13
تیر
1393
مذاکرات آیات ثلاثه قم با یکدیگر راجع به وقایع مدرسه فیضیه
2242 بازدید
موضوع: حوادث اخیر قم
رونوشت گزارش خبر شماره 26773/20 ه 12 ـ منبع شیدا
1 ـ دو سه روز قبل از 15 سال جارى1 در مدرسه فیضیه قم سخنرانیهائى انجام و احتمالاً شعارهائى داده شده تا اینکه شب 15/3/54 مجلس فاتحهاى تشکیل و در شب 16/3/54 پس از نماز جماعت مغرب و عشا از بلندگوههاى مدرسه مذکور شعارهائى دادهاند و سرانجام عصر شنبه 17/3/54 با مداخله مأمورین انتظامى جریان پایان مىیابد.
2 ـ روز 18/3/54 مراجع تقلید از قبیل شریعتمدارى ـ گلپایگانى ـ نجفى در منزل شیخ مرتضى حائرى اجتماع کرده تا درباره حوادث صحبت نمایند ولى پس از آگاهى طلاب آنان جلو منزل نامبرده آمده و حائرى اظهار میدارد راضى نیستم در خانه من بیائید آنها میگویند ما در کوچه ایستادهایم و در نتیجه سخنان تندى بین طلاب و حائرى رد و بدل میگردد.
3ـ روز 19/3/54 آقایان مراجع در منزل سید محمد حسین طباطبائى جمع میشوند طلاب پس از اطلاع بمنزل وى مراجعه مینمایند و هنگام خروج مرعشى و گلپایگانى جلوى آنان را میگیرند و پس از اینکه آقاى شریعتمدارى از منزل خارج میشود طلاب به ایشان برخورد و آیتاله شریعتمدارى اظهار میدارد خبیثها بروید معلوم نیست شما طلبهاید یا نه. آنها هم داد زده میگویند شما لیاقت مرجعیت را ندارید.
4 ـ روز 20/3/54 آقاى گلپایگانى از برخى مدرسین قم دعوت میکند که ساعت 8 صبح بمنزل ایشان بروند که آقایان ناصر مکارم شیرازى. حسین نورى. صلواتى. غروى و [ناخوانا] بعضى دیگر میروند. آقاى گلپایگانى پس از اظهار تأسف میگوید از شما میخواهیم این طلاب را آرام کنیم. و اینها اجازه دهند ما بنشینیم با آقاى شریعتمدارى کارى انجام دهیم و اضافه مینماید که من در این دو سه روز بیش از سى مرتبه بآقاى شریعتمدارى تلفن کردهام اما طلاب نمیگذارند که ما کار کنیم در این جلسه مکارم شیرازى پیشنهاداتى بشرح زیر اظهار میدارد:
الف ـ باید علاج واقعه را قبل از وقوع کرد و نگذارند چنین حوادثى پیش آید و براى جلوگیرى از تکرار این واقعه از آمدن افراد کم سن و سال و نوجوان بحوزه علمیه جلوگیرى شود و چون این عده کمتر از 20 سال دارند باید حوزه یک مدرسه عالى و دوره نهائى داشته باشد.
ب ـ به درددل طلاب رسیدگى شود اینها خواستههائى دارند و وقتى توجه نشود این مسائل پیش میآید.
پ ـ آقایان از دولت بخواهند که آمار دستگیرشدگان را بدهند تا معلوم شود کدام یک طلبه هستند و کدام نیستند.
ت ـ آقایان از رفتن به نماز فعلاً خوددارى کنند تا تکلیف نماز آقاى اراکى در مدرسه فیضیه روشن شود.
آقاى گلپایگانى اظهار نموده بنظر من مدرسه فیضیه اهمیت بسیار دارد و اگر این مرکز بدست دولت بیافتد گرفتن مدرسههاى دینى شهرستانها خیلى آسان خواهد بود ما باید کوشش کنیم تا مجددا مدرسه را در تصرف خودمان بگیریم.
نظریه شنبه: نظرى ندارد.
نظریه چهارشنبه: شنبه در اظهارات خود صادق میباشد ضمنا بوى آموزش داده شده هرگونه اجبار واصله در این زمینه را بموقع گزارش نماید.
اصل در 161111 است
در پرونده 9292 بایگانى شود.
1ـ مراسم بزرگداشت شهداى پانزده خرداد 1342 که همه ساله از سوى طلاب حوزه علمیه قم در مدرسه فیضیه برگزار مىگردید، در پانزده خرداد سال 1354 به تظاهرات علیه رژیم مبدل گشت. بطورى که وقتى مأمورین رژیم قصد خارج کردن طلاب را از مدرسه داشتند، آنها با امتناع از این کار دست به تحصن زدند در این تحصن، رژیم درهاى مدرسه را بست و متحصنین را در آنجا محبوس کرد، بطورى که حتى از رساندن مواد غذایى از خارج به آنها ممانعت مىشد. روز شانزدهم خرداد طلاب محبوس در مدرسه فیضیه به نشانه سرخى خون شهید، پرچم سرخى را بر فراز بام مدرسه افراشتند. این موضوع، دستمایهاى براى جوسازى رژیم علیه آنها گردید، بطورى که روزنامههاى وابسته نوشتند: «اینها عدهیى از طرفداران شوروى هستند و پرچم سرخ را که علامت کمونیستها است، برافراشتهاند» البته به این طریق، خبر مدرسه فیضیه ـ اگر چه تحریف شده ـ در کشور منتشر شد و علاقمندان به روحانیت به طور ضمنى در جریان خبر قرار گرفتند. دستگاه تبلیغاتى رژیم که از هر فرصتى براى وارونه جلوه دادن نهضت اسلامى آزاد مردان روحانیت استفاده مىکرد. این بار نیز اعتراضات و تظاهرات آنان را حرکتى غیر اسلامى تبلیغ کرده نوشتند «در لباس روحانیت، اخلالگران در قم دست به اغتشاش زدند! اخلالگران ماسک به صورت زده و با چوب و چماق به مأموران انتظامى حمله بردند» سرانجام در 17 خرداد جارى با حمله مأمورین رژیم به مدرسه فیضیه و ضرب و شتم طلاب متحصن، عدهاى از طلاب را روانه زندان و گروهى دیگر به سربازخانه گسیل گشتند. در این میان برخى از طلاب از فرصت استفاده کرده و در سرباز خانهها به فراگیرى فنون نظامى پرداختند. ر. ک : هفت هزار روز تاریخ انقلاب اسلامى، غلامرضا کرباسچى، جلد 2، صص : 4/632 با این حال رژیم از جوسازى خود علیه مبارزین روحانیت کوتاه نیامد در 22 خرداد مذکور، بلندگوهاى دروغگوى رژیم درباره حادثه فیضیه مجددا دست به جوسازى زدند.
روزنامه اطلاعات نوشت:
«در محل سکونت آشوبگران قم، مواد و مدارک تازهاى کشف شد، امروز مقامات انتظامى اعلام کردند که در ادامه بازرسى از محل سکونت افراد نقابدارى که در قم ایجاد تشنج نموده و دستگیر شدهاند. علاوه بر بمب و مواد منفجره و کتابهاى ضاله و کمونیستى، تعدادى وافور، ورق بازى!! کلاهگیس و همچنین آرم و نشان مخصوص گروههاى تروریست و آنارشیست وابسته به جناحهاى افراطى خارجى نیز کشف و ضبط گردیده است... »
برابر اسناد موجود آیتاله گلپایگانى در پاسخ به دروغپردازىهاى رژیم علیه روحانیت و مبارزان حادثه فیضیه، در نامهیى خطاب به آیتاله خوانسارى ضمن افشاگرى جوسازىها رژیم، از وى خواستند تا از نفوذ خود در دستگاه حاکمه نسبت به رفع تبلیغات سوء رسانهها استفاده کند.
