«نفوذ آمریکا در مطبوعات ایران» پس از پیروزی انقلاب اسلامی به روایت «اسناد لانه جاسوسی»

آمریکا از طریق مطبوعات به انقلاب اسلامی ضربه می‌زند

«...باید مطبوعات در خدمت کشور باشند، نه بر ضد انقلاب کشور. مطبوعاتی که بر ضد انقلاب کشور هستند، اینها خائن هستند. مطبوعات باید منعکس‌کننده آمال و آرزوی ملت باشند. مسائلی که ملت می‌خواهند، آنها را منعکس بکنند. البته آزادند که یک مطلب دیگری هم که کسی می‌گوید منعکس کنند؛ لکن در توطئه آزاد نیستند. ما از بعض مطبوعات، توطئه می‌فهمیم؛ برای اینکه می‌بینیم که مسائلی که به ضد انقلاب است، با آب و تاب و با طول تفسیر می‌نویسند، و مسائلی که بر وفق انقلاب است، یا نمی‌نویسند، یا با اشاره رد می‌شوند. این طور مطبوعات مورد قبول ملت نیست...»(بخشی از بیانات امام خمینی در دیدار با گروهی از کارکنان روزنامه کیهان؛ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۸)

***

سند شماره ۱۷۲

استفاده محدود اداری، ۱۰ می ۱۹۷۹(۲۰ اردیبهشت ۱۳۵۸)

از: سفارت آمریکا، تهران

به: سازمان ارتباطات بین المللی، واشنگتن دی. سی.

موضوع: ملاقات با علیرضا نوری‌ زاده مدیر مجله امید ایران

۱- روز چهارشنبه، ۹ می، وابسته مطبوعاتی روزن با علیرضا نوری زاده، سردبیر فصلنامه امید ایران، مجله «تایم» ایران، در دفتر آژانس ارتباط بین المللی آمریکا در سفارتخانه ملاقات کرد. نوری زاده معاون و سردبیر پیشین مجله فردوسی و گزارشگر اطلاعات خواستار این ملاقات شده بود تا نگرانی و ترس خود را از وقوع یک کودتای چپی با در نظر گرفتن توانایی آنها در سازماندهی مخفی ابراز دارد و از جوّ سرکوبگرانه ضد روشنفکری روحانیت[!] سخن بگوید. سردبیر سی و پنج ساله و دارای درجه دکترا از آمریکا گفت که وی از طرف محفل  نویسندگان که به ایران آزاد و دموکراتیک معتقدند سخن می گوید و گفت که وی یکی از اعضای فعال سازمان اتّحاد برای آزادی بود که توسط احمد بنی احمد، یکی از نمایندگان رُک‌گوی ضد رژیم مجلس پیشین تأسیس شده بود. وی خاطرنشان ساخت که منابع خبری وی معتقدند که تعداد سلاحهای موجود در اختیار چریکهای فدایی خلق حدود ۴۰۰۰ اسلحه است و جرج حبش از جبهه خلق برای آزادی فلسطین نیز از نظر فنی به آنها کمک می کند.

۲- نوری زاده گفت که سیاست وی در مجله از دیرباز ایجاد راهی برای ابراز عقیده ایرانیهای لیبرال بوده است و بدین ترتیب در سرمقاله این هفته از شخصیت‌پرستی در سیاست‌های ایران انتقاد کرد و حمایت خود را از نظریه رهبری جمعی که نوعی مخالفت با خمینی به حساب می‌آید ابراز داشت. در نشریه بعدی نوری زاده سعی دارد افکار استالینیستی سرپرست کمیته مرکزی حزب توده، دکتر کشاورز، را با افکار سرپرست کنونی حزب یعنی کیانوری مقایسه نموده و نقش ظریف و مزوّرانه حزب توده را به تصویر بکشاند. دکتر نوری زاده با صراحت خواستار کمک از دفتر مطبوعاتی و فرهنگی شد تا واسطه‌ای برای محافل میانه رو از طریق دستیابی به سخنوران نامی آمریکایی شود، به خصوص به خاطر اینکه آنها می‌توانند با آشنایی با طرز تفکر ایرانیها سخن بگویند و از طریق فراهم آوردن ادبیاتی در مورد روند دموکراتیک غربی، مقالاتی در مورد نارضایتی و ناراضیانی چون سولژنیتسین فراهم آید و نیز برای روزنامه‌نگاران ایرانی فرصتی پیش آید تا علیرغم اوضاع انقلابی، بتوانند در آمریکا تحصیل نمایند تا مقدمات خنثی‌سازی نیروهای ضد دموکراتیک شدیداً سیاسی موجود در جناح راست و چپ فراهم آید.

