کتاب غرب‌شناسی علمای شیعه در تجربه ایران معاصر راهی بازار نشر شد

از میان چهار حمله بزرگ هلنی ـ یونانی، عربی ـ اسلامی، ترکی ـ مغولی، و غربی ـ اروپایی که از گذشته بسیار دور تاکنون به ایران صورت گرفته، ایرانیان در حمله نخست، نه جذب شده و نه جذب کرده‌اند، در حمله دوم جذب شده‌اند، در حمله سوم، جذب کرده‌اند، و در حمله چهارم، هنوز در حال مبارزه هستند؛ گاه شکست خورده (مشروطه) و گاه پیروز شده‌اند (انقلاب اسلامی). در این حمله اخیر ـ که نسبت به همه حملات پیشین، گسترده‌تر و پیچیده‌تر می‌باشد ـ مهم‌ترین و کارآمدترین پایگاه مقاومت ایران مرجعیت شیعه بوده است.

از آنجا که رقابت و چالش ایران با غرب، هنوز در جریان است، آگاهی از تجربه و نوع مواجهه جریان اجتهادی شیعه با غرب در قرون اخیر، ضرورتی دوچندان می‌یابد؛ چه، این تجربه، به مثابه مهم‌ترین تراث تاریخی، بهتر از هر منشور دیگری می‌تواند در تعیین جهت‌گیری هویت امروز ایرانیان و تعامل آنها با غرب مدرن نقش‌آفرینی کند.

در تاریخ معاصر ایران، دیانت و ملیت از چنان پیوند و ارتباطی برخوردار بوده‌اند که تبیین هر کدام از این دو مؤلفه بدون توجه به دیگری غیر ممکن است، از این رو به درستی می‌توان تأکید کرد که در ایران معاصر، تاریخ دیانت، همان تاریخ ملیت و تاریخ ملیت، همان تاریخ دیانت است.

کتاب غرب‌شناسی علمای شیعه در تجربه ایران معاصر از هفت فصل با عناوین «کلیات، موضع عالمان شیعه در برابر چهره کلامی ـ مسیحی غرب در ایران، موضع‌گیری عالمان شیعه در برابر چهره سیاسی ـ نظامی غرب، موضع‌گیری عالمان شیعه در برابر چهره اقتصادی غرب، موضع‌گیری عالمان شیعه در برابر چهره فکری ـ فرهنگی غرب، جمع‌بندی و نتیجه‌گیری و ضمایم» تشکیل شده است.

فصل اول موضوعاتی همچون: «پرسش‌هایی درباره غرب، پیشینه جریان‌شناسی علمای شیعه در تاریخ معاصر ایران، مبانی فقهی ـ کلامی علمای شیعه در رویایی با غرب، علل رویکرد و توجه علمای شیعه به غرب و روش‌شناسی مواجهه عالمان شیعه با غرب» را مورد بررسی قرار داده است.

مباحثی نظیر: «پیشینه حضور غرب مسیحی در ایران تا عهد صفوی، پیشینه حضور مبلغان مسیحی در ایران معاصر، نگاهی به فعالیت‌های مبلغان مسیحی در ایران (تبلیغ علیه اسلام)، موضع‌گیری علمای شیعه در قبال مبلغان مسیحی و تحلیل‌ها» در فصل دوم به چشم می‌خورد.

در فصل سوم در رابطه با «علما و فتاوای جهاد علیه روس، سید شفتی؛ دولت در دولت ـ مبارزه با انگلیس، میرزا مسیح مجتهد تهرانی و فتوا علیه سفیر روس (واقعه قتل گریبایدوف)، شیخ فضل‌الله نوری و مبارزه با استعمار انگلیس و روس، علما و اولتیماتوم روس، مدرس استعمار ستیز نستوه و تحلیل‌ها» مطالبی را می‌خوانیم.

نویسنده در فصل چهارم کتاب درباره «قرارداد بارون ژولیوس رویتر، نهضت تنباکو، تأسیس شرکت اسلامیه، روحانیت و نهضت نفت، اعلامیه در حمایت از مصدق پس از استعفای وی و روی کارآمدن قوام‌السلطنه، اعلامیه آیت‌الله‌کاشانی در مورد انتشار اوراق قرضه ملی، نامه به هامر شولد دبیرکل سازمان ملل، اعلامیه علیه کنسرسیوم (قرارداد پیچ ـ امینی) و تحلیل‌ها» مطالبی را به نگارش درآورده است.

فصل پنجم این کتاب عناوین «بررسی تطبیقی کلیات غرب‌شناسی جریان دین‌گرا و جریان غرب‌گرای دیوان‌سالار، عالمان شیعه و غرب‌شناسی توصیفی، عالمان شیعه و غرب‌شناسی انتقادی، عالمان شیعه و غرب‌شناسی توصیه‌ای و اثباتی و تحلیل‌ها» را در خود گنجانده است.

tصل ششم، جمع‌بندی و نتیجه‌گیری و فصل هفتم هفت ضمیمه درباره «ماجرای مخالف جریان دینی با مدارس نوین، علمای شیعه و دغدغه اسلام در مواجهه با غرب، نمونه‌هایی از مظاهر نفوذ اجتماعی علمای شیعه، برخی فتاوای جهادیه علمای شیعه علیه روسیه در جنگ‌های ایران و روس، گزیده‌نامه سید شفتی به سرجان مکنیل انگلیسی، تفاوت انقلاب اسلامی و نظام‌های سیاسی اهل سنت در گذار از غرب و فرهنگستان علوم اسلامی» را در خود جای داده‌ است.

گفتنی است، کتاب غرب‌شناسی علمای شیعه در تجربه ایران معاصر به قلم احمد رهدار از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در 1000 صفحه و با شمارگان 1500 جلد و به قیمت 18000 تومان به بازار کتاب ارائه شده است.