کتابخانه مسجد اعظم قم

روز 3 فروردین 1340 کتابخانه مسجد اعظم قم که از نظر قدمت چهارمین کتابخانه مهم پس از کتابخانه آستان مقدس حرم حضرت معصومه(س)، فیضیه و حجتیه در قم است با سخنرانی حجت‌الاسلام محمدتقی فلسفی افتتاح شد.

  کتابخانه مسجد اعظم یکی از قسمت های این مسجد و از یادگارهای مرحوم حضرت آیت الله بروجردی است و سالن های آن ظرفیت 300 نفر را برای مطالعه دارد. هر یک از سالن های مطالعه این کتابخانه حدود 90 متر مربع مساحت دارند و با فرش های زیبایی مفروش و به طرز جالب و مجللی بنا شده است. مخزن کتابخانه هم که در محوطه ای به مساحت 130 متر مربع بنا و در چند طبقه قفسه بندی شده و در مجموع در وضع فعلی گنجایش حدود 20هزار جلد کتاب را دارد و در صورت توسعه می تواند محل مناسبی برای 50 هزار جلد کتاب باشد.

  هم اکنون این کتابخانه حدود هشت تا 9 هزار جلد کتاب دارد که بخشی از این منابع، کتب اهدایی آیت الله بروجردی و بخشی از آن را هم کتب کتابخانه مرحوم حاج آقا محمد مقدس اصفهانی، فرید عراقی و حاج محمد رمضانی است. در حال حاضر شش هزار و 800 عنوان نسخه خطی در کتابخانه مسجد اعظم موجود است که برخی از این نسخ متعلق به بزرگانی چون علامه مجلسی، مرحوم فخرالمحققین، میرداماد، ملاصدرای شیرازی و فقه مرحوم درچه ای است. برخی از منابع این کتابخانه نیز شامل کتاب های نفیس از لحاظ قدمت است که به سال های 700، 800 و 900 برمی گردد.

  کتابخانه مسجد اعظم حافظ و نگهبان مواریث بسیار نفیس شیعه است، به طوری که بعضی از این نسخه ها شاید فقط محدود به این کتابخانه باشد. برخی کتاب های این کتابخانه از لحاظ قدمت بسیار نفیس هستند و به تازگی هم کتابخانه شخصی مرحوم آیت الله العظمی بروجردی از ورثه خریداری شده و به کتابخانه ملحق شده که بیش از 600 نسخه خطی بسیار نفیس در بیش از دوهزار عنوان است.

  طرح های توسعه ای از برنامه های این کتابخانه می باشد که بر اساس سخن مسوولان و تولیت کتابخانه قرار است تمام صحن مسجد اعظم را خالی کرده و سالن عظیمی در زیرزمین آن ساخته شود. دراین طرح، مساحت پنج هزارمتری صحن مسجد اعظم خالی شده و دو طبقه در زیرزمین احداث خواهد شد. درصورت اجرای این طرح و راه اندازی کتابخانه الکترونیکی، این کتابخانه با کتابخانه های بزرگ دنیا مرتبط می شود که در سطح بین المللی استفاده از منابع، مدارک و کتاب های موجود در آنها را امکان پذیر می سازد و به صورت 24 ساعته به کاربران، خدمات ارائه خواهد کرد.

  مدیر کتابخانه مسجد اعظم قم نیز گفت: این کتابخانه دارای شش هزار و 800 عنوان نسخه خطی و هشت هزار عنوان بدون تکرار چاپ سنگی است. آقای اسماعیل راهنورد افزود: تاکنون 30 هزار عنوان کتاب های چاپی این کتابخانه، فهرست نویسی شده و تا 10 هزار عنوان دیگر نیز فهرست نویسی خواهد شد. وی با اشاره به کتاب های نفیسی که در توسط اهالی کتاب به این کتابخانه اهدا شده است، گفت: مجموعه کتاب های درسی و کمک درسی نظام آموزشی گذشته در قبل از سال 1340 همزمان با دوره قاجار و پهلوی اول و دوم در این کتابخانه موجود است. وی ادامه نخستین کتاب هایی که در ایران منتشر شدند در این کتابخانه وجود دارد و کتابی چون رساله جهادیه دارای دو نسخه در کشور است که یک نسخه آن در این کتابخانه می باشد.

راهنورد ،کتاب های چاپ شده به صورت سربی در خارج از کشور را از دیگر ذخایر این کتابخانه عنوان کرد و افزود: این کتاب ها 400 سال قدمت دارد. وی با اشاره به تنوع زیاد کتاب های کتابخانه مسجد اعظم افزود: کتاب های این کتابخانه در موضوعات زیادی چون حقوق، طب، ریاضی، مثلثات و علوم اسلامی و انسانی است. وی در ادامه به وجود سالن های مختلف این کتابخانه مهم اشاره کرد و افزود: سالن ویژه محققین و پژوهشگران، سالن عمومی و سالن ویژه خواهران در اختیار علاقه مندان قرار دارد. راهنورد تصریح کرد: این کتابخانه در بخش خواهران روزانه پذیرای 400 نفر و در بخش برادران یک هزار نفر است. وی اضافه کرد: کلیه نسخه های سنگی دیجیتال سازی شده است و اطلاعات کتابخانه از طریق پورتال در اختیار علاقه مندان در داخل و خارج از کشور قرار می گیرد.