۳- وابسته مطبوعاتی گفت که با به راه افتادن بایگانی بی‌سیم به زودی وی خواهد توانست بعضی از نیازهای مورد لزوم او را برآورده سازد. هر دو توافق کردند که هفته بعد نیز ملاقات نموده و در رابطه با نیاز سردبیر پاسخ عملی‌تری را طرح‌ریزی نمایند. شلنبرگر

***

سند شماره ۱۷۳

۱۰ می ۱۹۷۹(۲۰ اردیبهشت ۱۳۵۸)

از: سفارت آمریکا، تهران-۴۸۸۵

به: سازمان ارتباطات بین المللی، واشنگتن دی. سی.

موضوع: دو روزنامه جدید ایرانی

۱- روز دوشنبه ۷ می، یک روزنامه صبحگاهی جدید، مستقل، فارسی‌زبان، تنها رقیب واقعی برای روزنامه مردمی[!] آیندگان به نام بامداد(صبح) در خیابانها ظاهر شده، همراه با مقالات بعدی در خلال هفته، قول می داد از منافع ایران و انقلاب اسلامی محافظت نماید و عمیقاً بی طرفی را رعایت کند ولی در محدوده مسئولیت واقعی‌اش هیچ گونه بهانه‌ای نیاورد. روزن وابسته مطبوعاتی، روز چهارشنبه ۹ می، منصور رهبانی سردبیر بامداد را در ساختمان سه طبقه جدیدالاجاره‌ای ملاقات نمود و با یک جلسه گرم و تاجرمآبانه از وی پذیرایی شد. رهبانی سابقاً معاون سردبیر روزنامه بدنام و مُرده رستاخیز، تصدیق کرد که او می‌خواسته به خوانندگانش بگوید که روزنامه اساساً از کارکنان سابق رستاخیز تشکیل یافته، اما به خاطر یک شروع بدون پیش داوری، در یک جلسه عمومی تصمیم بر این شد که گفتن این حقیقت را دو هفته‌ای به تعویق بیندازد. رهبانی که از پاییز گذشته که رستاخیز منحل شده بود بیکار بود، با تشکیل یک بنگاه و کمک گرفتن از متجاوز از چند صد نفر پخش کنندگان رستاخیز و کارکنان شعب سراسر کشور روزنامه را دوباره به راه انداخت. او گفت که برای ادامه کار روزنامه به مدت سه ماه پول دارد اما احساس می کند که برای سود بردن باید تیراژ روزنامه‌اش به ۱۵۰۰۰۰ نسخه برسد و حداقل دو صفحه کامل آگهی داشته باشد. در این شرایط اگر چه برای قضاوت زود است ولی تیراژ روزنامه حدوداً ۱۰۰۰۰۰ می‌باشد و هنوز میزان آگهی‌ها به مقدار مطلوب نرسیده است. رهبانی گفت که بامداد باید سیستم توزیعش را درست کند، گزارشاتی که از شهرستانها می‌رسند حاکی از آن است که بامداد بهتر از روزنامه چپی آیندگان به فروش می‌رسد و این به علت خط مشی صریحش در مورد وقایع و موضع میانه‌روانه‌اش می باشد. رهبانی تأکید کرد که بیش از شصت نفر نویسنده و مقاله‌نویس و علاوه بر آن حدود چهل نفر از کارکنانش، خوب به وسیله وی تصفیه شده بودند و او کاملاً برای آنها روشن کرده بود که می داند که نظرات سیاسی آنها یک طیف وسیع را تشکیل می دهد اما روزنامه بامداد، به یک چارچوب ایدئولوژیک تن درنخواهد داد. رهبانی در حاشیه اضافه نمود از آنجا که بامداد با استفاده از امکانات روزنامه اطلاعات چاپ می شود، روزنامه‌اش از مشکلات مقابله با یک اتحادیه فعال کارگران چاپ معاف می‌باشد.

