پاسخ امام به علت تشکیل ندادن حکومت از سوی آیت‌الله حائری یزدی

 نوه آیت الله حائری یزدی(ره) گفت: روزی بزرگانی خدمت امام راحل رسیدند و از ایشان پرسیدند که چرا آیت‌الله حائری یزدی(ره) با جایگاهی که داشتند، تشکیل حکومت اسلامی ندادند که امام راحل فرموده بودند در زمان رضاشاه حفظ حوزه علمیه قم، کمتر از تشکیل جمهوری اسلامی نبوده است.

 حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی از نوادگان آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی چندی پیش در برنامه ضیافت شبکه قرآن سیما خاطرنشان کرد: این عالم شبی خواب دیدند که سه یا ده روز دیگر قرار است که فوت کنند؛ چند روز بعد بیمار می‌شود و در حالت احتضار قرار می‌گیرد و به امام حسین(ع) متوسل می‌شود و به او فرصت داده می‌شود که توشه‌ای را برای آخرت خود بردارد.
نوه آیت‌الله حائری یزدی اظهار داشت: معمولا مراجع برای بعد از خود کسی را برای مرجعیت معرفی می‌کنند؛ مردم به مرحوم آیت‌الله میرزا تقی شیرازی مراجعه می کردند که بعد از شما برای تقلید به چه کسی مراجعه کنیم که این عالم آیت الله حائری یزدی را معرفی می کنند و این سبب شهرت ایشان شد.
وی درباره تأسیس حوزه علمیه قم تصریح کرد: با ورود آیت‌الله حائری یزدی به قم، حوزه علمیه این شهر دوران شکوفایی معاصر خود را پس از قرن‌ها شروع می کند؛ جذابیت اخلاقی، روحیات ساده زیستی، بی تکلفی و اخلاق خوش ایشان، حوزه قدرتمند مؤثر با رونق در ابعاد مختلف علمی را شکل می دهد.
 نوه آیت‌الله حائری با بیان این که حوزه علمیه قم در سال 1301 تأسیس شده است، یادآور شد: با برخی از بزرگان خانواده و حوزه تصمیم گرفته شده که نکوداشت و بزرگداشتی برای مرحوم آیت‌الله حائری یزدی به مناسبت یکصدمین سال تأسیس حوزه علمیه قم برگزار شود.
 حجت الاسلام پورمحمدی درباره خدمات آیت‌الله حائری یزدی خاطرنشان کرد: دست پروردگان این عالم از جمله امام راحل که حرکت ایشان جهانگیر شد و انقلاب اسلامی به اخلاص ایشان شکل گرفت، امروز جهان تشیع مرهون تلاش امام راحل، حوزه قم و مؤسس آن است.
نوه آیت‌الله حائری یزدی تصریح کرد: آیت‌الله حائری یزدی(ره) در مقابل تاخت و تاز پهلوی اول با تفکر، برنامه ریزی، زهد، مقبولیت عمومی و اجتماعی و نفوذ و شاگردان برجسته ای چون امام راحل ایستاد و توانست ایران را به ثبات؛ تومأنینه و دین مداری شیعی نگه دارند.
خدمات شایان توجه آیت الله حائری یزدی
حجت‌الاسلام پورمحمدی درباره خدمات آیت‌الله حائری یزدی(ره) گفت: این عالم ربانی امتحانات را در حوزه علمیه به راه انداختند و شهریه را به طلابی دادند که درس می خواندند و امتحان می دادند؛ ایشان به برخی از خیرین توصیه کردند و تنها بیمارستان قم در آن زمان با کمک ایشان تأسیس شد.
وی افزود: در سال 1313 سیلی در قم آمد و ایشان مردم را بسیج کرد و با کمک مردم توانست کارهایی را در این راستا انجام دهد؛ همچنین خانه فقرا را تشکیل دادند و به فقرا کمک می کردند.