در همین راستا آیتاله مرعشى نجفى نیز در نامه خود به آیتاله آشتیانى، از وى خواستند تا از نفوذ خود در دستگاه حاکمه نسبت به جلوگیرى از تبلیغات سوء رژیم در این امر استفاده کند.
توجه خوانندگان محترم را به گزارشهاى ساواک در خصوص این واقعه تاریخى جلب مىنماییم:
شماره : 5 ـ274ـ4ـ108/5 تاریخ : 16/3/54
گزارش
محترما مقام عالى را آگاه میسازد: بطوریکه استحضار دارند غروب روز 15/3/54 اطلاع حاصل شد که عدهاى از طلاب ناراحت قصد دارند تحت عنوان سالگرد پانزده خرداد مجلس یادبودى در مدرسه فیضیه تشکیل دهند که مراقبت و پیشبینىهاى لازم معمول گردید تا اینکه پس از خاتمه نماز مغرب و عشاء عدهاى از طلاب بى نظر با آرامش از مدرسه مزبور خارج و بمنازل خود رفتند لیکن عدهاى از طلاب ناراحت بطور دسته جمعى در داخل صحن مدرسه شروع بتظاهر نموده و با دادن شعارهائى نظیر ـ درود بر سعیدىها درود بر خمینى و اهانت بمقامات عالیه (مرگ بر... مزدور) سر و صدا براه انداخته و قصد داشتند بهمان حالت از مدرسه خارج و بداخل خیابانها بیایند که در اجراى امریه ریاست محترم شهربانى و معاونین شهربانى ابتداء با استفاده از ماشین آب پاش و سپس چون تظاهرات آنها شدت یافت و مجددا با دادن عارهاى زننده علیه مقامات عالیه قصد خروج داشتند و با ماشین آبپاش از آنها جلوگیرى نگردیده لذا با استفاده از دو کپسول گاز اشکآور از خروج آنها ممانعت که در این موقع بداخل مدرسه رفته و درب اصلى را بسته و مجددا در داخل مدرسه مبادرت بتظاهرات و دادن شعارهاى مخالف نمودند تا اینکه در ساعت 2200 عدهاى از آنها که قصد داشتند از درب فرعى مشرف به رودخانه متوارى شوند دستگیر و بشهربانى دلالت گردیدند.
لزوما در شعبه اطلاعات ابتداء از دستگیر شدگان بشرح زیر:
1ـ عباس حسینى فرزند افضل 16 ساله اهل نهاوند قزوین ساکن قم. روبروى کوچه فرح پلاک ندارد منزل پدرى 2ـ سید محمود فرزند على شهرت دریابارى شناسنامه 3123 صادره دماوند متولد 1336 شغل محصل علوم دینى اهل دماوند ساکن فعلى قم مدرسه گلپایگانى حجره 3 فوقانى تبعه ایران، مسلمان باسواد، مجرد 3ـ احمد محدث فرزند حسین 23 ساله طلبه اهل خزعلىآباد آبادان ساکن قم مدرسه خان 4ـ سید محمد هادى فرزند سید حسین شهرت ناجى شناسنامه نمیداند متولد 1338 نجف اشرف شغل شاگرد حجره فرش فروشى اشجعى واقع در پاساژ امجدى مذهب شیعه، تبعه ایران ساکن قم خیابان بهروز باغ پنبه منزل خالقىنژاد 5ـ سید مصطفى شریفى فرزند سید عبدالحسین شناسنامه 3213 صادره قم متولد 1334 قم شغل دانشجوى سال اول مدرسه عالى قضائى قم اهل و ساکن خیابان محمدرضاشاه محل الوندیه کوچه توحید پلاک 86 ـ2 منزل پدرى، مجرد، باسواد، مذهب شیعه تبعه ایران 6ـ علىاصغر فرزند محمد رضا شهرت شم آبادى شناسنامه شماره 839 صادره سبزوار متولد 1341 اهل سبزوار ساکن فعلى قم مدرسه مؤمنیه حجره تحتانى شغل محصل علوم دینى، مجرد، باسواد، تبعه ایران، مسلمان 7ـ غلامرضا فرزند محمد ابراهیم شهرت رضائى شناسنامه 13 متولد 1334 صادره ملایر شغل جوشکار، اهل ملایر خیابان همدان کوچه توسط پلاک 52 منزل پدرى، تبعه ایران، متأهل باسواد، مسلمان 8ـ اسلامالدین فرزند احمد شهرت رستگار شناسنامه نمیداند متولد 1336 شاهى باسواد، بدن عیال و اولاد، دین اسلام، مذهب شیعه اثنى عشرى اهل شاهى جویبار ساکن فعلى قم خیابان آذر مدرسه رضویه حجره 34 فوقانى
9ـ محمدعلى بخشى فرزند قربانعلى شماره شناسنامه 8 یونسآباد شاهرود متولد 1332 طلبه مدرسه بازار شاهرود اهل زیراستاق شاهرود ساکن قم عربستان بالا کوچه چاله حمام پلاک 45 منزل استیجارى رحیمى 10ـ على محمد حسینى فرزند محمد 20 ساله شغل بناء اهل یزد ساکن یزد مدرسه خان یزد 11ـ محمد نقى فرزند حسینعلى شهرت متقى شماره شناسنامه 46 صادره نائین متولد 1330 شغل محصل علوم دینى اهل نائین ساکن فعلى قم خیابان صدوق کوچه بنى حسینى پلاک 6، تبعه ایران، مسلمان، باسواد 12ـ نبىاله فرزند محمدرضا شهرت ابراهیمزاده شناسنامه نمیداند متولد 1336 صادره آمل شغل محصل علوم دینى اهل آمل ساکن دهکده ترکلا خانه پدرى مجرد ـ تبعه ایران، مسلمان، باسواد
13ـ سید على فرزند سید حبیباله شهرت میر دیلمى شناسنامه نمیداند تاریخ تولد 1340 صادره گرگان شغل محصل علوم دینى اهل گرگان فاضلآباد محمد آباد منزل پدرى، تبعه ایران، مجرد، مسلمان، باسواد 14ـ محمود برازنده فرزند على اکبر شناسنامه نمیداند متولد 1338 تبریز، مجرد، با سواد اهل شهر تبریز ساکن فعلى قم مدرسه حجتیه پارک هشتم حجره 127 شغل محصل علوم دینى در رشته مقدمات مذهب شیعه، تبعه دولت ایران 15ـ احمد عبادى فرزند عباسقلى 16 ساله اهل آران نجفآباد اصفهان ساکن قم مدرسه حاج ملاصادق 16ـ کمالالدین فرزند على اکبر شهرت ادیب شناسنامه نمیداند صادره یزد متولد 1336 شغل محصل علوم دینى اهل یزد ساکن فعلى قم مدرسه رضویه حجره شماره ـ فوقانى، تبعه ایران، باسواد، مجرد، مسلمان 17ـ ابوالفضل حسینى فرزند افضل 15 ساله طلبه مدرسه آقاى گلپایگانى اهل نهاند قزوین ساکن قم. قم نو خیابان اراک روبروى کوچه حمام منزل پدرى 18ـ محب على فرزند على اصغر شهرت انصارى شماره شناسنامه نمیداند صادره همدان متولد 1336 شغل محصل علوم دینى اهل همدان ساکن فعلى قم خیابان بهروز و مدرسه مهدیه حجره 14 تحتانى، تبعه ایران، مسلمان، با سواد، مجرد 19ـ جواد حبیبى فرزند فضل اله 23 ساله طلبه مدرسه سعادت اهل آمل ساکن قم مدرسه سعادت. 