وثوق الدوله
اشاره
میرزا حسن‌خان وثوق معروف به «وثوق‌الدوله» یکی از آخرین نخست وزیران ایران در دوره قاجاریه بود. او که هوادار سیاستهای انگلیسیها در ایران بود، به خاطر امضای قرارداد ننگین ۱۹۱۹ با دولت انگلیس، در تاریخ ایران محکوم به خیانت شد و در اذهان عمومی ملت ایران برای همیشه منفور باقی ماند. قرارداد وی نیز هرگز در مجلس شورای ملی تصویب نشد و به اجرا در نیامد. وثوق‌الدوله که برادر احمد قوام(قوام‌السلطنه) بود، سوءاستفاده‌های مالی متعددی در دوران صدارت خود داشت.
«پرونده» حاضر به بررسی شخصیت وثوق‌الدوله پرداخته است.
- اگر کسی در کنه این قضیه غور و مطالعه میکرد و روح و منظور باطنی قرارداد را می‌شکافت، دو چیز را آناً می‌فهمید و استنباط میکرد و آن این بود که این قرارداد می‌خواهد استقلال مالی و نظامی‌مان را از دستمان بگیرد؛ چون اگر بنا باشد ایران مستقل بماند همه چیزش باید دست ایرانی باشد: حالش، مالش، حیثیتش، چه‌اش، چه‌اش، همه چیزش باید متعلق به ایران باشد. اما این قرارداد، یک دولت خارجی را در دو چیز مهم...
میرزا حسن خان وثوق الدوله (حسن وثوق) فرزند میرزا ابراهیم معتمدالسلطنه و برادر بزرگ احمد قوام (قوام السلطنه) بود. وی در جوانی تحصیلات عربی و فارسی خود را به پایان رسانید و دردوره مشروطیت ترقی کرد و به مقاماتی رسید. زبان فرانسه و انگلیسی را هم کم و بیش آموخت. وی پس از فتح تهران در سال 1327ه.ق به عضویت هیات مدیره درآمد، هیئت مزبور عده ای رامحکوم به اعدام نمود که از آن جمله شیخ شهید، عالم متفکر و مبارزفضل...
"میرزا حسن خان" معروف به "وثوق الدوله" در فروردین 1254 هجری شمسی دیده به جهان گشود. او از هفت سالگی به فرا گرفتن درس فارسی و مقدمات عربی پرداخت و در جوانی در مدرسه مروی قسمتی از فلسفه را نزد شیخ علی نوری و قسمتی از فقه را نزد سید عبد الکریم لاهیجی فرا گرفت و سپس به آموختن زبان فرانسه و تتبع در ادبیات فارسی پرداخت، دائی او امین الدوله نیز در پرورش استعداد او کوشید و زیر دست او خدمت خود را آغاز...
