زندگی نامه شهید حجت الاسلام محمد منتظری

محل تولد: نجف آباد
سن در هنگام شهادت: 37 سال
تحصیلات: علوم حوزوی، مقطع ابتدایی
تخصص: خارج فقه و اصول
سوابق مبارزاتی: آغاز مبارزه به رهبری حضرت امام خمینی(ره) در سال 1341، پخش اعلامیه¬های حضرت امام راحل، تحمل شکنجه¬های شدید روحی و بدنی، دستگیری و تحمل زندان های مخوف رژیم پهلوی، سخنرانی در جلسات مختلف مذهبی و مبازراتی، مبارزه با گروهک های خود فروخته منافقین، ضدانقلاب و لیبرال¬ها و در راس آنان بنی صدر، رجوی و قاسملو
کارهای تشکیلاتی: کادر سازی و تشکیل نیروهای مبارز اسلامی، همکاری با حزب ملل اسلامی و نهضت آزادی در قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ، همکاری با سازمان های آزادیبخش اسلامی در کشورهای مختلف،‌ عضویت در حزب جمهوری اسلامی
مسئولیت ها: فعالیت در سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سرپرستی نشریه الشهید، نماینده مردم نجف آباد در مجلس شورای اسلامی
آثار علمی: راه اندازی مجله عربی زبان «الشهید» و توزیع آن در کشورهای منطقه
تولد تا جوانی
محمد منتظری در سال 1323 هجری شمسی در نجف آباد اصفهان متولد شد. در 6 سالگی در زادگاهش به مدرسه رفت و حدود سه سال تحصیل کرد. پس از آن طی سه سال در یک کارگاه فلزی مشغول به کار شد. او در حین تحصیل مقطع ابتدایی و تلمذ در حوزه، همچنین به کار کشاورزی نیز مشغول بود.
در سال 1337 وقتی 14 ساله بود، تحصیلات منسجم خود را برای فراگیری معارف اسلامی در حوزه علمیه قم آغاز کرد. او سپس به مدرسه حجتیه رفت و دوره اول تحصیلات دینی را به پایان رساند. در قم از محضر درس حضرت امام خمینی(ره) استفاده کرد و علاوه بر ایشان در کلاس درس آیت الله داماد، مرحوم آیت الله مشکینی و آیت الله جنتی نیز حاضر شد.
او تحصیلات حوزوی را تا سطح خارج فقه و اصول فرا گرفت و ظاهراً بدلیل ورود به صحنه مبارزه علیه رژیم پهلوی از ادامه آن باز ماند.
محمد منتظری در زمینه حکومت و اقتصاد اسلامی مطالعات زیادی انجام داد و نسبت به این دو مبحث علاقه خاصی داشت. چنانکه موضوع نخستین درسش برای طلاب در تابستان 1348 هجری شمسی حکومت اسلامی بود و درس اقتصاد اسلامی را نیز در سال 1349 تا بهار 1350 تدریس کرد. او در مقابل کفار و منافقین سختگیر و در میان مومنان و محرومان پر محبت و متواضع بود.
جدیت در کار ویژگی بارز شهید منتظری
محمد هر کار را شدنی می دانست و بسیار جدی بود و با هر مسئله¬ای با جدیت برخورد می کرد. همیشه بر جدی بودن افراد در عمل اصرار و سفارش می¬کرد و می¬گفت:‌ «اگر خواستید شوخی هم بکنید، جدی باشید» در حوزه علمیه بسیار تلاش می کرد و حدود 6 سال مداوم زحمت کشید و شایستگی و لیاقت خود را به همه نشان داد. گفته اند درس هایی که دیگران طی دو سال طی می کردند، محمد انها را در طول 6 تا 7 ماه به خوبی فرا می گرفت.
در مبارزه علیه طاغوت نیز بسیار جدی بود و تلاش فوق العاده ای از خود بروز داد. ساواک در یکی از گزارش های خود درباره شهید محمد منتظری چنین اظهار نموده است که «متهم فردی است جوان و از نظر تعلیمات دینی دارای تعصب شدیدی است...»