20ـ حسین فرزند محمد شهرت خداداد شناسنامه نمیداند صادره قم متولد 1336 شغل محصل علوم دینى و از دو سال قبل به بنائى مشغول هستم اهل قم ساکن قم خیابان بهروز کوچه کورش پلاک ندارد منزل پدرى تبعه ایران، مسلمان، باسواد، مجرد 21ـ اللّهرحم (معروف به مصطفى) فرزند غلامعباس شهرت غلام نژاد شناسنامه 7 صادره نجرود اراک متولد 1340 مجرد با سواد اهل نجرود اراک ساکن قم مدرسه رضویه واقع در خیابان آذر شغل طلبه مذهب شیعه تبعه ایران 22ـ عباس حسینى فرزند محمد 18 ساله طلبه مدرسه رضویه خیابان آذر اهل تهران ساکن قم مدرسه رضویه 23ـ صادق ترکمانى فرزند حاجى على شناسنامه شماره 1368 همدان متولد 1332 همدان مجرد ـ دیپلمه ریاضى از دبیرستان رضاشاه کبیر اهل همدان ساکن خیابان شاهپور کوچه فراجى پلاک 1 ساکن فعلى تهران خیابان ده مترى دوم کوچه تقوى پلاک 35 شغل کارمند شرکت صنایع هواپیمائى ایران مذهب شیعه ـ تبعه دولت ایران بازجوئى بعمل آمده همگى منکر شرکت در تظاهرات بوده و مدعى هستند که شعار هم ندادهاند و با اینکه در داخل مدرسه بوده و شعاردهندگان را هم دیدهاند هیچیک از آنها را نمىشناسند. با مراتب معروضه و با نگرش باینکه
طلاب بىنظرى که قصد شرکت در تظاهرات را نداشتند بلافاصله پس از خاتمه نماز از مدرسه خارج و بمنازل خود رفتهاند و این اشخاص همگى در مدرسه باقى مانده و هنگام تظاهر داخل مدرسه بوده و در حالیکه از مدرسه خارج میشدهاند دستگیر گردیدهاند تصور میرود همگى آنها در تظاهرات شرکت داشته و براى فرار از کیفر از بیان حقیقت خوددارى مىنمایند ـ اینک پرونده بحال حاضر تقدیم تا چنانچه اجازه فرمایند جهت رسیدگى بیشتر و روشن شدن قضیه بسازمان اطلاعات و امنیت قم فرستاده شود.
رئیس شعبه اطلاعات. ستوانیکم محمدى
عینا از نظر ریاست سازمان محترم شهربانى میگذراند معاون ادارى و سرپرست دایره اطلاعاتى. ه ـ سرهنگ کامکار
پرونده امر ضمن اعزام متهمین مذکور جهت اقدام مقتضى بسازمان اطلاعات و امنیت شهرستان قم ارسال گردد.
رئیس شهربانى قم. سرهنگ شهرستانى
امنیت داخلى ـ 1ـ دقیقا این افراد تحت بازجوئى قرار گرفته میزان دخالت و احیانا تحریک آنها در تظاهرات روشن شود 2ـ پس از خاتمه
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور تاریخ: 17/3/54
(مدیریت کل اداره سوم 312) شماره: 309/21 ه
درباره: تظاهرات طلاب
پیرو 308/21 ه ـ 16/3/54
از بامداد روز جارى تعدادى در حدود 100 نفر از طلاب در مدرسه فیضیه شروع بدادن شعار علیه مقامات عالیه نموده و از ساعت 0930 حدود شصت نفر طلبه که برخى از آنان با پارچه صورت خود را پوشاندهاند بر روى بام مدرسه آمده و مشغول دادن شعار و پرتاب سنگ بطرف مأمورین میباشند ضمنا شوراى هماهنگى صبح امروز تشکیل و پس از استخراج نظر مقامات مرکز تصمیم گرفته شد که با شدت و قدرت از اقدامات طلاب جلوگیرى و شهربانى قم براى تأمین این منظور از مرکز تقاضاى نیروى کمکى نموده است که صورتجلسه مربوطه وسیله پیک تقدیم خواهد شد. 309/21 ه ـ 17/3/54
رئیس ساواک قم معینى
گیرنده آقاى مجتبوى ـ 312
گوینده: زندوکیلى
ساعت 1015 روز 17/3/54
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور تاریخ: 17/3/54
(مدیریت کل اداره سوم 312) شماره: 310/21 ه
درباره: مذاکره آیتاله شریعتمدارى با گلپایگانى و نجفى
پیرو 309/21 ه ـ 17/3/54
برابر اطلاع، ساعت 1145 روز جارى ناصر مکارم شیرازى نزد آیتاله شریعتمدارى رفته و در مورد تظاهرات طلاب با مشارالیه مذاکره و نظر ویرا اشعار نموده شریعتمدارى ضمن اظهار عدم رضایت از وضعى که طلاب بوجود آوردهاند اضافه نموده باید اقداماتى انجام داد که مأمورین از شدت عمل خوددارى و موضوع بصورت مسالمتآمیز حل و فصل گردد و متعاقب آن شریعتمدارى براى تبادل نظر با آیات گلپایگانى و نجفى باندرون رفته است نتیجه مذاکرات و اقدامات مشارالیهم متعاقبا بعرض خواهد رسید. معینى
گیرنده ـ آقاى دبیرى
گوینده ـ شبافروز
ساعت 1215 ـ 17/3/54
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور تاریخ: 17/3/54
(مدیریت کل اداره سوم 312) شماره: 314/21 ه
پیرو شماره 310/21 ه ـ 17/3/54
باستحضار میرساند: در ساعت 1230 روز جارى نمایندگان آیات همراه معاون شهربانى و نماینده ساواک از درب مدرسه دارالشفا داخل و به تظاهر کنندگان پیشنهاد نمودند طلاب و اشخاصیکه مایل هستند بدون درگیرى با پلیس به محل کار و منزل خود بروند از درب مدرسه خارج شوند لکن تظاهر کنندگان مقاومت نمودند و با دادن شعار شکستن درب و پنجره از خروج [از] مدرسه خوددارى نمودند و در ساعت1630 مأمورین اعزامى از تهران در معیت مأمورین ساواک و اطلاعات شهربانى قم وارد مدرسه مزبور شده و کلیه طلبههاى مستقر در مدارس را که حدود 240 نفر بودند دستگیر و عملیات بدون تیراندازى و خونریزى در ساعت 1730 خاتمه پذیرفت و در حال، دستگیرشدگان تحت بازجوئى مىباشند تحقیقات ادامه دارد نتیجه پس از تحقیق کامل و شناسائى عوامل محرک که وسیله مأمورین نفوذى شناخته خواهند شد و بوسیله عکسهاى عملیاتى که از صحنه برداشته شده است متعاقبا بعرض خواهد رسید.
