حج در اندیشه سیاسی اجتماعی مقام معظم رهبری

 کتاب حج در اندیشه سیاسی اجتماعی مقام معظم رهبری به همت جمعی از نویسندگان پژوهشکده حج و زیارت وابسته به حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت تدوین و از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر منتشر شده است.

این اثر مجموعه مقالاتی درباره دیدگاهها و نظریات مقام معظم رهبری درباره ابعاد سیاسی-اجتماعی حج است. مقام معظم رهبری در پیامها و سخنرانی های خود ضمن بیان ابعاد و ظرفیتهای اخلاقی و معنوی حج، جنبه ­های سیاسی و اجتماعی حج را با تأکید بر این مطال بیان نموده اند: بیداری اسلامی، وحدت مسلمانان و خودداری از تفرقه افکنی، بیان مشکلات جهان اسلام، لزوم استفاده از حج برای تقویت همدلی در جهان اسلام، برائت از مشرکین و افشای توطئه های دشمنان.

در دیباچه این اثر آمده است: حج، چشمه خروشان معارف اسلامی است که هر سال مسلمانان را از سراسر جهان برای تحقق عملی توحید جمع می‌کند تا شکوهی دوباره از اسلام را به جهانیان نشان دهد. در قرون اخیر این فریضه سیاسی ـ عبادی بر اثر غفلت مسلمانان و توطئه‌های دشمنان اسلام به جنبه‌های عبادی، فردی و مناسکی تنزل یافته و کارکردهای عظیم سیاسی خود را در سطوح ملی و بین‌الملل اسلامی از دست داده است.

یکی از مهم‌ترین تعالیم دین، حج است که با احیای تفکر دینی، جنبه‌های سیاسی و اجتماعی آن مطرح شد؛ پس از پیروزی انقلاب اسلامی، امام خمینی قدس سرّه چونان احیاگر حج ابراهیمی، با صدور پیام‌ها و سخنرانی‌ها به مناسبت ایام حج، ابعاد گوناگون این فریضه عظیم و کهن را بازگو کرد.

پس از ایشان مقام معظم رهبری، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای این منش عالمانه را ادامه دادند و با رهنمودهای خود در سخنرانی‌ها و پیام‌هایی به مناسبت ایام حج، مسلمانان را با ظرفیت عظیم حج آشنا کردند.

ایشان در پیام‌های خود ضمن بیان ابعاد و ظرفیت‌های اخلاقی و معنوی حج، جنبه‌های سیاسی و اجتماعی حج را با تأکید بر بیداری اسلامی، وحدت مسلمانان و خودداری از تفرقه افکنی، بیان مشکلات جهان اسلام، لزوم استفاده از حج برای تقویت همدلی در جهان اسلام، برائت از مشرکان و افشای توطئه‌های دشمنان بیان کردند.

رهبر معظم انقلاب در مجموعه سخنان و پیام‌های خود افزون بر تحلیل عمیق و همه جانبه از مسائل و مشکلات جهان اسلام و عمل‌کرد دشمنان داخلی و خارجی مسلمانان، توصیه‌ها و رهنمودهایی را به زائران و کارگزاران حج در ایران و زائران و دولت‌های سایر کشورهای اسلامی داشتند تا در مسیر تحقق حج ابراهیمی گام بردارند.

در این اثر که سعی دارد به تبیین ابعاد سیاسی و اجتماعی اندیشه مقام معظم رهبری در حج بپردازد، در گام نخست روش‌شناسی مقام معظم رهبری در تبیین فریضه الهی بررسی شده و در گام بعدی جایگاه و کارویژه‌های حج در چارچوب اندیشه ایشان و تحلیل راهبردی بیانات مقام معظم رهبری پیرامون حج با محوریت موضوع انسان واکاوی می‌شود.

سیاست‌های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در عرصه حج براساس فرمایشات مقام معظم رهبری و فرهنگ سیاسی حج، جهان اسلام و زمینه‌های تحول در نظام حکمرانی جهانی و حج، سرمایه اجتماعی و قدرت با تأکید بر اندیشه‌های مقام معظم رهبری از دیگر مطالب اصلی این کتاب است.

کتاب حج در اندیشه سیاسی اجتماعی مقام معظم رهبری در بخش‌های دیگر خود به تأثیرگذاری حج در نظم بین‌الملل اسلامی از دیدگاه مقام معظم رهبری، مؤلفه‌های تربیتی حج ابراهیمی در اندیشه مقام معظم رهبری و حج مطلوب و راهکارهای تحقق آن از منظر مقام معظم رهبری پرداخته است.

در بخش پایانی این اثر حج مطلوب از دیدگاه مقام معظم رهبری در عنوان‌های معنویت، اعلام برائت نو شونده از طواغیت و مظاهر آن، مظهر اتحاد و قدرت جهان اسلام و مظهر تعارف، تزاور و تشاور بررسی می‌شود.

همچنین در عنوان راه‌های تحقق حج مطلوب، تقویت جنبه‌های معنوی در حجاج با ایجاد آمادگی‌های قبل از سفر، توجه به روح و معنای مناسک، توجه به اهمیت فرصت حج و حفظ ذخایر معنوی بعد از سفر توضیح داده شده است.

اصلاح ذهنیت غلط و تقلیل‌گرایانه نسبت به حج و پرهیز از هر نوع اختلاف مذهبی و طایفه‌ای با پرهیز از هرگونه سخن و عمل اختلاف‌زا، نمایش عملی وحدت، پرهیز از تأکید بر مسائل کینه‌ساز و روشن‌گری و گشودن گره‌های سیاسی اذهان از دیگر مطالب بخش پایانی است که از راهکارهای تحقق حج مطلوب به شمار می‌رود.

کتاب حج در اندیشه سیاسی اجتماعی مقام معظم رهبری به همت جمعی از نویسندگان در قطع وزیری، شمارگان 5000 نسخه و به قیمت 10 هزار تومان به تازگی از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر وابسته به حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت منتشر شده است.