کتاب‌های «ناخدای نوح» و «ماه دمت گرم» رونمایی شدند؛

سردار عامری: ما به عینیت‌بخشی و تنوع‌‌ در آثار جنگ نیاز داریم

سردار سرتیپ داوود عامری گفت: ادبیات پایداری بستر اندیشه‌ای بزرگ برای فرهنگ ایران است و ما برای انتقال ارزش‌ها نیاز به ادبیات داریم و ادبیات پایداری توانسته این ضعف را جبران و آرام آرام به نسل بعدی منتقل کند.

مراسم رونمایی از کتاب‌های «ناخدای نوح» نوشته محمدعلی آقامیرزایی و «ماه دمت گرم» نوشته حسین شیردل روز چهارشنبه (31 اردیبهشت‌ماه) با حضور سردار سرتیپ داوود عامری، رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس، نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و نویسندگان و منتقدان در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب به صورت مجازی با همکاری انتشارات صریر از طریق اینستاگرام موسسه خانه کتاب پخش شد.

درابتدا آقامیرزایی اطلاعاتی درباره کتاب ارائه داد و گفت: از سال 1379 که از مطبوعات جدا شدم به شکل حرفه‌ای به نوشتن کتاب در حوزه دفاع مقدس پرداخته‌ام. سال‌ها بود که درباره مهندسی جنگ شنیده بودم؛ عملیاتی که رزمندگان در آن شرکت می‌کنند اما هر عملیاتی یک بستر می‌خواهد که رزمنده بتواند در آن شرکت کند. حاج اسماعیل زادصالح، معاون قرارگاه سازندگی «نوح(ع)» و فرمانده تیپ 46 سپاه الهادی بود، وی تیپی تشکیل داد که بتواند از خود و یارانش محافظت کند.

وی افزود: در این کتاب به خاطرات شفاهی پرداخته‌ایم که خواننده بتواند به آن روی بیاورد. مصاحبه‌ها از تولد آغاز شده و تا روزهایی که وی در قرارگاه حضور داشت ادامه پیدا کرده است. گفت‌وگو‌ها بر اساس اسنادی که در اختیار داشته‌ام تنظیم شده است. در این کتاب حوالی زمان را رعایت کردیم و هر قصه مقطع کاملی را روایت می‌کند. فصل‌ها برحسب اتفاقاتی که افتاده مثل خاموش کردن چاه نوروز روایت کردیم.

این نویسنده حوزه دفاع مقدس ادامه داد: به این دلیل نام کتاب را «ناخدای نوح» گذاشتم که راوی خاطرات در قرارگاه نوح کار دریایی انجام می‌داد. «ناخدای نوح» قسمت‌های مهندسی است که کمتر مورد توجه نویسندگان حوزه دفاع مقدس بوده است.

سپس نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب گفت: در آستانه سوم خرداد روز آزادسازی خرمشهر قرار داریم. این روز در تاریخ دفاع مقدس دوران پرشکوهی را به تصویر می‌کشد و می‌توان رویدادهای این تاریخ را به پیش از سوم خرداد و پس از سوم خرداد روایت کرد. بحث ایثارگری رزمندگان در این دوران تبدیل به یک فرهنگ شد و ما می‌توانیم نمودهای آن را در جلوه‌های مختلف ایران ببینیم. ایثارگری تنها مختص به روزهای دفاع‌مقدس نبوده بلکه در روزهای بحران کرونا مردم فرهنگ ایثارگری را دوباره احیا کردند. اگر زنان در آن روزگار برای رزمندگان نان می‌پختند امروز شروع به دوختن ماسک کردند و برخی از کارخانه‌ها خط‌های تولیدشان را تغییر مسیر دادند و مواد شوینده تولید کردند. در روزهای بحران کرونا اوج ایثارگری را در پزشکان، پرستاران و معلمان نیز می‌توان دید. هشت سال دفاع‌مقدس جلوه‌هایش را در بحران‌های مختلف ایران نشان داده است.

وی افزود: در این سال‌ها تعداد زیادی کتاب در حوزه دفاع مقدس منتشر شده که جای تقدیر و تشکر دارد اما باید در مقابل به این مسأله نیز توجه کنیم که آسیب‌های این حوزه را نیز درنظر داشته باشیم. کتاب‌های حوزه دفاع مقدس بایر بر پایه اسناد تاریخی نوشته شود زیرا در آینده برای نسل‌های جدید می‌تواند پرسش‌هایی بدون پاسخ را مطرح کند. بنابراین باید قرائت‌های مختلفی از اسناد تاریخی صورت گیرد، همچنین با یکسان‌سازی مستندنگاری به یک نتیجه قابل قبولی دست یافت.