رئیس ساواک قم معینى
تاریخ: 17/3/54 شماره: 5ـ275ـ/4ـ108
گزارش
محترما خاطر عالى را آگاه میسازد: گزارش مأمورین وابسته حاکى است روز 16/3/54 مجددا عدهاى از طلاب ناراحت پس از برگزارى نماز مغرب و عشاء در داخل مدرسه فیضیه بطور دسته جمعى مبادرت به تظاهر و دادن شعارهاى مخالف نظیر (رهبر ما خمینى عزیز است ـ رهبر شما پهلوى کثیف است ـ درود بر خمینى عزیز ـ مرگ بر.... مزدور ـ مرگ بر شما مزدوران که براى یک لقمه نان خودتان را بحکومت ننگین فروختهاید) نموده و با پرتاب سنگ و آجر بطرف مأمورین بطور دسته جمعى قصد خروج از مدرسه را داشتهاند که با استفاده از ماشین آب پاش و یک کپسول گاز اشکآور از خروج آنها جلوگیرى و 5 نفر از آنها را که بیش از سایرین فعالیت و تظاهر مینمودند دستگیر و بشهربانى دلالت نمودهاند: لزوما در شعبه اطلاعات از 5 نفر مذکور که خودشان را 1 ـ رجبعلى ملکیان فرزند حسین شناسنامه 16 صادره اصفهان متولد 1336 اهل اصفهان ساکن اصفهان خیابان هاتف مدرسه علمیه نوریه حجره 14 تحتانى شغل محصل علوم دینى، تبعه ایران، مجرد، باسواد، مسلمان 2 ـ سید صدرالدین فرزند سید سخاءالدین شهرت موسوى شناسنامه شماره 8 صادره زنجان متولد 1328 اهل زنجان ساکن فعلى قم مدرسه خان حجره 9 تحتانى شغل محصل علوم دینى، مسلمان، متأهل، باسواد، تبعه ایران 3 ـ محمد فرزند نادرعلى شهرت نادرى شناسنامه شماره 7337 صادره بابل متولد 1336 بابل، مجرد، باسواد اهل بابل ساکن قم کوچه تولیت مدرسه سعات حجره 6 طبقه اول مذهب شیعه. تبعه ایران 4 ـ سید محمد صادق فرزند سیدمهدى شهرت احمدى شناسنامه نمیداند صادره همایون شهر اصفهان متولد 135 اهل همایون شهر ساکن فعلى قم خیابان چهار مردان کوچه عشقعلى پلاک ـ شغل محصل علوم دینى، مجرد، باسواد 5 ـ علیرضا فرزند ابراهیم شهرت مجتبى شناسنامه نمیداند 16 ساله مجرد باسواد اهل قریه ابرده مشهد خراسان ساکن قم مدرسه فیضیه طبقه تحتانى حجره 16 مذهب شیعه، تبعه ایران معرفى مینمایند بازجوئى شده همگى منکر شرکت در تظاهرات بوده و متعذر بعذرهاى غیر موجه میباشند.
با مراتب معروضه و با نگرش باینکه پنج نفر مذکور قبلاً بوسیله مأمورین در بین تظاهر کنندگان شناسائى و سپس دستگیر گردیدهاند قویا جزء تظاهرکنندگان بوده و براى فرار از کیفر از بیان حقیقت خوددارى مىنمایند اینک پرونده بحال حاضر تقدیم تا چنانچه اجازه فرمایند جهت رسیدگى بیشتر و روشن شدن قضیه بسازمان محترم اطلاعات و امنیت شهرستان قم ارسال گردد.
رئیس شعبه اطلاعات ستوانیکم محمدى
عینا از نظر ریاست محترم شهربانى میگذراند.
معاون ادارى و سرپرست دایره اطلاعاتى. ه
سرهنگ کامکار
امنیت داخلى
رسیدگى لازم معمول و در مورد اینها و 23 نفر روز قبل نیز نظر مرکز خواسته شده. 17/3
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور
از: ساواک قم تاریخ 18/3/54
به: مدیریت کل اداره سوم شماره: 319/21
درباره: صورتجلسه عملیات ضد اغتشاش
پیرو 314/21 ـ 17/3/1354
بدینوسیله یک نسخه صورت جلسه عملیات ضد اغتشاش که روز 17/3/54 وسیله مأمورین شهربانى و ساواک و گارد اعزامى از مرکز و مدارس فیضیه و دارالشفاء انجام شده به پیوست تقدیم میگردد.
رئیس ساواک قم ـ معینى 18/3
رهبر عملیات زندوکیلى
رئیس شعبه 1 شبافروز
رئیس امنیت داخلى رضائیان 18/3/54
صورت جلسه
چون بعدازظهر روز پنجشنبه 15/3/54 عدهاى از طلاب ناراحت و اخلالگر در داخل مدارس فیضیه و دارالشفاء موضع گرفته و با انجام تظاهرات و دادن شعارهاى مضره علیه مقامات عالیه مملکتى موجبات اغتشاش و بى نظمى منظور را فراهم نموده بودند و با نصب یک قطعه پرچم قرمز رنگ بر روى بلندترین نقطه بام مدرسه فیضیه تظاهر به مقابله با پلیس نموده و چند قطعه پارچه که روى آن شعارهاى مخالف نوشته شده بود به درب و دیوارهاى مدرسه الصاق کرده بودند و با اینکه از طرف مأمورین پلیس مکرر بآنها تذکر داده شده بود که از مدرسه خارج و متفرق شوند توجهى ننموده و با نشان دادن چوبهائى که در دست داشتند بشدت تظاهرات خود مىافزودند. علیهذا ساعت 1630 روز 17/3/54 طبق طرح و برنامه تنظیمى قبلى مأمورین شهربانى و ساواک قم در معیت اکیپ اعزامى از مرکز بمدارس فیضیه و دارالشفاء وارد که طلاب داخل مدارس مزبور بمحض مشاهده مأمورین شروع بتظاهرات و دادن شعارهاى مخالف نموده و با سنگ و چوب بطرف مأمورین حملهور گردیدند که مأمورین ناگزیر بمقابله پرداخته و در اثر زد و خورد و پرتاب سنگ از جانب طلاب 12 نفر از مأمورین شهربانى قم مجروح و تعدادى از شیشههاى در و پنجره مدارس مزبور شکسته و سرانجام 243 نفر از طلاب مزبور دستگیر و بشهربانى دلالت گردیدند ـ این برنامه در ساعت 1730 خاتمه پذیرفت.
ب. توضیح اینکه در این جریانات 28 اصله از باتنهاى چوبى و چهار عدد از کلاههاى ایمنى مأمورین شکسته است.