سیره آیت‌الله حائری یزدی در رسیدگی به حال محرومان
حجت‌الاسلام پورمحمدی درباره رسیدگی به حال محرومان از سوی آیت‌الله حائری یزدی(ره) اظهار داشت: نیمه شبی زنی برای گرفتن زغال به منزل ایشان مراجعه کرد و خادم ایشان گفت که ذغال نداریم؛ سپس این عالم به همراه خادم به خانه فقیر که فرزند بیماری داشت، رفت و زغال خانه خود را به او داد و حتی ایشان دکتری را خبر کرده و صبر می کنند تا دکتر بیاید و مداوا کند.
نوه آیت‌الله حائری یزدی تصریح کرد: این عالم فرد با هوشی بودند؛ امام خمینی(ره) می‌فرمودند این عالم در مباحث فقهی که جنبه عقلی و استنتاجی است، حریفی نداشتند؛ با استدلال و هوش زیاد خود پاسخگو بودند.
علت تشکیل ندادن حکومت اسلامی از سوی آیت‌الله حائری یزدی
وی به سخن امام خمینی(ره) درباره عظمت کار آیت‌الله حائری یزدی(ره) در تأسیس حوزه علمیه قم گفت: روزی بزرگانی خدمت امام راحل رسیدند و از ایشان پرسیدند که چرا آیت‌الله حائری یزدی با جایگاهی که داشتند، تشکیل حکومت اسلامی ندادند که امام راحل فرموده بودند در زمان رضاشاه حفظ حوزه علمیه قم، کمتر از تشکیل جمهوری اسلامی نبوده است.
حجت‌الاسلام پورمحمدی با بیان این که آیت‌الله حائری یزدی(ره) حوزه را در مقابل رضاشاه قلدر حفظ کرد، یادآور شد: ایشان حفظ حوزه را از اوجب واجبات خود می دانستند؛ یکی از بزرگان به فرزند ایشان عبای گرانقدری می دهد و ایشان به فرزندش می گوید که حیف نیست که این عبا را نفروشی؟ برو بفروش و سه تا عبا با آن بخر، یکی را برای خودت بردار و دو تای دیگر را به دو نفر از طلاب بده.
نوه آیت‌الله حائری یزدی با بی تکلف و بی هوا خواندن این عالم خاطرنشان کرد: با 15 سال حضور آیت الله حائری یزدی تحول بزرگی در جهان تشیع و اسلام اتفاق می افتد و ایران و قم مرکز تحول شده و فرهنگ ناب شیعی حفظ می شود و این حرکت همچنان استمرار داشته است.
گسترش علوم دینی مدیون حرکت مخلصانه آیت‌الله حائری یزدی
وی درباره گسترش علوم دینی در حوزه های مختلف گفت: امروز شاهد 80 تا 90 هزار نفر طلبه و 15 هزار طلبه خارجی از 80 کشور و 300 پژوهشکده و مرکز تحقیقاتی و دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی هستیم که همگی مدیون حرکت مخلصانه الهی این عالم بزرگ بوده است.
حجت‌الاسلام پورمحمدی با بیان این که باید قدردان بزرگان و نعمت علم، عالم، فقه و فقاهت باشیم، تصریح کرد: مردم زندگی را در چهره یک عالم و سیاستمدار و مصلح اجتماعی و فرد خیر می خواهند و این مسأله در زندگی مردم الهام بخش است.
در این برنامه همچنین پخش مستندی از زندگی مرحوم آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری یزدی و سخنانی از علما و بزرگان به زندگی نامه و شخصیت این عالم پرداخته شد که در ادامه به بخشی از این مطالب اشاره می کنیم:
عبدالکریم حائری در خانواده‌ای مذهبی در مِهرجِرد میبد در سال ۱۲۷۶ قمری به دنیا آمد؛ یکی از اقوام شیخ عبدالکریم حائری، او را دارای استعداد فراوان یافت و در خردسالی وی را به محل زندگی خود، اردکان، برد و به مکتب سپرد.