۲- رهبانی علاقه‌اش را مبنی بر دریافت مقالات توضیحی از جانب وابسته مطبوعاتی اظهار داشت و علیرغم حساسیت روابط ایران و آمریکا وی روزن را مطمئن ساخت که «بامداد» برای بالا بردن تیراژش هیچ چیزی را که مستقیماً علیه منافع آمریکا باشد، چاپ نخواهد کرد. رهبانی یک بیوگرافی توضیحی در مورد کاتلر که به عنوان سفیر نامزد شده، داشت و مخصوصاً به هر نوع تغییری در مورد شرایط ویزا دادن علاقه‌مند بود و برای مواقعی که تماس فوری ضرورت داشته باشد، شماره تلفن خانه و شماره تلفن مستقیم دفترش را به وابسته مطبوعاتی داد.

۳- در روز دوشنبه، ۵ می، تهران تایمز، تنها روزنامه انگلیسی‌زبان در چهار صفحه تحت نظارت عرفان پرویز و مصطفی جعفری که تبعه ایران شده‌اند، شروع به انتشار کرد. پرویز گزارشگر قبلی تهران ژورنال اسماً سردبیر است حال آنکه جعفری، گزارشگر سابق روزنامه اطلاعات و مقاله نویس رادیو صدای آمریکا، در حقیقت گرداننده تشکیلات است. تهران تایمز خودش را «روزنامه‌ای لیبرال که هدف اولیه‌اش آگاه نگه داشتن خوانندگان انگلیسی‌زبان از تمامی اخبار و جریانات داخلی و خارجی از طریق گزارشهای بی طرفانه، منصفانه و واقع‌بینانه می‌باشد» خواند.

در صحبت با پرویز و جعفری، وابسته مطبوعاتی دریافت که پنج سرمایه‌گذار که نامشان برده نشده، مخارج روزنامه را تقبل کرده‌اند و با ذکر افزایش آگهی‌های روزنامه و تیراژی در حدود ۹۰۰۰ نسخه، آینده «تهران تایمز» خوب به نظر می‌رسد. جعفری گفت که انتظار دارد در طی یک هفته، روزنامه صفحاتش را به هشت صفحه همراه با دو صفحه اخبار داخلی به جای یک صفحه ناقص افزایش دهد. جعفری هیچ گونه سانسوری را از جانب دولت موقت احساس نمی‌کند اما دکتر ممکن، معاون وزارت اطلاعات از وی خواسته که خط مشی ایدئولوژیک روزنامه را ذکر کند. جعفری پذیرفته که فقط قصدش فروش روزنامه بوده اما کاملاً آماده است که از انقلاب حمایت کند. شلنبرگر

سند شماره ۱۷۲، صفحه ۱

سند شماره ۱۷۲، صفحه ۲

سند شماره ۱۷۳، صفحه ۱

سند شماره ۱۷۳، صفحه ۲

سند شماره ۱۷۳، صفحه ۳

روزنامه اطلاعات؛ ۳ بهمن ۱۳۵۸
(افشاگری دانشجویان مسلمان پیرو خط امام در مورد چگونگی نفوذ عوامل آمریکا در مطبوعات ایران)