شهید محمد منتظری در سال 1348 پس از رهایی از زندان با اینکه از او تعهد گرفته بودند به حوزه علمیه نرود، چون مسیر را شناخته و عزم خود را جزم کرده بود، راهی حوزه علمیه قم شد و به تدریس اقتصاد اسلامی پرداخت.
شهید منتظری و آغاز مبارزه
در سال 1341، رژیم پهلوی لایحه انجمن های ولایتی و ایالتی را با هدف محو کردن دین از صحنه زندگی مردم مطرح کرد. در این موقعیت بود که حضرت امام خمینی(ره)، رسالت خود را آغاز کرد.
محمدمنتظری که خود را مرید امام خمینی می دید، به تبعیت از ایشان در سن 18 سالگی وارد صحنه مبارزه علیه رژیم ضد دین پهلوی شد. خود وی درباره شروع فعالیت های مبارزاتی چنین می گوید: « در اولین سال مبارزه از نوشتن اعلامیه ها شروع کردم، بعد به مسایل تشکیلاتی و ساختن افرادی برای مبارزه پرداختم.»
در جریان قیام 15 خرداد سال 1342 محمد منتظری با دستگاه کپی دست ساز اعلامیه های ضد حکومتی را تکثیر و با وجود محدودیت های شدید امنیتی آنها را توزیع می کرد. ساواک در گزارش شماره 23064/20 هـ مورخ 25/7/46 چنین آورده است:
« محمد منتظری که فعلاً زندانی می باشد قبل از دستگیری به یکی از دوستانش گفته بود من خودم ماشین پلی کپی در نجف آباد اصفهان دارم و اعلامیه های[امام] خمینی را با آن تکثیر و توزیع می نمایم.»
وی در اردیبهشت سال 1344 که مصادف با ایام محرم الحرام بود، به امید آنکه محلی برای تبلیغ پیدا کند، به تهران رفت و در جلسات تبلیغ مرحوم آیت الله فلسفی (ره) شرکت کرد. در تاریخ 20/2/1344 مرحوم آقای فلسفی در روضه دالان امین الملک منبر رفته بود، پس از پایان سخنرانی وی محمد منتظری با صدایی رسا فریاد زد: « خدایا تو را به روز عاشورا و این مصیبت عظما، دست¬های ناپاکی را که دستور قطع دست آیت الله خمینی را داده¬اند، برای همیشه محو و نابود کن.» مردم با شنیدن نام امام صلوات می فرستند.
در همان مجلس شهید منتظری دستگیر و به اتهام ایجاد اخلال در نظم و تحریک مردم بازداشت موقت می شود. اولین حبس وی چندان طول نکشید و به سبب اینکه فاقد پیشینه کیفری و عضویت در احزاب و تشکل های سیاسی بود، خیلی زود از چنگال رژیم آزاد شد. این روحانی جوان و مبارز پس از آزادی فعالیت های خود را دوباره از پیش گرفت و در نحستین روز از سال 1345 ساعت 30/5 بامداد به هنگام پخش اعلامیه در حرم مطهر حضرت معصومه (س) دستگیر شد.
محمد منتظری در شکایتی که به مراجع قضایی نوشت، دستگیر شدنش را چنین بیان کرد: «اینجانب را به جرم دین داری در تاریخ 1/1/1345 بازداشت و بعد از 3 روز تحویل زندان قزل قلعه دادند.»
در زندان قزل قلعه بیش از 10 جلسه از وی بازجویی کردند. این بازجویی ها با شکنجه های روحی و جسمی فراوان همراه بود. نخستین جلسه بازجویی محمد منتظری 9 ساعت طول کشید بطوریکه اثرات شکنجه های اولین جلسه تا یک ماه بعد در بدن او باقی ماند. جلسه بعدی بازجویی دو ساعت به طول انجامید. در این جلسه مرتب با سیلی به سر و صورت محمدمنتظری زدند. آزارهای جسمانی در این جلسه فقط به سیلی محدود نماند و بر اثر شکنجه¬های دیگر بی هوش شد و بر اثر آن مدتی پاهایش حرکت خود را از دست داد. مقاومت محمد منتظری در برابر شکنجه ها برای همه شگفت آور بود.
