روایتی از ماجرای خط و نشان کشیدن روی آب‌های خلیج فارس

به بهانه سالروز برگزاری مانور شهادت در خلیج فارس

۱۵ مرداد ماه سال ۱۳۶۶، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای از مانور شهادت که در پاسخ به حضور ناوگان دریایی آمریکا در خلیج فارس برگزار شد، بازدید کردند. به همین مناسبت در گزارشی کوتاه به بررسی ابعاد مختلف این مانور و نگاه رهبر انقلاب به خلیج فارس می‌پردازد.

مردادماه سال ۱۳۶۶ و همزمان با حضور نظامی و پرهیاهو آمریکا در خلیج‌فارس برای اسکورت نفتکش‌های کویتی، مانور عظیم شهادت با رمز لبیک یا امام در پهنای خلیج‌فارس و دریای عمان – از دهانه فاو تا بندرگواتر- برگزار شد.  اهمیت این مانور تا آن‌جا بود که حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی دفاع وقت شخصا در این مانور شرکت می‌کند.

خط و نشان روی آب

سال‌های آخر جنگ بود که با گسترش حملات عراق در خلیج فارس و نا امن سازی خطوط بین المللی کشتیرانی در خلیج فارس و تلاش برای قطع صادرات نفت ایران از طریق بمباران نفتکشها ایران تهدید کرد که اگر عراق بخواهد مسیر تردد کشتی ها در خلیج فارس را بر روی ایران ببندد، ما هم تنگه هرمز را خواهیم بست. بدین منظور قرار شد نیروی دریایی سپاه آمادگی خود را برای انجام این مأموریت نشان دهد. حسین علائی در این باره می‌گوید: «ما هم مانور شهادت را برای اواخر تابستان 1366 برنامه ریزی کردیم تا در تنگه هرمز اجرا شود. در این مانور چگونگی بهره گیری از قایق های تندرو، امکان هرمز با استفاده از موشک های ساحل به دریا و نیز بستن تنگه پیاده کردن نیروی واکنش سریع در جزایر خلیج فارس را طرح ریزی کردیم.»

مانور بزرگ شهادت

مانور بزرگ دریایی شهادت به مدت چهار روز در آبهای خلیج فارس توسط نیروی دریایی سپاه انجام شد. در این مانور صدها فروند قایق جنگی و ناوچه رزمی نیروی دریایی سپاه، پس از عبور از تنگه هرمز به رژه از برابر ناو فرماندهی پرداختند. در همین حال هواپیماهای نیروی هوایی سپاه نیز بر فراز منطقه رژه به مانور هوایی پرداختند. سپس ناوچه های سپاه پس از گرفتن آرایش جنگی در اطراف یک هدف دریایی با توپ هدف را نابود کردند. همچنین غواصان نیروی دریایی سپاه با تعبیه مواد منفجره زیر یک هدف از پیش تعیین شده این هدف را منفجر کردند تسخیر پایگاه‌های فرضی دشمن در یک جزیره خلیج فارس که با پشتیبانی توپ‌خانه ساحلی سپاه و به محاصره در آوردن آن انجام شد بخش دیگری از مانور شهادت بود.

همچنین در آخرین روز مانور یک قایق انفجاری سپاه که از راه دور کنترل. شد از طی چندین کیلومتر در آبهای منطقه خلیج فارس با دستور رئیس جمهور، به کشتی فرضی دشمنی اصابت و آن را منهدم کرد عملیات پرواز هواپیماهای بدون سرنشین نیز بر فراز تنگه هرمز اجرا شد. در این مرحله از مانور، قایق های تندرو، ناوچه های توپدار، ناوچه های موشک انداز، ناوچه های مسلح به توپ و موشک ضد هوایی، قایق مواد منفجره به همراه نیروهای شهادت طلب قایق‌های انفجاری و قایق‌های مجهز به رادار ویژه و مسلح به سلاحهای ضد سطحی به کارگیری شد. در همین مرحله عملیات مین ریزی و نصب مین بر بدنه هدف‌های فرضی تمرین شد.[1]

با جزئیات کامل

این مانور با حضور حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی دفاع وقت و همراهی آیت‌الله مشکینی[2] برگزار شد. در این مانور رئیس جمهوری در محل پرتاب موشک ساحل به دریا فرمان شلیک موشک را صادر کرد و موشک ساحل به دریای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به اهداف از پیش تعیین شده اش اصابت کرد.