رئیس ساواک قم معینى رئیس شهربانى قم سرهنگ شهرستانى
معاون انتظامى شهربانى قم سرهنگ کامکار معاون ادارى شهربانى قم. سرهنگ جوادى فرمانده اکیپ اعزامى از مرکز سروان کیا
رئیس دایره پلیس سرهنگ 2 پارسا
رئیس دایره زندان سرگرد مؤمنزاده
رئیس کلانترى بخش 2 سروان نیکومنش
معاون کلانترى مرکز ستوانیکم افاضلى
رئیس شعبه اطلاعات. ستوانیکم محمدى
رونوشت گزارش خبر شماره 26773/20 ه 12 ـ منبع شیدا
1 ـ دو سه روز قبل از 15 سال جارى1 در مدرسه فیضیه قم سخنرانیهائى انجام و احتمالاً شعارهائى داده شده تا اینکه شب 15/3/54 مجلس فاتحهاى تشکیل و در شب 16/3/54 پس از نماز جماعت مغرب و عشا از بلندگوههاى مدرسه مذکور شعارهائى دادهاند و سرانجام عصر شنبه 17/3/54 با مداخله مأمورین انتظامى جریان پایان مىیابد.
2 ـ روز 18/3/54 مراجع تقلید از قبیل شریعتمدارى ـ گلپایگانى ـ نجفى در منزل شیخ مرتضى حائرى اجتماع کرده تا درباره حوادث صحبت نمایند ولى پس از آگاهى طلاب آنان جلو منزل نامبرده آمده و حائرى اظهار میدارد راضى نیستم در خانه من بیائید آنها میگویند ما در کوچه ایستادهایم و در نتیجه سخنان تندى بین طلاب و حائرى رد و بدل میگردد.
3ـ روز 19/3/54 آقایان مراجع در منزل سید محمد حسین طباطبائى جمع میشوند طلاب پس از اطلاع بمنزل وى مراجعه مینمایند و هنگام خروج مرعشى و گلپایگانى جلوى آنان را میگیرند و پس از اینکه آقاى شریعتمدارى از منزل خارج میشود طلاب به ایشان برخورد و آیتاله شریعتمدارى اظهار میدارد خبیثها بروید معلوم نیست شما طلبهاید یا نه. آنها هم داد زده میگویند شما لیاقت مرجعیت را ندارید.
4 ـ روز 20/3/54 آقاى گلپایگانى از برخى مدرسین قم دعوت میکند که ساعت 8 صبح بمنزل ایشان بروند که آقایان ناصر مکارم شیرازى. حسین نورى. صلواتى. غروى و [ناخوانا] بعضى دیگر میروند. آقاى گلپایگانى پس از اظهار تأسف میگوید از شما میخواهیم این طلاب را آرام کنیم. و اینها اجازه دهند ما بنشینیم با آقاى شریعتمدارى کارى انجام دهیم و اضافه مینماید که من در این دو سه روز بیش از سى مرتبه بآقاى شریعتمدارى تلفن کردهام اما طلاب نمیگذارند که ما کار کنیم در این جلسه مکارم شیرازى پیشنهاداتى بشرح زیر اظهار میدارد:
الف ـ باید علاج واقعه را قبل از وقوع کرد و نگذارند چنین حوادثى پیش آید و براى جلوگیرى از تکرار این واقعه از آمدن افراد کم سن و سال و نوجوان بحوزه علمیه جلوگیرى شود و چون این عده کمتر از 20 سال دارند باید حوزه یک مدرسه عالى و دوره نهائى داشته باشد.
ب ـ به درددل طلاب رسیدگى شود اینها خواستههائى دارند و وقتى توجه نشود این مسائل پیش میآید.
پ ـ آقایان از دولت بخواهند که آمار دستگیرشدگان را بدهند تا معلوم شود کدام یک طلبه هستند و کدام نیستند.
ت ـ آقایان از رفتن به نماز فعلاً خوددارى کنند تا تکلیف نماز آقاى اراکى در مدرسه فیضیه روشن شود.
آقاى گلپایگانى اظهار نموده بنظر من مدرسه فیضیه اهمیت بسیار دارد و اگر این مرکز بدست دولت بیافتد گرفتن مدرسههاى دینى شهرستانها خیلى آسان خواهد بود ما باید کوشش کنیم تا مجددا مدرسه را در تصرف خودمان بگیریم.
نظریه شنبه: نظرى ندارد.
نظریه چهارشنبه: شنبه در اظهارات خود صادق میباشد ضمنا بوى آموزش داده شده هرگونه اجبار واصله در این زمینه را بموقع گزارش نماید.
اصل در 161111 است
در پرونده 9292 بایگانى شود.
1ـ مراسم بزرگداشت شهداى پانزده خرداد 1342 که همه ساله از سوى طلاب حوزه علمیه قم در مدرسه فیضیه برگزار مىگردید، در پانزده خرداد سال 1354 به تظاهرات علیه رژیم مبدل گشت. بطورى که وقتى مأمورین رژیم قصد خارج کردن طلاب را از مدرسه داشتند، آنها با امتناع از این کار دست به تحصن زدند در این تحصن، رژیم درهاى مدرسه را بست و متحصنین را در آنجا محبوس کرد، بطورى که حتى از رساندن مواد غذایى از خارج به آنها ممانعت مىشد. روز شانزدهم خرداد طلاب محبوس در مدرسه فیضیه به نشانه سرخى خون شهید، پرچم سرخى را بر فراز بام مدرسه افراشتند. این موضوع، دستمایهاى براى جوسازى رژیم علیه آنها گردید، بطورى که روزنامههاى وابسته نوشتند: «اینها عدهیى از طرفداران شوروى هستند و پرچم سرخ را که علامت کمونیستها است، برافراشتهاند» البته به این طریق، خبر مدرسه فیضیه ـ اگر چه تحریف شده ـ در کشور منتشر شد و علاقمندان به روحانیت به طور ضمنى در جریان خبر قرار گرفتند. دستگاه تبلیغاتى رژیم که از هر فرصتى براى وارونه جلوه دادن نهضت اسلامى آزاد مردان روحانیت استفاده مىکرد. این بار نیز اعتراضات و تظاهرات آنان را حرکتى غیر اسلامى تبلیغ کرده نوشتند «در لباس روحانیت، اخلالگران در قم دست به اغتشاش زدند! اخلالگران ماسک به صورت زده و با چوب و چماق به مأموران انتظامى حمله بردند» سرانجام در 17 خرداد جارى با حمله مأمورین رژیم به مدرسه فیضیه و ضرب و شتم طلاب متحصن، عدهاى از طلاب را روانه زندان و گروهى دیگر به سربازخانه گسیل گشتند. در این میان برخى از طلاب از فرصت استفاده کرده و در سرباز خانهها به فراگیرى فنون نظامى پرداختند. ر. ک : هفت هزار روز تاریخ انقلاب اسلامى، غلامرضا کرباسچى، جلد 2، صص : 4/632 با این حال رژیم از جوسازى خود علیه مبارزین روحانیت کوتاه نیامد در 22 خرداد مذکور، بلندگوهاى دروغگوى رژیم درباره حادثه فیضیه مجددا دست به جوسازى زدند.
روزنامه اطلاعات نوشت:
«در محل سکونت آشوبگران قم، مواد و مدارک تازهاى کشف شد، امروز مقامات انتظامى اعلام کردند که در ادامه بازرسى از محل سکونت افراد نقابدارى که در قم ایجاد تشنج نموده و دستگیر شدهاند. علاوه بر بمب و مواد منفجره و کتابهاى ضاله و کمونیستى، تعدادى وافور، ورق بازى!! کلاهگیس و همچنین آرم و نشان مخصوص گروههاى تروریست و آنارشیست وابسته به جناحهاى افراطى خارجى نیز کشف و ضبط گردیده است... »
برابر اسناد موجود آیتاله گلپایگانى در پاسخ به دروغپردازىهاى رژیم علیه روحانیت و مبارزان حادثه فیضیه، در نامهیى خطاب به آیتاله خوانسارى ضمن افشاگرى جوسازىها رژیم، از وى خواستند تا از نفوذ خود در دستگاه حاکمه نسبت به رفع تبلیغات سوء رسانهها استفاده کند.