پس از پایان دوران بازجویی، محمد منتظری به سه سال زندان محکوم شد. او در داخل زندان نیز دست از فعالیت نکشید، به ابتکار وی گروهی از زندانیان سیاسی نامه ای به کمیته دفاع از حقوق زندانیان سیاسی نوشتند و طی آن از وضع نامطلوب زندانیان در زمینه های مختلف مانند: غذا، بهداشت، جیره غذایی، ملاقات ها، اسکان و پرونده سازی های بی دلیل شکایت کردند.
محمد منتظری از فرصتی که در زندان برای او فراهم شد، خیلی خوب استفاده کرد و به مطالعه قرآن، حدیث، تفسیر و زبان انگلیسی پرداخت.
او در زندان و تحت شدیدترین شکنجه¬ها از مرام انقلابی خود دست برنداشت، بطوریکه درباره «انقلاب شاه و مردم» با صراحت گفته بود:«چون مقلد آیت الله [امام] خمینی است، لذا نظر او نظر آیت الله خمینی است.»
محمد منتظری در اواخر سال 1347 آزاد شد و بر اثر تجربیات مبارزاتی که در زندان، به دست آورد، دوره جدیدی از فعالیت های خود را آغاز کرد، اگر چه ساواک به او گفته بود که حق اقامت در قم را ندارد اما او بلافاصله بعد از آزادی به قم رفت و فعالیت¬های خود را آغاز کرد. او در زندان به این نتیجه رسید که باید به جای کار فردی کار تشکیلاتی و سازمان یافته انجام دهد، بنابراین به شناسایی و ارزیابی اشخاص پرداخت و به منظور عضو گیری تشکیلاتی و کادر سازی به تلاش عظیم دست زد. محمد منتظری در قم و نجف آباد دروسی را در زمینه های مختلف علوم اسلامی برای طلاب برگزار کرد. چنانکه اشاره شد در سال های بین 1348 تا 1350 درس حکومت و اقتصاد اسلامی را به طلاب جوان می¬آموخت. او در سال های 1348 و 1349 در نجف آباد گروهی از جوانان فعال را به دور خود جمع کرد و کتابخانه¬ای سیار به وجود آورد. علاوه بر این، جلسات متعددی را برای روشن نمودن افکار طلاب جوان نجف آباد برپا کرد.
از جمله اقداماتی که شهید محمد منتظری پس از ازادی انجام داد، افشاگری علیه مفاسد اقتصادی رژیم پهلوی بود. در سال 1348 او علیه شرکت¬های آمریکایی که در ایران سرمایه گذاری کرده بودند، افشاگری هایی انجام داد. در همین سالها او به مخالفت با عوامل نفوذی ساواک در حوزه های علمیه پرداخت و آنها را معرفی کرد. در عین حال از تکثیر اعلامیه های امام خمینی(ره) و سایر مبارزان غفلت نکرد.
وی فعالیت این سالها را چنین توصیف کرده است:
«بعد از آزاد شدن وارد یک سلسله فعالیت های تشکیلاتی شدم و نقشه می¬کشیدم برای کارهای مسلحانه و کادرسازی. در این جا با یک سلسله مشکلات مواجه شدم، یعنی دیدم آنهایی که مذهبی هستند معمولاً بینش سیاسی ندارند و آنهایی که بینش سیاسی دارند، در خط اسلام نیستند، یا مسلمان هستند ولی مسائلی را مطرح می¬کنند که با اسلام جور در نمی آید. با خود گفتم باید از صفر شروع کرد. بر همین اساس شروع به کادرسازی کردم و در این راه پیشرفت هایی نیز کرده بودم تا اینکه در سال 1350 لو رفتم و فراری شدم»
از دیگر فعالیت های محمد منتظری، ارتباط با گروه های مختلف اسلامی و همکاری با آنان بود. آنگونه که از اسناد ساواک بر‌می آید، در سال 1348 محمد منتظری با حزب ملل اسلامی و نهضت آزادی در ارتباط بود. از سال 1345 به بعد، ساواک محمد منتظری را بعنوان یک انقلابی، خطر ناک می¬شمرد. پرویز ثابتی که طی این سالها، رئیس اداره یکم عملیات و بررسی اداره کل ساواک را عهده دار بود در خلاصه پیشینه او چنین گزارش کرده است:
«محمدمنتظری یکی از طلاب ناراحت و اخلال گر مقیم شهرستان قم می باشد که در ذیل اکثریت قریب به اتفاق اعلامیه های مضره روحانیون را امضا کرده ...»