در ادامه این بازدید رئیس جمهوری با حضور در محل استقرار موشک زمین به هوای نیروی هوائی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و قدردانی از تلاش بی وقفه پدافند هوائی مستقر در این منطقه و پس از اقامه نماز جماعت به امامت آیت الله مشکینی فرمان شلیک یک فروند موشک زمین به هوا را صادر کرد.[3]

 مرحله پایانی مانور شهادت قایق‌های جنگی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ادامه مرحله پایانی مانور شهادت یک هدف دریائی را در منطقه خلیج فارس منهدم کردند. در این عملیات ابتدا ناوچه‌های نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در اطراف این هدف آرایش جنگی گرفته سپس به سوی آن  هجوم بردند و در این حال قایق‌های توپ‌دار سپاه پاسداران با گشودن آتش سنگین بر روی این هدف دریایی آنرا منهدم کردند.

در این بازدید آقایان محسن رضایی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، محمد عراقی نماینده حضرت امام در سپاه، آقای رفیق دوست وزیر سپاه، دریادار ملک زادگان فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری ایران، آقایان علایی و رفان فرماندهان نیروی دریایی و هوایی سپاه حضور داشتند.[4]

هر وقت که بخواهیم

آیت‌الله خامنه‌ای در این مانور در مصاحبه با خبرنگاران در مورد حفاظت از خلیج فارس گفت: «ما هر وقت که بخواهیم در خلیج فارس با دشمنان اسلام و انقلاب اسلامی که بنای تعرض را دارند برخورد کنیم نیروی دریایی متشکل از نیروی دریایی ارتش و سپاه قویترین وسیله برای مقابله با هرگونه تعرض

می باشند.»[5]

اهمیت دفاع از خلیج فارس و حفظ حریم آن برای جمهوری اسلامی خیلی بیشتر از این حرف‌ها ارزش داشت. رهبر انقلاب با یادآوری قدرت جوان‌های سپاه به این موضوع پرداختند:«حضور جوان‌های انقلابی و سپاه پاسداران و نیروی دریایی و تشکیل این نیرو و ورود در عرصه، موجب شد که دریا برای خود آنها ناامن شد. به ناوشان صدمه خورد، به بالگردشان صدمه خورد، به نفت‌کش‌شان صدمه خورد؛ فهمیدند جمهوری اسلامی آن موجودی نیست که بتوانند با سرنوشت او هرجور میخواهند بازی کنند؛ این اقتدار معنوی نظام جمهوری اسلامی است.»[6]

ایشان در ادامه به آیه‌ای از قرآن اشاره و افزودند: «اینکه قرآن به ما امر میکند: وَ اَعِدّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعتُم مِّن قُوَّةٍ وَ مِن رِّباطِ الخَیلِ تُرهِبونَ بِه‌ عَدُوَّ اللهِ وَ عَدُوَّکُم[7]، بایست حضور شما، وضعیّت شما، حرکت شما جوری باشد که دشمن را دچار رعب کند. دشمن متجاوزِ بالطّبع است؛ طبیعت جهان‌خواران تجاوز است، جلو آمدن است، تصرّف است، پنجه انداختن است، طبیعت اینها است؛ اگر خاک‌ریز شما قابل نفوذ باشد، نفوذ میکند؛ باید جوری حرکت کنید که او احساس کند نمیتواند نفوذ کند. تشکیل جبهه‌ی انقلابی در جنوب کشور و حضور نیروهای انقلاب در قالب نیروی دریایی سپاه و بچّه‌های استانهای ساحلی -این جوانهای شجاع، این جوانهای دل‌به‌دنیا نداده- موجب شد که این هدف قرآنی حاصل بشود: تُرهِبونَ بِه‌ عَدُوَّ اللهِ وَ عَدُوَّکُم؛ این باید همیشه استمرار داشته باشد. بارها ما گفته‌ایم که ما شروع‌کننده‌ی جنگ نخواهیم بود؛ دلایل خودمان را داریم برای این کار؛ هیچ جنگی را ما شروع نمیکنیم امّا باید جرئت شروع جنگ را از دشمن گرفت، دشمن را باید شناخت، طبیعت دشمن را باید شناخت.»[8]