در همین راستا آیتاله مرعشى نجفى نیز در نامه خود به آیتاله آشتیانى، از وى خواستند تا از نفوذ خود در دستگاه حاکمه نسبت به جلوگیرى از تبلیغات سوء رژیم در این امر استفاده کند.
توجه خوانندگان محترم را به گزارشهاى ساواک در خصوص این واقعه تاریخى جلب مىنماییم:
شماره : 5 ـ274ـ4ـ108/5 تاریخ : 16/3/54
گزارش
محترما مقام عالى را آگاه میسازد: بطوریکه استحضار دارند غروب روز 15/3/54 اطلاع حاصل شد که عدهاى از طلاب ناراحت قصد دارند تحت عنوان سالگرد پانزده خرداد مجلس یادبودى در مدرسه فیضیه تشکیل دهند که مراقبت و پیشبینىهاى لازم معمول گردید تا اینکه پس از خاتمه نماز مغرب و عشاء عدهاى از طلاب بى نظر با آرامش از مدرسه مزبور خارج و بمنازل خود رفتند لیکن عدهاى از طلاب ناراحت بطور دسته جمعى در داخل صحن مدرسه شروع بتظاهر نموده و با دادن شعارهائى نظیر ـ درود بر سعیدىها درود بر خمینى و اهانت بمقامات عالیه (مرگ بر... مزدور) سر و صدا براه انداخته و قصد داشتند بهمان حالت از مدرسه خارج و بداخل خیابانها بیایند که در اجراى امریه ریاست محترم شهربانى و معاونین شهربانى ابتداء با استفاده از ماشین آب پاش و سپس چون تظاهرات آنها شدت یافت و مجددا با دادن عارهاى زننده علیه مقامات عالیه قصد خروج داشتند و با ماشین آبپاش از آنها جلوگیرى نگردیده لذا با استفاده از دو کپسول گاز اشکآور از خروج آنها ممانعت که در این موقع بداخل مدرسه رفته و درب اصلى را بسته و مجددا در داخل مدرسه مبادرت بتظاهرات و دادن شعارهاى مخالف نمودند تا اینکه در ساعت 2200 عدهاى از آنها که قصد داشتند از درب فرعى مشرف به رودخانه متوارى شوند دستگیر و بشهربانى دلالت گردیدند.
لزوما در شعبه اطلاعات ابتداء از دستگیر شدگان بشرح زیر:
1ـ عباس حسینى فرزند افضل 16 ساله اهل نهاوند قزوین ساکن قم. روبروى کوچه فرح پلاک ندارد منزل پدرى 2ـ سید محمود فرزند على شهرت دریابارى شناسنامه 3123 صادره دماوند متولد 1336 شغل محصل علوم دینى اهل دماوند ساکن فعلى قم مدرسه گلپایگانى حجره 3 فوقانى تبعه ایران، مسلمان باسواد، مجرد 3ـ احمد محدث فرزند حسین 23 ساله طلبه اهل خزعلىآباد آبادان ساکن قم مدرسه خان 4ـ سید محمد هادى فرزند سید حسین شهرت ناجى شناسنامه نمیداند متولد 1338 نجف اشرف شغل شاگرد حجره فرش فروشى اشجعى واقع در پاساژ امجدى مذهب شیعه، تبعه ایران ساکن قم خیابان بهروز باغ پنبه منزل خالقىنژاد 5ـ سید مصطفى شریفى فرزند سید عبدالحسین شناسنامه 3213 صادره قم متولد 1334 قم شغل دانشجوى سال اول مدرسه عالى قضائى قم اهل و ساکن خیابان محمدرضاشاه محل الوندیه کوچه توحید پلاک 86 ـ2 منزل پدرى، مجرد، باسواد، مذهب شیعه تبعه ایران 6ـ علىاصغر فرزند محمد رضا شهرت شم آبادى شناسنامه شماره 839 صادره سبزوار متولد 1341 اهل سبزوار ساکن فعلى قم مدرسه مؤمنیه حجره تحتانى شغل محصل علوم دینى، مجرد، باسواد، تبعه ایران، مسلمان 7ـ غلامرضا فرزند محمد ابراهیم شهرت رضائى شناسنامه 13 متولد 1334 صادره ملایر شغل جوشکار، اهل ملایر خیابان همدان کوچه توسط پلاک 52 منزل پدرى، تبعه ایران، متأهل باسواد، مسلمان 8ـ اسلامالدین فرزند احمد شهرت رستگار شناسنامه نمیداند متولد 1336 شاهى باسواد، بدن عیال و اولاد، دین اسلام، مذهب شیعه اثنى عشرى اهل شاهى جویبار ساکن فعلى قم خیابان آذر مدرسه رضویه حجره 34 فوقانى
9ـ محمدعلى بخشى فرزند قربانعلى شماره شناسنامه 8 یونسآباد شاهرود متولد 1332 طلبه مدرسه بازار شاهرود اهل زیراستاق شاهرود ساکن قم عربستان بالا کوچه چاله حمام پلاک 45 منزل استیجارى رحیمى 10ـ على محمد حسینى فرزند محمد 20 ساله شغل بناء اهل یزد ساکن یزد مدرسه خان یزد 11ـ محمد نقى فرزند حسینعلى شهرت متقى شماره شناسنامه 46 صادره نائین متولد 1330 شغل محصل علوم دینى اهل نائین ساکن فعلى قم خیابان صدوق کوچه بنى حسینى پلاک 6، تبعه ایران، مسلمان، باسواد 12ـ نبىاله فرزند محمدرضا شهرت ابراهیمزاده شناسنامه نمیداند متولد 1336 صادره آمل شغل محصل علوم دینى اهل آمل ساکن دهکده ترکلا خانه پدرى مجرد ـ تبعه ایران، مسلمان، باسواد
13ـ سید على فرزند سید حبیباله شهرت میر دیلمى شناسنامه نمیداند تاریخ تولد 1340 صادره گرگان شغل محصل علوم دینى اهل گرگان فاضلآباد محمد آباد منزل پدرى، تبعه ایران، مجرد، مسلمان، باسواد 14ـ محمود برازنده فرزند على اکبر شناسنامه نمیداند متولد 1338 تبریز، مجرد، با سواد اهل شهر تبریز ساکن فعلى قم مدرسه حجتیه پارک هشتم حجره 127 شغل محصل علوم دینى در رشته مقدمات مذهب شیعه، تبعه دولت ایران 15ـ احمد عبادى فرزند عباسقلى 16 ساله اهل آران نجفآباد اصفهان ساکن قم مدرسه حاج ملاصادق 16ـ کمالالدین فرزند على اکبر شهرت ادیب شناسنامه نمیداند صادره یزد متولد 1336 شغل محصل علوم دینى اهل یزد ساکن فعلى قم مدرسه رضویه حجره شماره ـ فوقانى، تبعه ایران، باسواد، مجرد، مسلمان 17ـ ابوالفضل حسینى فرزند افضل 15 ساله طلبه مدرسه آقاى گلپایگانى اهل نهاند قزوین ساکن قم. قم نو خیابان اراک روبروى کوچه حمام منزل پدرى 18ـ محب على فرزند على اصغر شهرت انصارى شماره شناسنامه نمیداند صادره همدان متولد 1336 شغل محصل علوم دینى اهل همدان ساکن فعلى قم خیابان بهروز و مدرسه مهدیه حجره 14 تحتانى، تبعه ایران، مسلمان، با سواد، مجرد 19ـ جواد حبیبى فرزند فضل اله 23 ساله طلبه مدرسه سعادت اهل آمل ساکن قم مدرسه سعادت. 