بر اساس اسناد موجود، ساواک پس از آزادی محمد منتظری از زندان، او و همه کسانی که با وی در ارتباط بودند را تحت نظر داشت. در سال 1350 فعالیت های محمدمنتظری دیگر برای رژیم پهلوی قابل تحمل نبود. بنابراین عزم رژیم بر دستگیری وی قرار گرفت. او که از این جریان مطلع شد، خود را مخفی کرد و ساواک برای دستگیری وی اقدامات امنیتی زیر را انجام داد:
1) کنترل مخفیانه منزل شهید.
2) کنترل مکالمات تلفن منزل محمد منتظری و مکاتبات نزدیکان او.
3) تفتیش همه مکان هایی که احتمال می رفت محمد در آن پنهان شده باشد، تحت عنوان سرکشی ماموران اداره آب و برق و غیره.
4) کنترل مسافرت افراد مرتبط با وی.
همچنین ساواک تهران از‌آنجا که گمان می¬کرد به نوعی سرنخ دستگیری وی در نجف آباد باشد، از ساواک اصفهان خواست تا ضمن بسیج همه نیروها و با استفاده از همه امکانات و عوامل موجود، با همکاری سایر مراجع انتظامی نسبت به پیگیری همه سرنخ¬های موجود و آتی، هرگونه رد پا را در این زمینه به منظور دستگیری مشارالیه تا حصول نتیجه دنبال کند...»
زمانی که این اقدامات بی ثمر ماند و ساواک تهران علیرغم همه فعالیت های امنیتی نتوانست محمد منتظری را دستگیر کند، به ریاست ساواک استان¬های متعددی دستورالعمل فرستاد و از آنها خواست که در صورت حضور محمد منتظری در هر کدام ازآن استانها، وی را دستگیر کنند.
محمدمنتظری مدتی را با تغییر شکل و لباس در شهرهای مختلف ایران سپری کرد و چون دیگر حضورش در ایران ممکن نبود، از مشهد به افغانستان و سپس به پاکستان رفت. از این تاریخ زندگی مخفی پرتلاطم و پر بار 10 ساله او در خارج از کشور آغاز شد که فعالیت های زیر حاصل این دوران از زندگی شهید منتظری است:‌
ـ ادامه تحصیل در نجف اشرف در محضر حضرت امام خمینی(ره).
ـ ادامه مبارزات در کنار یاران امام در نجف.
ـ سفر به کشورهای عربی و اسلامی از جمله، لبنان، سوریه، افغانستان، لیبی، کشورهای حاشیه خلیج فارس.
ـ برقراری تماس با رهبران جنبش های آزادیبخش اسلامی و تشکیل هسته مبارزاتی در این کشورها.
ـ تماس با دانشجویان ایرانی مقیم اروپا.
ـ هدایت اعتصابات و راهپیمایی ضد رژیم.
ـ تعلیم دادن عده ای زیاد در پایگاه های نظامی الفتح و فرستادن آنها به ایران، برقراری رابطه با داخل کشور همزمان با شروع انقلاب اسلامی.
پس از هجرت حضرت امام (ره) به پاریس، محمد منتظری به آنجا رفت و کنار امام و یارانش به تلاش مخلصانه پرداخت و پس ازآن به ایران بازگشت.
