منافقین، «تحت‌الحمایه» نظامیان آمریکا

اشغال عراق توسط نظامیان آمریکائی، به سقوط صدام و افول مرحله به مرحله سازمان مجاهدین خلق (منافقین) منجر شد.
روز چهارشنبه 21 ژوئیه 2004 / 31 تیر ماه 1383، سرلشکر جی. د. میلر، معاون فرماندهی نیروهای امریکایی در عراق، طی یادداشتی که به برخی از رسانه‌ها تسلیم گردید، اظهار داشت: به اعضای سازمان مجاهدین خلق در عراق، از جانب ارتش امریکا موقعیت «تحت‌الحمایه» اعطا گردیده و به آنها حقوق جدیدی داده شده است. اعلام این خبر به صورت مبهم، سؤالاتی ایجاد می‌نمود که چند روز بعد مجاهدین خلق بدان‌ها پاسخ دادند.1
روز یکشنبه 25 ژوئیه 2004 / چهارم مردادماه 1383، از سوی دبیرخانه «شورای ملی مقاومت ایران» اطلاعیه‌ای انتشار یافت که با حیرت و شگفتی صاحب‌نظران و رسانه‌های گروهی جهان مواجه شد. مفاد این اطلاعیه حاکی از این بود که فرماندهی نیروهای چند ملیتی در عراق، طی بیانیه‌ای خطاب به ساکنان «قرارگاه اشرف»، موقعیت حقوقی جدید آنها را اعلام نموده است.
در این بیانیه، ایالات متحده آمریکا تأیید کرده است که نیروهای سازمان مستقر در قرارگاه «اشرف»، افراد حفاظت شده مشمول کنوانسیون 4 ژنو می‌باشند. بر این اساس،‌کنترل و محدودیت‌های اعمال شده بر مجاهدین برطرف خواهد شد و در عین حال حفاظت از «قرارگاه اشرف» ـ کماکان ـ بر عهده نیروهای امریکایی خواهد بود. در این بیانیه قید شده بود که این موضوع در تاریخ 2 ژوئیه 2004 / 21 تیر 1383 به اطلاع کمیته بین‌المللی صلیب سرخ، کمیساریای پناهندگان ملل متحد و دولت عراق رسیده است. پس از این بیانیه، موافقت‌نامه‌ای تحت عنوان «موافقت‌نامه برای نفرات سازمان مجاهدین خلق ایران در قرارگاه اشرف» امضا شد. موافقت نامه مزبور دارای سه بند بود که توسط نمایندگان ساکنان «قرارگاه اشرف» و مقامات ذی‌ربط آمریکایی به امضا رسید. در بندهای سه‌گانه این موافقت‌نامه تأیید و گواهی شده بود که امضاء کننده:
الف )حمایت و مشارکت در تروریسم را رد می‌کند؛
ب ) تسلیحات خود را سال گذشته تحویل داده است؛
ج) خشونت را رد نموده، به طور غیر قانونی مسلح نخواهد شد؛ در هیچ عمل خصمانه‌ای درگیر نخواهد شد؛ و از قوانین عراق و قطعنامه‌های ذی‌ربط ملل متحد ـ تا زمانی که در عراق حضور داشته باشند ـ تبعیت خواهند کرد.
براساس موافقت‌نامه مزبور و در جهت تعیین تکلیف یکایک افراد، گزینه‌های مختلفی در برابر آنان قرار گرفت تا یکی از این موارد را انتخاب کنند:
1) بازگشت به ایران؛
2) پذیرفته شدن در کشور ثالث؛
3) درخواست پناهندگی از سازمان‌های بین المللی مانند کمیساریای عالی پناهندگان ملل متحد؛
4) استمرار اقامت در عراق (باقی ماندن در «قرارگاه اشرف»).
اطلاعیه دبیرخانه «شورای ملی مقاومت» مدعی شده بودکه در پی قرارگرفتن نیروهای سازمان در برابر گزینه‌های فوق، حدود 200 نفر خروج از عراق را انتخاب کردند و تحت کنترل نیروهای آمریکایی به خروجی «قرارگاه اشرف» رفتند؛ ولی حدود 3400 تن از نیروها استقرار در «اشرف» (بند چهارم از چهار گزینه یعنی استمرار اقامت در عراق) را برگزیدند.

