اسداللّه‏ علم، وزیر دربار سرّى

اسداللّه‏ علم، به‏عنوان وزیر دربار از تمام مقامات دیگر به شاه نزدیکتر است. ما عموما او را مرد شماره دو ایران و بالاتر از رقیب سیاسى وى، یعنى هویدا، نخست‏وزیر ایران، قلمداد مى‏کنیم. او از نخست‏وزیر سابق (1964 ـ 1962) و از قدیم‏الایام یکى از معتمدان نزدیک شاه بوده است. مشهور است که وى تا حد بسیار زیادى در جریانهاى محافل اقتصادى و تجارى ایران دست دارد. به سهولت قابل دسترسى مى‏باشد و غالبا مشتاق است که سودمند واقع شود.

علیرغم این که علم مدتهاى مدید به‏عنوان فردى اصولاً طرفدار انگلیس شناخته شده بود، ولى به نقل از وى گفته مى‏شود که از چند سال قبل به این نتیجه رسیده است که آینده ایران در گرو روابط نزدیک با ایالات متحده مى‏باشد، ما تصور مى‏کنیم که این مطلب به‏طور اساسى درست باشد. سفراى سابق وى را معتبرترین کانال براى تماس غیرمستقیم با شاه مى‏دانستند. به نظر مى‏رسد وى دیدگاههاى امریکا را به نحو مطلوبى درک مى‏کند و احتمالاً در بیان این دیدگاهها و نظرات معتدل خود براى شاه و به همین ترتیب در انعکاس عقاید شاه در مورد مسائل مهم مورد علاقه مفید مى‏باشد. علم کار راه‏اندازى است که تقریبا تمامى اطلاعات واصله یا حاصله از شاه را به صورتى دقیق و موثق زیر نظر دارد. با این وجود وى در مسائل نظامى اطلاعات خاصى ندارد. گهگاه نسبت به شغل خود اظهار دلتنگى و خستگى مفرط مى‏کند.

اما واقعا معتقدیم که از قدرت لذت مى‏برد و بین خودش و هویدا، مجادله محتاطانه‏اى در جریان است. علم از این حقیقت که قوانین فعلى به وى اجازه مى‏دهند روابط نسبتا منظمى با نمایندگان ارشد دیپلماتیک در تهران داشته باشد، کاملاً خوشحال است.

علم 45 سال دارد و عضو یک خانواده ثروتمند بلوچستان مى‏باشد. علم با دختر یک زمیندار ثروتمند شیرازى ازدواج کرده است و دو دختر دارد، وى در رشته اقتصادى دانشگاه آکسفورد تحصیل کرده است و انگلیسى را به روانى تکلم مى‏کند. مى 1972 ـ اردیبهشت 1351



از مجموعه اسناد بدست آمده از لانه جاسوسی در تهران – کتاب هشتم