفر یک نویسنده زن وجود دارد.
جدلی افزود: دشمنان با تبلیغات سنگین تلاش دارند تا حجاب را برای بانوان پس از انقلاب به عنوان یک محدودیت معرفی کنند، اما حجاب نه تنها محدودیت نیست بلکه بانوان به برکت انقلاب زمینه‌های رشد و بالندگی را در عرصه‌های مختلف از جمله آثار نشری و مکتوب به دست آوردند.
دبیر انجمن ناشران زن مسلمان بیان داشت: قبل از انقلاب اصلا چیزی تحت عنوان نمایشگاه کتاب وجود نداشت، اما بعد از انقلاب، اتفاقاتی مانند نمایشگاه‌های کتاب، ۱۲ عنوان جایزه ملی کتاب و راه اندازی خبرگزاری کتاب از پدیده‌های منحصر به فرد انقلاب اسلامی است که اهمیت این حوزه بعد از انقلاب را نشان می‌دهد.
مجتبی رحماندوست: انقلاب اسلامی حجت را بر نویسنده و کتاب‌خوان تمام کرد/ در دروان پهلوی، استفاده دانشجویان از نهج‌البلاغه جرم بود
مجتبی رحماندوست نویسنده با سابقه کشورمان نیز در سومین نشست تخصصی مردمی پاسداشت چهل انقلاب اسلامی در سخنانی با اشاره به دستاورد‌های انقلاب اسلامی در زمینه سازی تولید و نشر آثار مکتوب گفت: قبل از انقلاب اسلامی در زمان رژیم منحوس پهلوی، مهم‌ترین مساله‌ای که مورد حساسیت ساواک بود بحث کتاب و کتاب خوانی دانشجویان بود به گونه‌ای که اگر یک دانشجو در اتاق خود از کتاب نهج البلاغه استفاده می‌کرد مجرم شناخته می‌شد.
وی افرزود: پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی، امام خمینی (ره) به عنوان رهبری فقیه، شاعر و اهل ادب زمام کار را به دست گرفت و در زمان ایشان همواره مطالعه و کتاب خوانی ترویج شد.
رحماندوست عنوان کرد: رهبران انقلاب اسلامی، کتابخوان‌های حرفه‌ای و مولفان برجسته هستند؛ ارتباط رهبر انقلاب با کتاب در میان رهبران جهان استثنائی است و ایشان مولفی برجسته، کتابخوان حرفه‌ای، منتقد ممتاز و مروج پرانگیزه و حامی همه جانبه کتاب هستند.
این نویسنده انقلابی گفت: از زبان حضرت امام خمینی (ره) نقل شده است که ایشان شب‌ها را به مدت زیادی به همراه اعضای خانواده با رمان خوانی سر می‌کردند و در جایی دیگر نقل است که امام خمینی نزیک به یک هزار رمان خوانده‌اند البته شخصیت ادبی و هنری ایشان بر کسی پوشیده نیست به گونه‌ای که جلسات حضوری امام با شعرا و اهل ادب ترک نمی‌شد.
رحماندوست عنوان کرد: انقلاب اسلامی ایران فضایی را برای همه نویسندگان و مطالعه کنندگان کتاب به وجود آورد که حجت را برای تولید کتاب و کتاب خواندن بر همه تمام کرده است.
وی افزود: امروز در فضای انقلاب کسی نمی‌تواند ادعا کند که برای تولید یک رمان سوژه نیست، زیرا انقلاب فضای آزاد و بازی را در این زمینه ایجاد کرده است.
رحماندوست با اشاره به آثار تاریخ شفاهی ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دستاورد‌های انقلاب اسلامی در حوزه نشر کتاب بیان داشت: امروز تولیدات مکتوب در حوزه تاریخ شفاهی ایران به عنوان یک رمان معاصر ایرانی شناخته می‌شود که یکی از دستاورد‌های انقلاب اسلامی است.
این نویسنده محبوب کشورمان گفت: یکی از محور‌های رمان نویسی باور پذیری است، برخی از آثار کتاب‌های تاریخ شفاهی ایران به قدری باور پذیر است که به تجدید چاپ چندباره می‌رسد و این یعنی مردم علاقه‌مند هستند و این رمان‌ها را باور دارند.