روایت مورگان شوستر درباره اعدام هشت نفر در روز عاشورا

شهادت سه روحانی و پنج مشروطه خواه توسط قزاق های روسیه

مورگان شوستر آمریکایی در خاطرات خود اقدام روس‌ها را چنین گزارش می‌دهد:

«روز اول سال نو میلادی مصادف با روز دهم محرم روز عزاداری ایرانیان بود. حاکم نظامی روس که پرچم‌های کشورش را بر فراز ساختمان‌های دولتی تبریز به اهتزاز در آورده بود ثقه‌الاسلام امام جمعه شهر را با دو روحانی و پنج نفر دیگر به دار آویخت. خبرنگاری انگلیسی نوشت تاثیر این هتک حرمت در مردم ایران مشابه تاثیری بود که اعدام سر اسقف کنتربری در روز جمعه نیک در انگلیسی‌ها بر جای گذاشت. بعد از آن روس‌ها در تبریز هر کسی را که خود به جنایت مشروطه‌خواهی متهم می‌کردند به طناب دار می‌سپردند.»

روس‌ها، علاوه بر بمباران چند روزه تبریز، پس از اشغال شهر دست به اعدام آزادی‌خواهان تبریز زدند. اعدام‌های روس‌ها از روز دهم محرم (اول ژانویه) و با دستگیری و اعدام میرزاعلی ثقةالاسلام تبریزی و شیخ سلیم شدت گرفت. آن‌ها پس از اشغال تبریز صمد شجاع‌الدوله، از دشمنان سر سخت مشروطه‌خواهان، را به عنوان والی تبریز منسوب کردند. با شروع بکار والی جدید کشتار تبریزیان ابعاد گسترده‌تری یافت.

بسیاری از مردم تبریز بی‌نام و نشان توسط سالدات‌های (سربازان) روسی کشته شدند، تعداد کشته‌های مشخص شده بیش از ۱۲۰۰ نفر بود. روس‌ها همچنین دست به اعدام گسترده فداییان مشهور تبریز زدند. آن‌ها در روز عاشورا چوبه‌های‌داری که به رنگ پرچم امپراتوری روس تزیین شده بود برپا نمودند و اعدام‌ها را آغاز نمودند. از جمله اعدامیان این روز روس‌ها دو پسر علی مسیو بودند. این دو برادر که هنوز به سن بیست سالگی نرسیده بودند هنگامی که به پای چوبه‌ دار آورده‌شدند، طنابی را که به گردنشان می‌انداختند بوسیدند و  فریاد زدند «زنده باد آزادی! زنده باد مشروطه!». این دو شخصاً مرتکب گناهی نشده‌بودند و چون برادر بزرگشان جز فداییانی بود که در برابر روس‌ها مقاومت کرده و از دستگیری وی ناتوان شده‌بودند، روس‌ها خواستند حس انتقام خود را با به دار آویختن این دو برادر اقناع کنند.