جایگاه واهمیت تاریخی ورزشگاه شهید شیرودی (امجدیه) در تهران

عنوان اصلی مقاله :

«امجدیه به عنوان موزه »

"امجدیه"، نخستین مجموعه ی ورزشی ایران است، اما این نام برای گروه بزرگی از مردم ایران و تهران، تنها یادآور یک "ورزشگاه نیست، بلکه بخشی از هویت و خاطره ی شهری و ملی کشور ما است. این مجموعه اگرچه به عنوان یک مجموعه ی ورزشی در باغ امجدیه ساخته شد - که خود در عصر پهلوی اول، تفرجگاهی عمومی بود خارج از شهر تهران - اما به زودی شأن و جایگاهی بالاتر از یک ورزشگاه پیدا کرد، تا آن جا که بسیاری از رویدادهایی که در حضور شخص اول مملکت رقم می خورد، همچون مسابقات کشتی پهلوانی ملی کشور، که به اعطای «بازوبند پهلوانی ملی» از سوی شاه می انجامید، در مجموعه ی امجدیه انجام می گرفت. به عبارت دیگر در عصر پهلوی دوم امجدیه کارکردی را در شهر تهران به دست آورد، که در عصر قاجار، میدان ارگ واجد آن بود. امجدیه به سرعت به محلی برای نمایش حضور و اقتدار حکومت وقت تبدیل شد؛ از جشن های مربوط به نهم آبان (تولد و تاجگذاری شاه) تا جشن چهارم آبان (تولد ولیعهد) و آیین های مربوط به بعضی اعیاد، همگی در امجدیه برپا می شد. از این زاویه می توان گفت امجدیه مکانی بود که در آن حاکم با مردم رودررو می شد.

این جایگاه ویژه تا زمان ساخته شدن مجموعه ی ورزشی آزادی (آریامهر) در دهه ی پنجاه، متعلق به استادیوم امجدیه بود. با ایجاد ورزشگاه آزادی، اگرچه امجدیه همچنان جایگاهش را در زندگی شهری مردم تهران حفظ کرد، اما شاید بتوان گفت آن جامعیت و شأنیت ویژه را از دست داد. از سوی دیگر ورزشگاه  آزادی نیز هرگز نتوانست جایگاه امجدیه را به دست آورد و به همین دلیل عملا بخشی از آن ارتباط میان حاکم و مردم، از آن پس مغفول و مکتوم ماند.

در آستانه ی انقلاب اسلامی اما، امجدیه دوباره شاهد رویدادها و تظاهرات مختلفی بود که در رویارویی طرفداران رژیم سابق با انقلابیون رقم می خورد و حتا پس از پیروزی انقلاب نیز مکانی برای رویارویی گروه های انقلابی و ضدانقلاب بود. احزاب و گروه ها مکررا میتینگ های خود را در امجدیه برگزار می کردند. اهمیت دیگر امجدیه در تاریخ معاصر ایران آن است که مقرر بود گروگان های سفارت آمریکا را از آن جا خارج کنند. بعد از شروع جنگ تحمیلی و با شهادت قهرمانانه ی شهید علی اکبر شیرودی، این مجموعه نیز تغییر نام داد و نام یک قهرمان ملی را به خود گرفت. خاطرات امجدیه در دوره ی اخیر حیاتش چه بسا که بیشتر رنگ و بوی سیاسی و اجتماعی گرفته و در بیست سال گذشته، شاهد میتینگ ها و مهم ترین اجتماعات طرفداران کاندیداها در ایام تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری و هواداران احزاب و گروه ها در آستانه ی انتخابات مجلس شورای اسلامی بوده است.

کم کم به دلایل مختلف اعم از بحث های ترافیکی و مسائل امنیتی و نیز برای جلوگیری از حضور متراکم و پرشمار مردم در این بخش از شریان حیاتی شهر، تلاش شد که رویدادهای بزرگ ملی در ورزشگاه شهید شیرودی برگزار نشود و حداکثر استفاده از آن به استخر و زمین تنیس و امکانات دو و میدانی اش و یا ورزشگاه های جنبی آن مانند بوکس و ژیمناستیک محدود شده اکنون در کمال تأسف و ناباوری می شنویم که قصد تخریب بخش هایی از ورزشگاه شهید شیرودی و تبدیل آن به مرکز اقتصادی و تجاری دارند. در حالی که تنها با در نظر گرفتن آن که این مجموعه نخستین مجموعه ورزشی رسمی در تاریخ ایران است، و در مسابقات ملی و بین المللی مهم ترین خاطرات ملی ایرانیان در آن رقم خورده و از همه مهم تر پیروزی تیم ملی فوتبال ایران بر تیم فوتبال [رژیم] اسرائیل در نخستین رویارویی دو ملت در این ورزشگاه ثبت شده، نمی توان از اهمیت تاریخی و ملی، و چه بسا اعتقادی و هویتی آن برای مردم ایران چشم پوشی کرد. اهمیتی که هیچ سود اقتصادی را نمی توان همسنگ آن دانست.

و به جای یک پاساژ دیگر، می توان امجدیه را به مجموعه ای از موزه ها برای حفاظت از هویت و معرفی تاریخ ورزش ایران تبدیل کرد و در کنار آن به عرضه خدمات ورزشی و کالاهای مرتبط پرداخت تا امجدیة دوباره به مجموعه ای زنده و پویا تبدیل شود و این خاطره ی ملی از شهرمان پاک نگردد