حسینی‌پور ادامه داد: برخی از کشورهایی که درگیر جنگ جهانی اول و دوم بودند همواره این جنگ را برای مخاطبانشان به تصویر می‌کشند و روایت‌های داستانی از این رویداد تاریخی ارائه می‌دهند و مخاطبان را به سوی خود جذب می‌کنند. باید در جنگ ایران و عراق داستان‌هایش به تصویر کشیده شود و بتوانیم از این کتاب‌ها اقتباس کنیم. ارتباط بین نویسندگان و کارگردانان باید بیشتر شود تا بتوانند با محوریت همین کتاب‌ها اقتباس‌هایی را به تصویر بکشند. ما در خانه کتاب همواره آمادگی این را داریم که این خط ارتباطی را برقرار کنیم.

مدیرعامل خانه کتاب افزود: سرای اهل قلم جلسات نقد و بررسی کتاب‌های این حوزه را برگزار می‌کند و این آثار مورد نقد و بررسی قرار می‌گیرد. در این نشست‌ها بیشتر نقاط قوت و ضعف کتاب تحلیل می‌شود و نویسندگان برای آثار بعدی با اطمینان بیشتری کتاب منتشر می‌کنند.

شیردل سخنران بعدی نشست مجازی سرای اهل قلم موسسه خانه‌ کتاب بود. وی در سخنانی گفت: آسیبی که در خاطره‌نویسی داریم این است که بسیاری تک‌خاطره‌گو شده‌اند و تک‌خاطره‌گویی‌ها عموما باید در یک جاهایی درست معرفی شود. در این سال‌ها که ما در حوزه هنری کار می‌کردیم این مسأله در ذهنمان بود که بتوانیم این تک‌خاطره‌گویی‌ها را در کتابی عنوان کنیم. «ماه دمت گرم» بچه‌های 11 ساله‌ای هستند که دلشان می‌خواهد خلبان شوند زیرا فضای جنگ این تأثیر را بر آنها گذاشته بود که به جای اینکه علاقه‌مند باشند دکتر یا مهندس بشوند خلبانی را برای شغل آینده خود انتخاب کردند.

وی افزود: روایت این کتاب پسر بچه‌ 11 ساله‌ای را نشان می‌دهد که روی طاقچه نشسته و شروع داستان از همین‌جا آغاز می‌شود. این کتاب فضای شوخ و طنز‌آلودی دارد و با دو درام عاشقانه و با یک پایان‌بندی داستان خوب را به سرانجامی خوب می‌رساند. این سرانجام خوب صرفا کشته‌شدن و شهید‌شدن نیست. تا جایی که توانستیم لطافت جنگ را در این کتاب نشان داده‌ایم. شاید به این دلیل بوده که همواره درگیر مقاومت بوده‌ایم.

سپس سردار عامری گفت: در آستانه سوم خرداد قرار داریم. روز مقاومت و پیروزی ملت ایران روزی است که اساسا هویت جنگ و دفاع مسیر خود را تغییر داد و ما نمی‌توانیم به سادگی از سوم خرداد عبور کنیم زیرا یک مقطع تاریخی بسیار مهمی است و فراز و نشیب بسیاری دارد و امیدوارم ما که امروزه در حوزه فاتحان و نظاره‌گر آن هستیم برای حفاظت از ارزش‌ها و آرمان‌های جنگ بیشتر در این مسیر گام برداریم. ما لازم داریم نشست‌های فرهنگی و ادبیات دفاع مقدس را وارد فضای تازه‌ای کنیم.

رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس افزود: رمان «ماه دمت گرم» بسیار گرم و پسندیده نوشته شده و کتاب «ناخدای نوح» نگاهی به جنگ دارد که کمتر کسی به سراغش رفته است. ادبیات پایداری بستر اندیشه‌ای بزرگ برای فرهنگ ایران است و ما برای انتقال ارزش‌ها نیاز به ادبیات داریم و ادبیات پایداری توانسته این ضعف را جبران و آرام آرام به نسل بعدی منتقل کند. نگاه ما به جنگ در سال‌های اولیه توجه ویژه‌ای به صحنه نبرد داشته و بیشتر جنگ و دفاع مقدس مطرح بوده است. اما مقام معظم رهبری بر این باورند که همه جنگ در صحنه‌های جنگ نبوده است. نحوه شکل‌دهی دفاع مقدس و جنگ بسیار مهم است زیرا متعلق به همه مردم ایران است و همه درگیر دفاع ارزنده بودند. ما باید برگردیم و به جنگ نگاه جدیدی داشته باشیم. جنگ با فاتحان و رزمندگان دیده شده و ما باید از نگاه دیگران هم به جنگ نگاه کنیم و همین دوران دفاع‌مقدس را از درون ببینیم. همچنین آثاری که جنگ را از نگاه بیرونی بررسی می‌کند.

