وابستگی
علیت، قانون فراگیر و بنیادین حاکم بر نظام هستی است. از آنجا که، پدیده‌های اجتماعی نیز از این قاعده مستثنی نیستند؛ علت‌یابی ظهور و سقوط دولتها و نظامهای سیاسی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. فرایند ظهور و سقوط نظامهای سیاسی بسیار پیچیده بوده و به عنوان یک تحول کلان اجتماعی، از سویی، در سرنوشت یک ملت و اقشار مختلف آن با همه تنوع علایق و سلایق آنان تأثیر بنیادین دارد و از سوی دیگر، در...
یکی از پرسش های مهم در بررسی موقعیت رژیم های سیاسی بحث برخورداری از مشروعیت سیاسی است. اینکه مبانی مشروعیت آن کدام است؟ منابع قدرتش داخلی است یا خارجی؟ تعریف مشروعیت واژه «مشروعیت» در متون سیاسی معادل واژه «Legitimacy» است. این واژه از ریشه لاتینی Leg یا Lex به معنای قانون (Low) گرفته شده و با واژه هایی نظیر «Legal» به معنای قانونی و Legislation به معنای وضع قانون یا تقنین و Legitimate به معنای مشروع،...
رژیم پهلوی از معدود حکومت هایی است که توسط بیگانگان در ایران پایهگذاری و تثبیت شد. همین امر، از ابتدا رژیم را که فاقد مشروعیت مردمی و پایگاه داخلی بود در تعارض با مردم این سرزمین و خواسته‌ها و تمایلات آنان قرار داد. با فروپاشی امپراتوری روسیه و عثمانی در واپسین سالهای جنگ جهانی اول، انگلستان خود را یکه‌تاز عرصه استعمارگری یافت و مصمم شد جهان و خاورمیانه را براساس مطامع خود اداره نماید. در...
برای کسانی که در حوزه تاریخ معاصر ایران مطالعه نموده، و به ویژه اسناد سیاسی ـ تاریخی این دوره را بررسی کرده‌اند، واژه «اوامرملوکانه» نامأنوس نیست. این واژه در سرنوشت سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی ایران تأثیر زیادی داشته و می‌توان گفت، در بسیاری از موارد، مقدرات کشور ما را تعیین کرده است. اوامر ملوکانه به طور رسمی، توسط دفتر مخصوص شاهنشاهی ابلاغ می‌شد. به این صورت که یکی از...
فروپاشی نظام پهلوی در 22 بهمن 1357 و ظهور انقلاب اسلامی در ایران سبب به وجود آمدن مباحث عدیده ای شده است. از جمله این مباحث مووضع وابستگی رژیم پهلوی به غرب بویژه ایالات متحده امریکا می باشد. طرفداران انقلاب نه تنها وابستگی رژیم شاه به امریکا را یکی از دلایل اصلی نارضایتی مردم ایران از وی برمی شمردند، بلکه به اعتقاد آنان محمدرضا پهلوی و مجموعه ساختار قدرت زیر نظر وی در عمل چیزی بیش از یک «کارگزار»...
پاییز 1322 در حالی که دوسال از روی کارآمدن محمدرضا شاه می‌گذشت، دفتر خدمات راهبردی آمریکا-سازمان اطلاعاتی وقت آمریکا که بعدا به سیا تبدیل شد- گزارشی با عنوان «زندگی شاه: یک زندگی‌نامه‌ی مختصر» تهیه کرد که در آن به ابعاد مختلف زندگی او شده بود. بخشی از این گزارش به زندگی خانوادگی او اختصاص داشت و در آن به روابط خارج از عرف محمدرضا پرداخته بود. این بخش از گزارش به نقل از کتاب«شهریور...
با توجه به ماهیت قراردادهای نفتی و عدم انتشار آنها به صورت واقعی در سطح افکار عمومی در قبل از انقلاب اسلامی لازم به توضیح است که مطالبی که در پی می‌آید ترجمه مقالاتی است که توسط اینجانب در قبل از انقلاب اسلامی در سال 1355 از مجله اکونومیست (Economist) صورت گرفته است و این ترجمه در کنار درس اقتصاد نفت در دانشگاه تبریز ارائه گردید. متن ذیل مربوط به قراردادهای نفتی بعد از کودتای 1332 می‌باشد. اینجانب...
کنکاش در آنچه پس از فروپاشی سلطنت پهلوی برای ملت ایـران باقی ماند، نیـازمند بررسیـهای وسیـع در تمام زمیـنه‌های علمی است. در ایـن مجال کوتاه سعی می‌گردد تنها به بخشی از آنچه بر اقتصاد کشور در صنعت نفت در آن پنجاه و چند سال و اندی گذشت، پرداخته شود. پیـش زمیـنه قراردادهای نفتی دوره پهلوی زمانی که رضاخان به حکومت رسیـد از واگذاری قرارداد امتیـازی مخصوص و انحصاری...
یکی از مسائل مهم در روانشناسی، بحث شخصیت و نظریههای مربوط به آن است. به جرأت می‌توان گفت آنچه مطالعات پراکنده روانشناسی را انسجام میبخشد، تفسیر این یافتهها و مطالعات در قالب یک نظریه منسجمی است که بتواند رفتار انسان را در تمامی ابعاد شخصیتی توجیه و تبیین نماید. شخصیت از واژه لاتین پرسونا (Persona) گرفته شده و به نقابی دارد که هنرپیشه‌ها در نمایش به صورت خود می‌زدند....
تحقیر؛ پیش نیاز سلطه، عامل سقوط سلطه گر نویسنده: مهندس عباس سلیمی نمین فراز و فرود تمدنی اقوام و ملل در تاریخ، گواهی می دهد که هیچ ملتی تحت انقیاد و سلطه درنیامده است مگر آنکه مقدم بر آن در وادی پذیرش پست تر بودن خویش و برتری ملت فزونی طلب و سلطه جو گرفتار شده باشد. شاید امروز برای بسیاری از اقشار جامعه قابل فهم و درک نباشد که چگونه از دوران افول سلسله قاجار، دست اندرکاران اجرایی با...
دکتر انور خامه‌ای در پاسخ به اینکه نقش عبدالصمد کامبخش در گروه ۵۳ نفر چه بوده؟ با کمی تأمل پاسخ گفت: «اولاً باید بگویم که کامبخش چندین اسم داشت. و من از حدود سال ۱۳۱۴ او را می‌شناختم اما نه به اسم کامبخش. از گروه ۵۳ نفر عده‌ای معدود با کامبخش مربوط بودند. و من از آن چند نفر محدود بودم که با کامبخش ارتباط سازمانی و تشکیلاتی داشتم. حتی پس از دو سال ارتباط من مطلب قابل توجهی از او...
: هدف نوشتار زیر تبیین ناکارآمدی اقتصادی حکومت پهلوی دوم با نیم‌نگاهی به نهاد «سلطنت» در تاریخ اسلام است. ناکارآمدی اقتصادیِ «سلطانِ» پهلوی بنای نوشتار حاضر بر آن است که ناکارآمدی اقتصادیِ پهلوی دوم را از نقطه‌نظرِ مبانیِ «سلطنت» در تاریخ اسلام بررسی نماید؛ به بیان دیگر، به این پرسش پاسخ دهد که اساساً تبلور مفهوم «سلطان» ـ به عنوان یک مفهوم بنیادین در...
