گورستان دوره اشکانی در دماوند

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، محمدرضا زاهدی سرپرست گروه گمانه زنی محوطه تاریخی ولیران دماوند گفت: در اطراف محوطه تاریخی ولیران و به فاصله های مختلف، 12 گمانه به ابعاد 1در 2 متر و عمق یک تا 3 متر حفاری شد که در هیچیک از گمانه ها آثار و بقایای فرهنگی و تاریخی به دست نیامد.

وی گفت: بر اساس گمانه زنی های انجام شده مشخص شد که عرصه اصلی این محوطه به مساحت 3500 متر مربع روی جلو آمدگی تپه ماهورهای شرق رودخانه دماوند واقع شده که جدیدترین دوره متعلق به یک قلعه دوره ساسانی و قدیمی ترین لایه آن یک گورستان مربوط به اوایل دوره اشکانی است.

زاهدی افزود: با توجه به گمانه زنی های انجام شده و بررسی های فصول گذشته، در اطراف این گورستان هیچ استقرار دایمی وجود نداشته و استقرارها به صورت موقت و فصلی بوده است.

این باستان شناس اظهار کرد: با توجه به تملک محوطه ولیران و زمین های اطراف آن توسط دانشگاه علم و صنعت و انجام خاکبرداری برای راهسازی و سایر ساخت و سازها، گمانه زنی و تعیین عرصه و حریم آن با هدف جلوگیری از تعرض و تخریب این محوطه با ارزش ضرورت داشت.

زاهدی همچنین گفت: در دو فصل حفاری در محوطه ولیران که در سالهای 1385 و 1386 توسط محمدرضا نعمتی انجام گرفت، بقایای یک قلعه به ابعاد 40×50 متر در جهت شرقی-غربی نمایان شد که دارای چهار برج دایره ای شکل بوده و تنها بخشی از برج شمال غرب آن باقی مانده است.

به گفته او بر اساس شواهد و مستندات به دست آمده، چنین به نظر می رسد این قلعه در اواخر دوره ساسانی ساخته شده و احتمالاً همزمان با حمله اعراب به این منطقه قلعه تخریب شده است.

این باستان شناس تاکید کرد: معماری داخل قلعه بر اساس شیب تپه است و شامل یک معبر اصلی در جهت شرقی – غربی بوده که در دو طرف ضلع شمالی و جنوبی معبر اصلی فضاهای معماری منظمی مشتمل بر اتاق های متعدد مستطیل شکل به ابعاد مختلف است، مصالح به کار برده شده در این قلعه شامل لاشه سنگ و قلوه سنگهای رودخانه ای ، خشت و چینه در دیوارها با استفاده از ملات گل است، همچنین مقداری ملات گچ نیز به صورت آوار در بخشهایی از فضاهای معماری به دست آمده است.

وی تصریح کرد: در کاوش های انجام شده در زیر لایه مربوط به دوره ساسانی گورستانی از دوره اشکانی شناسایی شد که دارای شیوه های متعدد تدفین شامل تدفین سردابه ای، خمره ای، گودال ساده و سنگ چین همراه تعدادی زیادی اشیاء بود.

محوطه تاریخی ولیران که در بین روستاییان به اسامی مختلفی چون قلعه دختر،قلعه سنگی و نمک لیسه معروف است در فاصله حدود 500 متری جنوب روستای ولیران و در انتهای یال تپه ماهورهای مرز بین شلمبه و ولیران قرار گرفته است.