تعبیر همه پرسی یا رفراندوم از راه پیمایی های تاسوعا و عاشورا

در سند پیش رو ساواک دیدگاه مخالفان شاه را انعکاس می دهد که به درستی معتقد بودند راهپیمایی گسترده مخالفان حکومت پهلوی در روزهای تاسوعا و عاشورا در سراسر کشور در عمل یک نوع همه پرسی عمومی برای اثبات نفی مقبولیت و مشروعیت حکومت محمدرضا شاه بر ایران بود. 

متن سند به شرح ذیل است: 

تاریخ سند: 26 آذر 1357

تلقی گروههای مخالف از راه پیمائی روزهای تاسوعا و عاشورا بعنوان رفراندوم علیه حکومت ایران طبق برخی از اخبار رسیده گروههای مخالف حکومت ایران از جمله جبهه به اصطلاح ملی از راه پیمائی روزهای تاسوعا و عاشورا این برداشت را کرده اند که این اقدام یک رفراندوم علیه حکومت ایران بوده و در واقع با انجام راه پیمائی های مذکور، خواستهای این گروهها جنبه قانونی پیدا کرده است.
1 ارزیابی خبر : خبر بصورت فوق صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.

توضیحات سند:

1ـ تعبیر همه پرسی یا رفراندوم از راه پیمایی های تاسوعا و عاشورا حقیقتی است که نخست امام خمینی بدان اشاره کردند.
ابتدا در مصاحبه هایی که با خبرنگاران در روز بیستم آذر (عاشورا) داشتند، این موضوع را عنوان کردند و سپس سخنرانی هایی که در همین روز برای دانشجویان و ایرانیان مقیم خارج ایراد نمودند، گفتند : «رفراندومی که در دیروز و امروز شد و قطع نامه هایی که صادر شد به همه دنیا ثابت کرد که شاه ساقط است...
» (صحیفه امام، ج 5، ص 211) حکومت شاه نیز با رفتاری که از فردای عاشورا از خود نشان داد غیر مستقیم وجود این همه پرسی و رفراندوم را تایید کرد و آن راه اندازی تظاهرات به نفع محمدرضا پهلوی و نظام شاهنشاهی در شهرهای کوچک و بزرگ بود تا مشروعیت از بین رفته خود را با این تظاهرات ترمیم کند که نتیجه عکس داد.
در کتاب بیستم سندهای فراوانی درباره تظاهرات دولتی ـ که در نهایت دولت مجبور به توقف آن ها شد ـ آمده است.