شهید محمد منتظری پس از پیروزی انقلاب اسلامی
شهید محمد منتظری پس از پیروزی انقلاب اسلامی مبارزات خود را در سنگر جدید آغاز کرد. وی در طی این سالها با تلاش پیگیر برای افشاگری توطئه¬های غرب که در حرکت¬های غرب¬گرایانه و مهره های وابسته به غرب نظیر بنی صدر تجسم یافته بود می¬پرداخت. وی در شکل¬گیری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی فعالیت داشت و مدتی نیز به نمایندگی از حضرت امام راحل در هیأت بررسی شایعه شکنجه که از طرف منافقین و لیبرال ها منتشر می¬شد مشغول کار شد. او همواره برای آزادی قدس شریف از چنگال رژیم صهیونیستی تلاش کرد و همه ظرفیت های فکری و تبلیغاتی خود را بکار بست، از جمله اینکه مجله ای به نام «الشهید» به زبان عربی تهیه و در سطح وسیعی از منطقه منتشر نمود. وی با مسافرت به کشورهای دیگر، ‌با رهبران جنبش های آزادیبخش و کشورهای انقلابی ملاقات و مذاکره کرد. با تاسیس حزب جمهوری اسلامی وارد این سنگر شد و همواره در نطق های انقلابی خود پرده از ماهیت خائنانه لیبرالیسم، منافقین ، بنی صدر، رجوی و قاسملو و دیگر گروهک های ضد انقلاب وابسته به شرق و غرب بر می داشت.
شهید منتظری در سنگر خانه ملت
شهید حجت الاسلام والمسلمین محمد منتظری در انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی با کسب 97 درصد آراء مردم نجف آباد، به مجلس شورای اسلامی راه یافت. وی در سنگر خانه ملت، در شرایط حساس که احتمال داشت خط وابسته به غرب بر شرایط سیاسی و نیز جنگی کشور حاکم شود،‌نقش مهمی ایفا کرد.
او برای حفظ و صیانت از خواسته های انقلابی مردم مسلمان ایران همواره در برخورد با عوامل داخلی دشمنان انقلاب اسلامی و لزوم محاکمه و مجازات جاسوسان استعمارگران تاکید داشت.
وی در بخشی از نطق پیش از دستور خود در یکصد و سی و هشتمین جلسه علنی مجلس در تاریخ 8/2/1360 که با آیه شریفه «انما جزاء الذین یحاربون الله و رسوله و سیعون فی الارض فساداً‌ ان یقتلوا اویصلبوا او تقطع ایدیهم و ارجلهم من خلاف.» «جزای‌آنان که با دین خدا و خدا و رسول می جنگند این است که یا کشته شوند و یا بر دار آویخته شوند و یا دست و پای آنان بر خلاف قطع گردد.» آغاز می¬کند چنین می¬گوید: «... متاسفانه شرایطی پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران پیش آمد که عناصری خواستند قاطعیت انقلابی، گرفته بشود و اعمال قدرت در مقابل عوامل خارجی و قدرت های بزرگ بین المللی اعمال نشود. همیشه ما با ضد انقلاب در جنگ هستیم و با ابرقدرتها هم در جنگ هستیم، اعم از شرق و غرب. اگر ابتکار و قاطعیت در دست ما باشد می توانیم ضد انقلاب را هر چه سریعتر و بیشتر نابود کنیم. اما اگر ابتکار را از دست ما گرفتند ضد انقلاب جوانان ما را و بهترین اشخاص ما را در تهران، کردستان، خوزستان، و سراسر کشور از بین می برد. بنابراین عدم قاطعیت و از دست دادن ابتکار، مساوی با این خیانت می شود که هم اکنون شاهد آن هستیم که می¬بینیم در شهرهای ایران چه مسخره بازی هایی این گروهک ها در آورده¬اند...»
حجت الاسلام والمسلمین محمد منتظری به روشنگری علیه استکبار و منافقین و گروهک های ضد انقلاب ادامه داد و سرانجام در اثر کینه توزی های شقی¬ترین افراد، مظلومانه به همراه 72 یار انقلاب در دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی به شهادت رسید و در قم به خاک سپرده شد.
ویژگی های اخلاقی و شخصیتی شهید
ـ اخلاص
ـ ساده زیستی
ـ معرفت
ـ مبارزه بی امان در راه اصول عقاید
ـ مقاوم و شجاع
ـ دشمن شناسی
و بیزاری از تفرقه افکنی میان مسلمانان
برخی از ویژگی های اخلاقی و شخصیتی شهید حجت الاسلام والمسلمین محمد منتظری بود.
ساز شهادت عضدی را نواختند