29 شهریور 1333 سالروز امضاء قرارداد استعماری نفت
آشنایی با علی امینی عامل انعقاد قرارداد کنسرسیوم نفتی
علی امینی مهم ترین عامل آمریکا در دوران حکومت پهلوی
در عکس پیش رو علی امینی به همراه هارد پیچ نماینده کنسرسیوم نفتی پس از انعقاد قرارداد یکطرفه به نفع شرکتهای انگلیسی - آمریکایی دیده می شود .
علی امینی مجدی معروف به علی امینی فرزند محسن خان امین الملک در 21 شهریور سال 1284 شمسی در تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی را در مدرسه رشدیه و تحصیلات متوسطه را در دارالفنون به پایان رساند. در سال 1305 برای ادامه تحصیل به فرانسه رفت و در سال 1310 دکترای اقتصاد از دانشگاه پاریس دریافت نمود. پس از بازگشت به ایران، در دادگستری مشغول کار شد. او از سرشناس‌ترین چهره‌های تاریخ سلطنت پهلوی است که با سقوط دولت دیکتاتوری رضاخان، در سال 1321 به معاونت احمد قوام، نخست وزیر وقت رسید. وی که مورد توجه خاص دیپلماسی آمریکا قرار داشت، در سال 1325، ریاست بانک صنعتی را عهده‌دار شد.
امینی در سال 1326 در مجلس پانزدهم، نماینده تهران و در 1329 در کابینه حسنعلی منصور وزیر اقتصاد گردید. در سال 1330 در کابینه اول مصدق مجدداً در رأس وزارتخانه فوق قرار گرفت. او این سمت را پس از کودتای 28 مرداد 1332، در دولت سپهبد فضل الله زاهدی نیز حفظ کرد. در این سمت، وی وظیفه داشت اهداف اقتصادی کودتا را تحقق بخشد و منافع شرکتهای بزرگ نفتی غرب را تأمین کند.
امینی در 29 شهریور 1333، قرارداد کنسرسیوم را در جو رعب‌آمیزی که فرماندار نظامی تهران، تیمور بختیار به وجود آورده بود، منعقد ساخت و علی‌رغم مخالفت نیروهای اصیل ضداستعماری به رهبری آیت الله کاشانی، آن را در آبان همان سال، به تصویب مجلس رساند. امینی، در کابینه حسین علا نیز که پس از برکناری فضل الله زاهدی، قدرت را در فروردین 1334 به دست گرفت ـ سمت وزارت دارایی را حفظ کرد. وی در دی ماه همین سال به دلیل اعتمادی که آمریکا به او داشت، سفیر ایران در واشنگتن شد و تا پایان اسفند 1336، این سمت را عهده دار بود. در طول این مدت شاه به او بدبین شده بود و وی را از سوی آمریکائیها جانشین خود می‌دانست.
در سال 1337 به تهران احضار شد و در 17 اردیبهشت 1340 تحت فشار آمریکاییها به نخست وزیری رسید و مدت 14 ماه یعنی تا 27 تیر سال بعد در این سمت باقی ماند و سپس جای خود را به اسدالله علم داد. حوادث مهم دوران نخست وزیری امینی عبارت بودند از وارد کردن چند شخصیت چپ و جنجالی در کابینه‌اش، بازداشت چندین تن از سران رژیم سابق که به قساوت و بیرحمی مشهور بودند نظیر علوی مقدم، کیا و ضرغام، اصلاحات ارضی که به توصیه جان کندی رییس جمهوری دموکرات آمریکا انجام گرفت و برکناری تیمور بختیار از ریاست ساواک و فرار او به اروپا.
امینی از زمان کناره‌گیری تا پایان حکومت جانسون دموکرات و به قدرت رسیدن نیکسون جمهوریخواه در آمریکا (1350) ـ که موجب بسط اقتدار شاه گردید ـ همواره تحت نظر ساواک بود. اما در 1355 با پیروزی دموکراتها وی مجدداً وارد تهران شد و به گفته حسین فردوست در ماههای اوج‌گیری انقلاب اسلامی به مشاور دائمی محمدرضا بدل گردید. در سال 1357 با شکل‌گیری انقلاب اسلامی، راهی فرانسه گردید. بعد از ماجرای گروگانگیری کارکنان سفارت آمریکا، او با آمریکائیها تماس برقرار کرد و «جبهه نجات ایران» را با پشتیبانی آمریکا بنیان نهاد، ولی پس از مدتی این جبهه تعطیل شد. امینی که از اعضای فعال فراماسونری در ایران بود، در 21 آذر 1371، در سن 87 سالگی در پاریس درگذشت.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره قرارداد کنسرسیوم به نشانی های زیر مراجعه کنید:
ساجدی، احمد، مشاهیر سیاسی قرن بیستم، ص 54
نظرات