واکنش متناقض وزارت امور خارجه
یک روز پس از انتشار اطلاعیه «شورای ملی مقاومت»، آدام ارلی، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا، در جلسه مطبوعاتی روزانه، در خصوص تصمیم جدید امریکا (و به بیان دقیق‌تر، تصمیم نیروهای مسلح امریکا) به سؤالات خبرنگاران پاسخ گفت. از مجموعه مصاحبه آدام ارلی چنین استنباط می‌شود که در پاسخ به خبرنگاران چندان مسلط نیست یا اطلاعات وی ناقص است. وی درتوضیح «موقعیت تحت حفاظت» چنین اظهار داشت:
کسی که از موقعیت حفاظت شخصی برخوردار است، به این معناست که تحت حفاظت کنوانسیون ژنو قرار می‌گیرد. ... این یک موقعیت حفاظتی است که مشمول افراد است و نه گروه‌ها و سازمان‌ها. تغییر زیادی پیش نیامده است و اعضای مجاهدین خلق در «اردوگاه اشرف» در کنترل نیروهای چند ملیتی محدود هستند. نیروی چند ملیتی تضمین می‌کند که اعضای این گروه‌ها نتوانند تهدیدی نسبت به افراد درداخل و خارج عراق ایجاد کنند. ما با سازمان‌های بین‌المللی و دولت عراق همکاری می‌کنیم تا نهایتاً موقعیتی برای بازگشت این افراد به کشورهای متبوع خود ایجاد شود. 2
آدام ارلی در جواب به سؤالی مبنی بر اینکه اگر این گروه از نظر ایالات متحده تروریستی تشخیص داده شده است، چرا این موقعیت برای آنها در نظر گرفته شده است؛ با توجه به اینکه با گروه‌های تروریست دیگر، به عنوان نظامیان دشمن، بسیارمتفاوت رفتار می‌شود؟ باز پاسخ متشتت و متناقض دیگری داده است:
... این موقعیت حفاظت شخصی مربوط به دخالت آنها به عنوان غیرمتخاصم در جنگ بین ائتلاف و عراق به آنها داده شده است. بنابراین تشخیص داده شده که آنها متخاصم نیستند و به عنوان غیر متخاصم ـ با توجه به اختلافات در عراق ـ در این طبقه‌بندی قرار می‌گیرند. این به عضویت آنها در یک گروه تروریستی مربوط نمی‌شود.
مجاهدین خلق همچنان یک گروه تروریست خارجی است. ما با افرادی که تشخیص دهیم در اقدامات تروریستی مجاهدین خلق دخالت داشته‌اند، مطابق با قوانین موجود رفتار خواهیم کرد. 3

ماهیت حقوقی «تحت‌الحمایگی
سازمان از برخوردار شدن ماهیت تحت‌الحمایگی استقبال کرده و اظهار مسرت نمود و این مطالب در مصاحبه‌های مختلف سید‌المحدثین مسئول ارتباطات خارجی آنان منعکس شده است.
در توضیح وضعیت تحت‌‌الحمایگی سازمان و شمول کنوانسیون چهارم ژنو بر این گروه، باید گفت که کنوانسیون چهارم ژنو وظایف و حقوق دولت اشغالگر را در سرزمین اشغالی تعیین می‌کند. براساس این کنوانسیون، که بیشتر بر رفتار با غیرنظامیان در زمان جنگ نظارت دارد، «افراد تحت‌الحمایه» کسانی هستند که تحت کنترل یک قدرت اشغالگر یا یک کشور درگیر مخاصمه قرار گرفته‌اند. از مهمترین حقوقی که به این افراد تعلق می‌گیرد، این است که از حمایت اشغالگر در برابر مجازات جمعی و اخراج برخوردارند.
تناقضی که در توافق‌نامه پنتاگون (یا فرماندهی نیروهای امریکا در عراق) و سازمان وجود دارد، این است که در آخر ژوئن 2004 نقش آمریکا به عنوان اشغالگر در خاک عراق تمام شده است؛ یعنی از روزی که فرماندار آمریکایی عراق، پل‌برمر، مسئولیتش را به نخست‌وزیر دولت موقت، به ایادعلاوی واگذار نمود، امریکا دیگر نقش حقوقی خود را به عنوان «اشغالگر» ـ طبق همان کنوانسیون ژنو ـ از دست داد. این تناقض ـ البته ـ می‌تواند مفهوم مستتر دیگری را به ذهن متبادر کند و آن این است که آمریکا ـ در واقع امر ـ هنوز خود را «اشغالگر» می‌داند.
اما روند اوضاع در عراق جدید و استقرار مرحله به مرحله‌ی دولت مردمی که درمقابل همسایه رنجدیده و بزرگوار خود ایران، احساس تعهد و دوستی عمیق دارد، آخرین روزنه‌های اندک باقیمانده برای خارج ساختن سازمان از وضعیت مرگ و فروپاشی تدریجی را کاملاً محو نمود. بعد از دو دهه پیوند عمیق و همه جانبه سرنوشت رژیم صدام و سازمان رجوی، دیگر نمی‌توان امکان حیات مستقلی برای این گروه از هم پاشیده و متلاشی، متصور بود. سازمان مجاهدین خلق،‌به فرجام تاریخی خود رسید و میراثی از درد و رنج و خون و عبرت برای تاریخ این معاصر بر جای گذارد.
به نقل از: سازمان مجاهدین خلق، پیدایی تا فرجام، مؤسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی،‌ج 3.

پانوشت‌ها:
1ـ نشریه مجاهد، ش 678، ص 3.
2ـ سایت خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرانا)؛ متخذ از «آژانس اطلاعاتی وزارت خارجه آمریکا»، مورخ 26 ژوئیه 2004 / پنجم مرداد ماه 1383.
3ـ همان.