شگردهای آمریکا برای حضور در ایران قسمت اول
حضور در صنعت قالیبافی ایرانیان
اشاره:
امریکا برای حضور در ایران به عنوان کشوری با برخورداری از ژئوپلتیکی استثنایی در منطقه، برای توسعه نفوذ خود به غیر از نیازمندی به جلب حمایت از سوی ایرانیان باید به فکر رقیبان اروپایی حاضر در ایران بود رقیبانی که سابقه حضور انها در ایران ، بسیار طولانی تر از آمریکا بود.
مصون داشتن منافع امریکا از تعرض اروپاییان، به او آموخت در ابتدا برای ایجاد زمینه نفوذ از روشهای سنتی اروپاییان یعنی استخدام «جاسوس» و «مزدور»، دوری کند و با توجه به ثروت زیاد از راههای دیگری مبتنی بر وضعیت سیاسی و اقتصادی آن زمان ایران به «اشتیاق زایی»، «مریدپروری» و «مدیون سازی» با انتخاب از میان اتباع ایرانی یا به صورت عمومی استفاده کند.
که از نمونه های بارز آن می توان
- حضور در صنعت قالیبافی ایرانیان.
- اعزام مسیون (مبلغین مذهبی) به ایران.
- تأسیس مدرسه برای شهروندان ایرانی توسط مسیونرها
- اعطای تابعیت امریکایی به شروندان ایرانی
- تأسیس خیریه با مرکزیت خارج از کشور
- تأسیس بیمارستان
- ایجاد اغوا در رجل سیاسی وقت ایران به عنوان دستآویزی برای رهایی از سیتره انگلیس (این اغواگری تا باقیمانده های نسل قاجار و کودتای سیاه 28 مرداد 1332 اثر داشت)
******
توضیحی کوتاه در مورد اسناد:
قصه پر غصه قالی ایرانی در طول حیاتش، سرگذشتی دردناک از زخمه ها و رنج هایی به مانند آفرینندگانش دارد.
در زمان وقوع رخداد سند پیش رو ، هنرمندان قالیباف بدلیل تنگدستی و عدم آگاهی از تحولات جهانی، و از طرفی زیرکی دشمن خوشچهره و پول زیاد آنان، باعث شده بود که تجار غربی در سطح ایران تا جاییکه ممکن بود بصورت پیش خرید (قطعاً بنا به عادت پیش خرید، به قیمتی بسیار نازلتر) قالی ایرانی را از فروش مستقیم در بازار داخل و تجار ایرانی خارج می کردند و خود صادرات آن را به دست می گرفتند. یا ایجاد شرکتهایی (خصوصاً امریکایی) کارگاههای قالیبافی را خریداری و به نام خود کنند و هنرمندان قالیباف برای آنها کارگری می کردند. اهداف این حرکت غربیان آنگاه چهره رذیلانه اش نمایان می شود که در واردات از غرب گونه ای دیگر عمل کردند.
برای واردات کالاهای غربی سریعاً نمایندگی فروش کالا را در ایران تإسیس می کردند و اگر آن کالا نوعی فناوری بود، برای آوردن آن به ایران اول با فشار زیاد امتیاز بهره برداری آنرا برای خود از حکومت وقت می ستاند، قرارداد رویتر، احدات راه آهن، کشف و بهره برداری از معادن، کشتیرانی، ایجاد شبکه تلفن و قراردادهای نفتی دارسی دوران قاجار و پهلوی اول از این قبیل هستند.
متن سند:
صفحه: 1
مشخصه سند: GH1330-K54-P15-79
----------------------
تاریخ: 17 جمادی الاول 1330 (برابر با 1291/02/14)
از: وزارت امورخارجه
به: وزارت جلیله داخله (1)
ازسفارت اتازونی(2) مراسله ای متضمن صورت تلگراف کمپانی (3)(استرن راگ اند تریدینگ) راجع به عدم امنیت طرق و شوارع (4) کرمان و لزوم اقدامات سریعه در فراهم نمودن موجبات تأمین (5) مال التجاره کمپانی مزبور (به) وزارت خارجه رسیده است که سواد (6) آنرا لفاً (7) ارسال و بدیهی است اقدامات سریعه موثره برای عبور مال التجاره و حفظ امنیت این کمپانی از طرف آن وزارت جلیله خواهد فرموده مشکلاتی تولید نشود
----------------------
صفحه: 2
مشخصه سند: GH1330-K54-P15-80
----------------------
تاریخ: 25 جمادی الاول 1330 (برابر با 1291/02/22)
از: وزارت امورخارجه
به: وزارت جلیله داخله
مراسله ای از سفارت اتازونی متضمن صورت تلگراف تاوشن شان عامل کارخانه قالی بافی امریکایی در کرمان موسوم (8) به (استرن رگ اند تریدینگ کمپانی) دایر به اغتشاش طرق و شوارع (9) و عدم اطمینان کمپانی در حمل مال التجاره خود به بندرعباس و اوضاع کنونی آن صفحات که شهرو تجارتخانه را تهدید می نماید تلواً به وزارت خارجه رسیده است که سواد آنرا لطفاً ملاحظه می فرمایید. اگر چه موافق مرقومه اخیری که در این خصوص از آن در وزارت جلیله رسیده بعضی اقدامات فرموده و اوامر لازمه در تأمین مال کمپانی به جاهای لازمصادر فرموده اند ولی لازم است مجدداً هم هر طور متقضی دانسته و (ناخوانا)اقدام فرمایند که لوازم تأمین کمپانی و تسهیل حمل مال التجاره فراهم گردد و باید طوری نشود که خسارتی متوجه دولتی آید.
**********
شرح کلمات
(1) وزارت جلیله داخله: وزارت محترم کشور، جلیله از کلمات تعارف است.
(2) اتازونی: امریک، امریکا
(3) کمپانی: شرکت تجاری
(4) طرق و شوارع: جاده ها و راهها
(5) تأمین: امنیت بخشیدن
(6) سواد: کاغذ نامه
(7) لفاً: پیوست، ضمیمه
(8) موسوم: به نام، نامش
وزارت امور خارجه
نظرات