اهمیت خلیج فارس

اهمیت ژیوپولوتیک و استراتژیک خلیج فارس یک گزینه غیر قابل تردید و مهم است. برای این اهمیت می‌توان به ادوار مختلف تاریخ خلیج و اهمیت آن نگاه کرد. در سال 1335 قمری، فرمانفرما حاکم فارس می‌شود. ژنرال سایکس تا اصفهان به استقبال او می‌آید و همراه با او وارد شیراز می‌شوند. به این ترتیب، استعمار انگلستان قوی‌ترین مهره های خود را در صفحه جنوب ایران می‌چیند. ژنرال سایکس قبلا در جنگ‌های افریقای جنوبی و کشتار استقلال طلبان باوئر شرکت داشته و اینک آمده است تا به قول میروشنیکف، ایران را تبدیل به مستعمره بریتانیا کند.[9] زیرا «حاکمیت بر خلیج فارس از نظر دیپلماسی انگلیس برابر تسلط بر خاورمیانه بود.»[10] ولی در برابر این هدف سد و مانعی بزرگ قرار داشت: مردمی که به قول خود سایکس: «خرد و بزرگ با قمه و قداره، چوب و چماق علیه انگلستان قیام کرده بودند.»[11]

این اهمیت در سال‌های آینده نه تنها کم نشد بلکه می‌توان گفت که افزایش هم داشت. در روزهای آخر حکومت پهلوی و روزهای نزدیک به پیروزی انقلاب، وقتی غربی‌ها همه تلاش خود برای نگهداری پهلوی روی صندلی پادشاهی را به کار گرفته بودند، یکی از وجوه نگرانی غربی‌ها خلیج فارس بود.

آن‌ها معتقد بودند که با از دست دادن شاه ایران موقعیت‌شان در خایج فارس از بین می‌رود: «برژینسکی در خاطرات خود در توجیه لزوم حمایت از رژیم پهلوی می گوید: [سقوط شاه] برای ایالات متحدهٔ آمریکا مصیبت بین‌المللی به بار خواهد آورد. موقعیت ما در خلیج فارس تضعیف خواهد شد و مقام ما در سراسر جهان عرب متزلزل خواهد شد. »[12]

اهمیت توجه به اصالت خلیج فارس

در این بین توجه به این اصلت و تاکید بر ایرانی بودن خلیج یک گزینه مهم است. رهبر انقلاب در دوره‌های مختلف به اهمیت توجه به اسنادات تاریخی این موضوع تاکید کرده‌اند: «اخیراً کویتی‌ها اطلس تاریخ اسلام را درست کرده‌اند که از محتوایش اطلاعی ندارم؛ ولی از لحاظ طبع، کتاب خیلی بزرگی است. پارسال، امیر کویت دو نسخه از آن را برای من فرستاد که من یک نسخه‌اش را به کتابخانه‌ی نهاد ریاست جمهوری دادم و نسخه‌ی دیگر را در کتابخانه‌ی خودم نگه داشتم. اطلس تاریخ اسلام توسط کویتیها درست شده که تقریباً بدون استثنا مورد استفاده‌ی همه‌ی مسلمانهاست. این که میگویم تقریباً، به این دلیل است که «خلیج فارس» را «خلیج عربی» نوشته است. [...] البته، یک جا هم از دستشان در رفته و تصویر یکی از نقشه‌های قدیمی را چاپ کرده‌اند و «الخلیج الفارسی» را به‌کار برده‌اند. با این که همه جا و در همان نقشه‌های قدیمی، این اصطلاح را عوض کرده‌اند، ولی یک جا تصادفاً برای اتمام حجّت، در این کتاب به این بزرگی و با این همه خرج چاپ، اصطلاح «الخلیج الفارسی» را نوشته‌اند.»[13]