پادشاهی که زبان فارسی را در افغانستان اعتبار بخشید

محمد ظاهرشاه آخرین پادشاه افغانستان بود که از سال 1933 تا 1973م به مدت چهل سال بر این کشور حکم‌‌‌‌‌‌‌روایی کرد. محمد ظاهر از پشتون‌‌‌‌‌‌‌های قوم بارکزی افغانستان بود. ملیت پشتون و گرایش او به زبان فارسی، به شخصیت محمد ظاهر در میان پشتون‌‌‌‌‌‌‌ها و فارسی‌‌‌‌‌‌‌زبان‌های افغانستان اعتبار بخشیده‌ است. محمد ظاهر در تاریخ 23 مهر 1293 (16 اکتبر سال 1914) در خانواده سپهسالار محمد نادر خان در کابل زاده شد.

او فقط پانزده سال سن داشت که پدرش با پایان دادن به حکومت ده ماهه امیر حبیب‌‌‌‌‌‌‌الله کلکانی بر تخت سلطنت افغانستان تکیه زد.

مادر محمد ظاهر، ماه‌‌‌‌‌‌‌پرور بیگم و همسرش ملکه حمیرا بود که در سال 2002م در رم درگذشت و جسدش به کابل منتقل شد.

محمد ظاهر با مرگ پدرش، در تاریخ 8 نوامبر 1933م به پادشاهی افغانستان دست یافت. او در آن سال جوانی 19 ساله بود و عموهایش، تا سال‌‌‌‌‌‌‌ها هدایت امور کشور را به نیابت از شاه جوان در دست داشتند.

دوره فرمانروایی ظاهر شاه بر افغانستان، دوره آرامش بود و در این مدت، برخلاف دوره‌های قبل و بعد از ظاهرشاه، افغانستان درگیر هیچ جنگی نشد و هم‌‌‌‌‌‌‌چنین در جنگ جهانی دوم (1939-1945) اعلام بی‌‌‌‌‌‌‌طرفی کرد.

ظاهرشاه در سال 1964م، قانون اساسی جدید کشور را انتشار داد. این قانون، بعدها در سال 2001م با سقوط طالبان و بازگشت آرامش به افغانستان، به‌‌‌‌‌‌‌عنوان قانون اساسی موقت (با حذف مواد مربوط به سلطنت) پذیرفته شد.

واژه افغان که هم‌معنی قوم پشتو بوده ‌است برای نخستین‌‌‌‌‌‌‌بار در سال 1964م و در قانون اساسی تصویبی محمد ظاهرشاه با تعریفی جدید و به‌‌‌‌‌‌‌معنی همه افراد شهروند کشور افغانستان به‌کار رفت.

با این حال هنوز اکثریت فارسی‌زبانان افغانستان واژه افغان را به‌‌‌‌‌‌‌معنی مردم پشتو به‌‌‌‌‌‌‌کار می‌برند.

او به قصد مدرنیزه کردن افغانستان، به اصلاحات سیاسی و اقتصادی، تأسیس سیستم قانون‌‌‌‌‌‌‌گذاری دموکراتیک، ترویج نظام آموزش و پرورش مدرن، تأسیس دانشگاه‌‌‌‌‌‌‌ها و آموزش برای زنان اقدام کرد.

در عین حال، منتقدان ظاهرشاه، دوره حکومت او را از تاریک‌ترین دوره‌های تاریخ افغانستان می‌دانند و او را به سوءمدیریت اقتصادی متهم می‌کنند.

منتقدان هم‌‌‌‌‌‌‌چنین ظاهرشاه را به قبضه قدرت و سپردن تمام مقامات اداری به افراد خانواده خود محکوم می‌کنند.

در اواسط ماه آوریل 2007م اخباری مبنی بر مرگ محمد ظاهرشاه در افغانستان پخش شد، اما دولت افغانستان همواره این شایعات را رد کرده بود. دولت افغانستان بالاخره در بامداد دوشنبه 23 ژوئیه 2007م مطابق با 1 مرداد 1386ش اعلام کرد که محمد ظاهرشاه آخرین پادشاه افغانستان، ساعت پنج و چهل و پنج دقیقه همین روز در کابل پس از یک بیماری طولانی مدت، جانش را از دست داده ‌است.