پیام ترور شاه در کاخ مرمر

باهمه کوشش‌ هائى که پس از قتل حسنعلی منصور براى حفاظت از امنیت مقامات مملکت به عمل آمده بود، روز 21 فروردین 1344 (دهم آوریل 1965) سرباز وظیفه رضا شمس‌ آبادى 24 ساله که مأمور نگهبان و یکى از افراد گارد سلطنتى درکاخ مرمر بود، محمدرضا شاه را هنگامى که از اتومبیل در مقابل سرسراى کاخ پیاده شد، به رگبار مسلسل بست.

در جریان این حادثه شاه با شتاب خود را به داخل ساختمان رسانید،ولى دو تن از درجه داران اسکورت او (بابائیان و لشکری) مورد اصابت گلوله شمس آبادى قرارگرفت و کشته شدند. شمس آبادى نیز با گلوله درجه داران گارد حفاظت از شاه به قتل رسید.

تیراندازى به شاه، دو ماه و بیست روز پس از ترور نخست‌ وزیر، نشانه نارضایتى شدید مردم و ناپایدارى رژیم پهلوی بود. به همین دلیل نخست سعى شد ازعلنى شدن حادثه جلوگیرى به عمل آید، در همین راستا به روزنامه های کثیر الانتشار عصر روز 22 فروردین دستور داده شد که تنها از خبر تنظیم شده ساواک استفاده کنند. بر اساس اسناد ساواک این خبر از نزاع چند سرباز در کاخ مرمر حکایت داشت که منجر به تیراندازى و قتل دو سه نفر شده بود!در خبر نقل شده در روزنامه ها آمده است:

«هنگامى که اعلى‌حضرت عازم دفترکارشان بودند، یک سرباز وظیفه به علت جنون آنى به ایشان تیراندازى کرده و در نتیجه باغبان و دو تن از مأمورین کاخ کشته شده ‌اند...»

چند روز بعد دولت  اعلام کرد در مورد حادثه کاخ مرمر،چهارده تن به اتهام کوشش در انجام سوء قصد به جان شاه بازداشت شده اند که بزودی  محاکمه می شوند. با وجود آنکه تا زمان بسته شدن پرونده دادستانى ارتش نتوانست ادعاى خود را در مورد ارتباط بین دستگیرشدگان و رضا شمس آبادی به اثبات برساند، ولى این موضوع روشن شد که متهمان در جلساتى که با هم داشته‌ اند، حداقل یکى از آنها در هتل پالاس تهران بوده، شاه و رژیم او را محکوم کرده بودند. میانگین سن دستگیرشدگان 27 سال بود. همگى به خانواده‌ هاى متوسط تعلق داشتند. نیمى از آن معلم یا دانشجو بودند و تعدادی از آنها از ایدئولوژى مارکسیسم ـ لنینیسم هواخواهى مى‌ کردند. که بنا بر اعتراف های موجود در پرونده ساواک قصد تشکیل یک گروه مائویستی را به رهبری پرویزنیکخواه داشته اند .

پرویز نیکخواه 26 ساله ، تحصیلکرده دانشگاه منچستر در انگلیس  بود و در مسایل سیاسى و ایدئولوژیکى تبحر داشت. او در انگلیس سعی کرده بود چند نفر از همکلاسی های خود از جمله احمدمنصوری،منصور پورکاشانی،رسول مقدم و فیروز شیروانلو را به تشکیل یک گروه مائوئیستی تشویق کند که بصورت اتفاقی در ماجرای کاخ مرمر لو می رود. نیکخواه پس از مدتى که از دوره زندانش گذاشت در سال 1347 با اعتراف به اشتباه در قبول راهى که انتخاب کرده بود، از شاه درخواست عفو می کند که مورد پذیرش شاه قرارگرفت و آزاد شد. سپس در وزارت اطلاعات و جهانگردى به عنوان ایدئولوگ به خدمت رژیم پهلوی درآمد. او مدتی مسئولیت واحد مرکزی خبر در اواخر حکومت پهلوی را برعهده داشت. در نهایت در اسفند 1357 در دادگاه انقلاب اسلامی به جرم خیانت به کشور و فساد بر روی زمین به اعدام محکوم شد. حکم دادگاه در 22 اسفند 1357 در زندان قصر به مورد اجراء گذارده شد.

جمع بندی:

رژیم شاه به منظور آنکه پوشش مناسبی برای توجیه افکار عمومی درباره ترور شاه در کاخ مرمر ان هم توسط یک سرباز گارد شاهنشاهی فراهم کند تلاش کرد او را به ارتباط با یک گروه مائوئیستی متهم کند اما در عمل این سیاست هیچگاه موثر واقع نشد. زیرا هیچ مدرکی در مورد ارتباط تشکیلاتی رضا شمس آبادی با گروههای مارکسیستی و یا ملی گرا مانند جامعه سوسیالیست های ایران پیدا نشد. گرچه این گروه ها بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با استناد به تبلیغات ساواک که در روزنامه های ان زمان انعکاس داشت ، تلاش کردند این شهید را به ارتباط با گروه خود متهم کنند. اما این سیاست نیز به نتیجه نرسید.

تمام اسناد حکایت از آن دارد که رضا شمس آبادی با ابتکار شخصی خود به یک اقدام متهورانه برای رهایی ایران از ظلم محمدرضا شاه متوسل شد که برای رسیدن به این هدف شجاعانه خون خود را برزمین کاخ ظلم شاه نثار ملت ایران کرد .