وی افزود: جنگ حاصل دو نبرد سپاه و لشکر نیست و برای پدیدآوردن صحنه نبرد هر اتفاقی که می‌افتد باید بتوانیم صحنه‌های نبرد را به تصویر بکشیم. امروزه نیازمندیم هویت علمی و دانشی را تجربه کنیم و ابتکاراتی را به وجود بیاوریم که بتوانیم صحنه دفاع‌مقدس را برای جمهوری اسلامی ایران روایت کنیم. این صحنه‌های جنگ بسیار تاثیرگذار است. یکی از روایت‌ها می‌تواند این باشد که همسران رزمندگان چگونه توانستند دل ببرند و همسرانشان را برای نبرد همراهی کنند و ما کمتر به این مسأله پرداخته‌ایم. رمان «ماه دمت گرم» یکی از صحنه‌هایی است که جنگ را از نگاه چند نوجوان می‌بینیم که ما باید بتوانیم تجربه‌های زندگی آن‌ها را انتقال دهیم.

سردار عامری گفت: اگر فرهنگ دفاع‌مقدس را بخواهیم ارزش‌گذاری کنیم باید جنگ را از بیرون نگاه کنیم ما نمی‌توانیم به این مسأله بسنده کنیم که کتاب‌هایی را در حوزه دفاع‌مقدس به چاپ برسانیم که فقط گفته باشیم کتاب منتشر کرده‌ایم، انتشار کتاب زمانی اتفاق می‌افتد که مخاطبان آن را بخوانند و برایشان تأثیرگذار باشد. ما به عینیت‌بخشی و تنوع‌‌بخشی به آثار جنگ نیاز داریم.

وی افزود: در سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس این توفیق را پیدا کردیم و توانستیم 1200 عنوان کتاب را در فرایند انتشار داشته باشیم که قریب به 650 اثر را با سخت‌گیری بسیاری منتشر کرده‌ایم. بیشتر این آثار متوجه حوزه خاطرات بوده اما اکنون کوشیده‌ایم که به ادبیات دفاع‌مقدس نگاه ویژه‌ای داشته باشیم. در سال گذشته موفق شدیم 19 اثر علمی و پژوهشی را منتشر کنیم که بسیار نیازمند محافل علمی بوده است. همچنین 66 اثر ملی و بین‌المللی ظرفیت ترجمه دارد که برای اولین بار با یک کیفیت خوب بتوانیم این کتاب‌ها را به دنیا معرفی کنیم. این کتاب‌ها قادر هستند ادبیات دفاع مقدس را به بیرون از ایران منتقل کنند و آن را بیشتر از توسعه ببخشیم.

سردار عامری ادامه داد: توجه به ادبیات کودک و نوجوان در حوزه دفاع‌مقدس نیز بسیار مهم است و توانستیم 80 اثر منتشر کنیم. همچنین توجه به کتاب‌های صوتی را نیز در دست اقدام داریم که جلوه‌هایی از ادبیات پایداری را در حوزه صوتی ارایه دهیم. معتقد هستیم که در توسعه ادبیات پایداری باید به کتاب‌های روز توجه کنیم. کتاب‌های دیجیتال نیز باید با نگاهی نو منتشر شود و از فناوری‌های نوین برای پیشرفت حوزه ادبیات بهره بگیریم. در 8 گونه ادبی این آثار توانستند تنوع پیدا کنند تا بتوانیم به سلیقه‌های مختلف پاسخ دهیم و اتفاق بزرگی را برای ادبیات دفاع‌مقدس رقم بزنیم.

رئیس سازمان ادبیات و تاریخ دفاع مقدس گفت: اگر این اتفاق بیفتد می‌توانیم گام‌های بزرگی برداریم. پرداختن به آثار بزرگ آن چیزی است که باید مورد مطالعه قرار گیرد و آثاری خلق شود که در بستر رشد و توسعه ادبیات پایداری کمک بیشتری کند. یکی از بهترین مولفه‌ها دفاع مقدس است که امروزه امانتداری این حوزه نیازمند توجه جدی به کار حرفه‌ای و توجه دقیق به صحنه‌های دفاع مقدس است که باید بتوانیم با فکرهای بلند و کوشش‌های فراوان این حوزه ادبی را به جایگاه بالایی برسانیم اما هنوز نتوانستیم جایگاه درست ادبیات پایداری را پیدا کنیم. در پایان مراسم کتاب‌های «ناخدا نوح» نوشته محمدعلی آقامیرزایی و «ماه دمت گرم» نوشته حسین شیردل رونمایی شدند.