20ـ حسین فرزند محمد شهرت خداداد شناسنامه نمیداند صادره قم متولد 1336 شغل محصل علوم دینى و از دو سال قبل به بنائى مشغول هستم اهل قم ساکن قم خیابان بهروز کوچه کورش پلاک ندارد منزل پدرى تبعه ایران، مسلمان، باسواد، مجرد 21ـ اللّهرحم (معروف به مصطفى) فرزند غلامعباس شهرت غلام نژاد شناسنامه 7 صادره نجرود اراک متولد 1340 مجرد با سواد اهل نجرود اراک ساکن قم مدرسه رضویه واقع در خیابان آذر شغل طلبه مذهب شیعه تبعه ایران 22ـ عباس حسینى فرزند محمد 18 ساله طلبه مدرسه رضویه خیابان آذر اهل تهران ساکن قم مدرسه رضویه 23ـ صادق ترکمانى فرزند حاجى على شناسنامه شماره 1368 همدان متولد 1332 همدان مجرد ـ دیپلمه ریاضى از دبیرستان رضاشاه کبیر اهل همدان ساکن خیابان شاهپور کوچه فراجى پلاک 1 ساکن فعلى تهران خیابان ده مترى دوم کوچه تقوى پلاک 35 شغل کارمند شرکت صنایع هواپیمائى ایران مذهب شیعه ـ تبعه دولت ایران بازجوئى بعمل آمده همگى منکر شرکت در تظاهرات بوده و مدعى هستند که شعار هم ندادهاند و با اینکه در داخل مدرسه بوده و شعاردهندگان را هم دیدهاند هیچیک از آنها را نمىشناسند. با مراتب معروضه و با نگرش باینکه
طلاب بىنظرى که قصد شرکت در تظاهرات را نداشتند بلافاصله پس از خاتمه نماز از مدرسه خارج و بمنازل خود رفتهاند و این اشخاص همگى در مدرسه باقى مانده و هنگام تظاهر داخل مدرسه بوده و در حالیکه از مدرسه خارج میشدهاند دستگیر گردیدهاند تصور میرود همگى آنها در تظاهرات شرکت داشته و براى فرار از کیفر از بیان حقیقت خوددارى مىنمایند ـ اینک پرونده بحال حاضر تقدیم تا چنانچه اجازه فرمایند جهت رسیدگى بیشتر و روشن شدن قضیه بسازمان اطلاعات و امنیت قم فرستاده شود.
رئیس شعبه اطلاعات. ستوانیکم محمدى
عینا از نظر ریاست سازمان محترم شهربانى میگذراند معاون ادارى و سرپرست دایره اطلاعاتى. ه ـ سرهنگ کامکار
پرونده امر ضمن اعزام متهمین مذکور جهت اقدام مقتضى بسازمان اطلاعات و امنیت شهرستان قم ارسال گردد.
رئیس شهربانى قم. سرهنگ شهرستانى
امنیت داخلى ـ 1ـ دقیقا این افراد تحت بازجوئى قرار گرفته میزان دخالت و احیانا تحریک آنها در تظاهرات روشن شود 2ـ پس از خاتمه
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور تاریخ: 17/3/54
(مدیریت کل اداره سوم 312) شماره: 309/21 ه
درباره: تظاهرات طلاب
پیرو 308/21 ه ـ 16/3/54
از بامداد روز جارى تعدادى در حدود 100 نفر از طلاب در مدرسه فیضیه شروع بدادن شعار علیه مقامات عالیه نموده و از ساعت 0930 حدود شصت نفر طلبه که برخى از آنان با پارچه صورت خود را پوشاندهاند بر روى بام مدرسه آمده و مشغول دادن شعار و پرتاب سنگ بطرف مأمورین میباشند ضمنا شوراى هماهنگى صبح امروز تشکیل و پس از استخراج نظر مقامات مرکز تصمیم گرفته شد که با شدت و قدرت از اقدامات طلاب جلوگیرى و شهربانى قم براى تأمین این منظور از مرکز تقاضاى نیروى کمکى نموده است که صورتجلسه مربوطه وسیله پیک تقدیم خواهد شد. 309/21 ه ـ 17/3/54
رئیس ساواک قم معینى
گیرنده آقاى مجتبوى ـ 312
گوینده: زندوکیلى
ساعت 1015 روز 17/3/54
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور تاریخ: 17/3/54
(مدیریت کل اداره سوم 312) شماره: 310/21 ه
درباره: مذاکره آیتاله شریعتمدارى با گلپایگانى و نجفى
پیرو 309/21 ه ـ 17/3/54
برابر اطلاع، ساعت 1145 روز جارى ناصر مکارم شیرازى نزد آیتاله شریعتمدارى رفته و در مورد تظاهرات طلاب با مشارالیه مذاکره و نظر ویرا اشعار نموده شریعتمدارى ضمن اظهار عدم رضایت از وضعى که طلاب بوجود آوردهاند اضافه نموده باید اقداماتى انجام داد که مأمورین از شدت عمل خوددارى و موضوع بصورت مسالمتآمیز حل و فصل گردد و متعاقب آن شریعتمدارى براى تبادل نظر با آیات گلپایگانى و نجفى باندرون رفته است نتیجه مذاکرات و اقدامات مشارالیهم متعاقبا بعرض خواهد رسید. معینى
گیرنده ـ آقاى دبیرى
گوینده ـ شبافروز
ساعت 1215 ـ 17/3/54
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور تاریخ: 17/3/54
(مدیریت کل اداره سوم 312) شماره: 314/21 ه
پیرو شماره 310/21 ه ـ 17/3/54
باستحضار میرساند: در ساعت 1230 روز جارى نمایندگان آیات همراه معاون شهربانى و نماینده ساواک از درب مدرسه دارالشفا داخل و به تظاهر کنندگان پیشنهاد نمودند طلاب و اشخاصیکه مایل هستند بدون درگیرى با پلیس به محل کار و منزل خود بروند از درب مدرسه خارج شوند لکن تظاهر کنندگان مقاومت نمودند و با دادن شعار شکستن درب و پنجره از خروج [از] مدرسه خوددارى نمودند و در ساعت1630 مأمورین اعزامى از تهران در معیت مأمورین ساواک و اطلاعات شهربانى قم وارد مدرسه مزبور شده و کلیه طلبههاى مستقر در مدارس را که حدود 240 نفر بودند دستگیر و عملیات بدون تیراندازى و خونریزى در ساعت 1730 خاتمه پذیرفت و در حال، دستگیرشدگان تحت بازجوئى مىباشند تحقیقات ادامه دارد نتیجه پس از تحقیق کامل و شناسائى عوامل محرک که وسیله مأمورین نفوذى شناخته خواهند شد و بوسیله عکسهاى عملیاتى که از صحنه برداشته شده است متعاقبا بعرض خواهد رسید.