طولی نکشید که عبدالکریم پدرش را از دست داد و مدتی در مهرجرد نزد مادرش ماند؛ پس از چندی به یزد رفت و با سکونت در مدرسه محمدتقی خان، ادبیات عرب را نزد عالمانی فراگرفت.
او در ۱۲۹۸ قمری برای ادامه تحصیل، به همراه مادرش، راهی عراق شد؛ نخست به کربلا رفت و حدود دو سال زیر نظر فاضل اردکانی به تحصیل پرداخت؛ سپس به سامرا رفت و میرزا او را به ‌گرمی پذیرفت.
در میان استادان آیت الله حائری یزدی، نقش آیت الله فشارکی بسیار جدی‌ تر و پررنگ‌تر و مدت فراگیری اینشان از او طولانی‌تر از دیگران بوده است؛ این استاد و شاگرد چند ماه پس از درگذشت میرزای بزرگ از سامرا به نجف نقل مکان کردند؛ آیت الله حائری در نجف نیز همواره در درس استادش شرکت می‌کرد.
این عالم پس از درگذشت آیت‌الله فشارکی و در سال ۱۳۱۶ قمری به ایران بازگشت و در حوزه علمیه اراک به تدریس پرداخت؛ در مدت اقامت هشت ساله‌اش در آنجا، علاوه بر اداره حوزه، به تدریس فقه و اصول پرداخت.
آیت الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی در ۱۳۲۴، هم‌زمان با آغاز نهضت مشروطه، به نجف بازگشت؛ اما به منظور دور ماندن از نزاع شدید میان موافقان و مخالفان مشروطه به کربلا رفت؛ حدود هشت سال در کربلا ماند.
سپس برای زیارت مرقد حضرت معصومه(س)، به قم رفت و در پی دعوت تنی چند از عالمان قم و با استقبال علما و مردم قم و درخواست آنان برای اقامت او در این شهر مواجه شد؛ در ابتدا تردید داشت، اما پس از پافشاری شماری از عالمان، آیت‌الله حائری یزدی استخاره کرد و سپس تصمیم گرفت در قم بماند؛ تصمیمی که در پی آن حوزه‌ ای بزرگ در آن شهر تأسیس شد و ایشان، «آیت‌الله مؤسس» لقب گرفت؛ آیت‌الله حائری یزدی تصمیم خود را به شاگردانش اعلام کرد.
آیت‌الله حاج شیخ عبدالکریم حائری در طول زندگی خود از محضر اساتید نامداری استفاده کرد؛ برخی از اساتید وی عبارت از میرزا حسین نوری، شیخ فضل الله نوری، سید محمد فشارکی، میرزا محمد تقی شیرازی، میرزا محمد حسن شیرازی، آخوند خراسانی، میرزا مهدی شیرازی، فاضل اردکانی و سید محمد کاظم طباطبایی بودند.
از حوزه درس آیت الله حائری یزدی(ره)، عالمانی تربیت شدند که برخی در عصر خود به مقام مرجعیت رسیدند که از آن جمله می توان به میرزا هاشم آملى، محمدعلی اراکی، سید روح الله موسوی خمینی، سید احمد خوانساری، سید محمد تقی خوانساری، سیدمحمد داماد، سید ابوالحسن رفیعی قزوینی، سیدکاظم گلپایگانی، سید محمدرضا گلپایگانی، ملاعلی معصومی همدانی، سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و سید رضا موسوی زنجانی اشاره کرد.
آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی(ره) سرانجام در ۱۷ ذیقعده ۱۳۵۵ قمری(۱۰ بهمن ماه ۱۳۱۵)، پس از حدود پانزده سال اقامت در قم، درگذشت و در مسجد بالاسر، کنار مرقد حضرت معصومه(س)، به خاک سپرده شد.