رئیس ساواک قم معینى
تاریخ: 17/3/54 شماره: 5ـ275ـ/4ـ108
گزارش
محترما خاطر عالى را آگاه میسازد: گزارش مأمورین وابسته حاکى است روز 16/3/54 مجددا عدهاى از طلاب ناراحت پس از برگزارى نماز مغرب و عشاء در داخل مدرسه فیضیه بطور دسته جمعى مبادرت به تظاهر و دادن شعارهاى مخالف نظیر (رهبر ما خمینى عزیز است ـ رهبر شما پهلوى کثیف است ـ درود بر خمینى عزیز ـ مرگ بر.... مزدور ـ مرگ بر شما مزدوران که براى یک لقمه نان خودتان را بحکومت ننگین فروختهاید) نموده و با پرتاب سنگ و آجر بطرف مأمورین بطور دسته جمعى قصد خروج از مدرسه را داشتهاند که با استفاده از ماشین آب پاش و یک کپسول گاز اشکآور از خروج آنها جلوگیرى و 5 نفر از آنها را که بیش از سایرین فعالیت و تظاهر مینمودند دستگیر و بشهربانى دلالت نمودهاند: لزوما در شعبه اطلاعات از 5 نفر مذکور که خودشان را 1 ـ رجبعلى ملکیان فرزند حسین شناسنامه 16 صادره اصفهان متولد 1336 اهل اصفهان ساکن اصفهان خیابان هاتف مدرسه علمیه نوریه حجره 14 تحتانى شغل محصل علوم دینى، تبعه ایران، مجرد، باسواد، مسلمان 2 ـ سید صدرالدین فرزند سید سخاءالدین شهرت موسوى شناسنامه شماره 8 صادره زنجان متولد 1328 اهل زنجان ساکن فعلى قم مدرسه خان حجره 9 تحتانى شغل محصل علوم دینى، مسلمان، متأهل، باسواد، تبعه ایران 3 ـ محمد فرزند نادرعلى شهرت نادرى شناسنامه شماره 7337 صادره بابل متولد 1336 بابل، مجرد، باسواد اهل بابل ساکن قم کوچه تولیت مدرسه سعات حجره 6 طبقه اول مذهب شیعه. تبعه ایران 4 ـ سید محمد صادق فرزند سیدمهدى شهرت احمدى شناسنامه نمیداند صادره همایون شهر اصفهان متولد 135 اهل همایون شهر ساکن فعلى قم خیابان چهار مردان کوچه عشقعلى پلاک ـ شغل محصل علوم دینى، مجرد، باسواد 5 ـ علیرضا فرزند ابراهیم شهرت مجتبى شناسنامه نمیداند 16 ساله مجرد باسواد اهل قریه ابرده مشهد خراسان ساکن قم مدرسه فیضیه طبقه تحتانى حجره 16 مذهب شیعه، تبعه ایران معرفى مینمایند بازجوئى شده همگى منکر شرکت در تظاهرات بوده و متعذر بعذرهاى غیر موجه میباشند.
با مراتب معروضه و با نگرش باینکه پنج نفر مذکور قبلاً بوسیله مأمورین در بین تظاهر کنندگان شناسائى و سپس دستگیر گردیدهاند قویا جزء تظاهرکنندگان بوده و براى فرار از کیفر از بیان حقیقت خوددارى مىنمایند اینک پرونده بحال حاضر تقدیم تا چنانچه اجازه فرمایند جهت رسیدگى بیشتر و روشن شدن قضیه بسازمان محترم اطلاعات و امنیت شهرستان قم ارسال گردد.
رئیس شعبه اطلاعات ستوانیکم محمدى
عینا از نظر ریاست محترم شهربانى میگذراند.
معاون ادارى و سرپرست دایره اطلاعاتى. ه
سرهنگ کامکار
امنیت داخلى
رسیدگى لازم معمول و در مورد اینها و 23 نفر روز قبل نیز نظر مرکز خواسته شده. 17/3
تیمسار ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور
از: ساواک قم تاریخ 18/3/54
به: مدیریت کل اداره سوم شماره: 319/21
درباره: صورتجلسه عملیات ضد اغتشاش
پیرو 314/21 ـ 17/3/1354
بدینوسیله یک نسخه صورت جلسه عملیات ضد اغتشاش که روز 17/3/54 وسیله مأمورین شهربانى و ساواک و گارد اعزامى از مرکز و مدارس فیضیه و دارالشفاء انجام شده به پیوست تقدیم میگردد.
رئیس ساواک قم ـ معینى 18/3
رهبر عملیات زندوکیلى
رئیس شعبه 1 شبافروز
رئیس امنیت داخلى رضائیان 18/3/54
صورت جلسه
چون بعدازظهر روز پنجشنبه 15/3/54 عدهاى از طلاب ناراحت و اخلالگر در داخل مدارس فیضیه و دارالشفاء موضع گرفته و با انجام تظاهرات و دادن شعارهاى مضره علیه مقامات عالیه مملکتى موجبات اغتشاش و بى نظمى منظور را فراهم نموده بودند و با نصب یک قطعه پرچم قرمز رنگ بر روى بلندترین نقطه بام مدرسه فیضیه تظاهر به مقابله با پلیس نموده و چند قطعه پارچه که روى آن شعارهاى مخالف نوشته شده بود به درب و دیوارهاى مدرسه الصاق کرده بودند و با اینکه از طرف مأمورین پلیس مکرر بآنها تذکر داده شده بود که از مدرسه خارج و متفرق شوند توجهى ننموده و با نشان دادن چوبهائى که در دست داشتند بشدت تظاهرات خود مىافزودند. علیهذا ساعت 1630 روز 17/3/54 طبق طرح و برنامه تنظیمى قبلى مأمورین شهربانى و ساواک قم در معیت اکیپ اعزامى از مرکز بمدارس فیضیه و دارالشفاء وارد که طلاب داخل مدارس مزبور بمحض مشاهده مأمورین شروع بتظاهرات و دادن شعارهاى مخالف نموده و با سنگ و چوب بطرف مأمورین حملهور گردیدند که مأمورین ناگزیر بمقابله پرداخته و در اثر زد و خورد و پرتاب سنگ از جانب طلاب 12 نفر از مأمورین شهربانى قم مجروح و تعدادى از شیشههاى در و پنجره مدارس مزبور شکسته و سرانجام 243 نفر از طلاب مزبور دستگیر و بشهربانى دلالت گردیدند ـ این برنامه در ساعت 1730 خاتمه پذیرفت.
ب. توضیح اینکه در این جریانات 28 اصله از باتنهاى چوبى و چهار عدد از کلاههاى ایمنى مأمورین شکسته است.
رئیس ساواک قم معینى رئیس شهربانى قم سرهنگ شهرستانى
معاون انتظامى شهربانى قم سرهنگ کامکار معاون ادارى شهربانى قم. سرهنگ جوادى فرمانده اکیپ اعزامى از مرکز سروان کیا
رئیس دایره پلیس سرهنگ 2 پارسا
رئیس دایره زندان سرگرد مؤمنزاده
رئیس کلانترى بخش 2 سروان نیکومنش
معاون کلانترى مرکز ستوانیکم افاضلى
رئیس شعبه اطلاعات. ستوانیکم محمدى
نظرات